Joost en Arnoud zijn 'YouTube-docenten' en helpen met hun video's leerlingen voorbereiden op hun eindexamens

Veel leerlingen in het middelbaar onderwijs grijpen de meivakantie aan om zich voor te bereiden op de eindexamens die over 2 weken beginnen. Hun grote hulp: YouTube-docenten die in video's hun vak tot in de puntjes uitleggen.

Op dinsdag 14 mei barsten de examens in het vmbo, havo en vwo weer los. Langzaam loopt de spanning op, nu de tijd die ze hebben om examenstof in hun hoofd te 'stampen', steeds korter wordt. En dus worden de video's van docenten met een eigen kanaal op YouTube weer duizenden keren aangeklikt.

'Leerlingen zoeken diepgang'

Leerlingen en docenten in het middelbaar onderwijs zijn, zeker na de coronajaren, volkomen aan het fenomeen gewend: lesgeven via YouTube werkt gewoon. "De leerlingen die nu de video's aanklikken, zijn bewust opzoek naar diepgang en de ultieme uitleg, zodat ze helemaal klaar zijn voor het examen", zegt Arnoud Kuijpers, docent Nederlands met een eigen YouTube-kanaal met 30.000 abonnees.

Hij maakt video's van pakweg 10 minuten met één helder onderwerp. "De video's bieden leerlingen houvast en dat hebben ze nodig als het erop aankomt, zelfvertrouwen richting de examens. Zodat ze voelen dat ze er echt klaar voor zijn."

Voor elke vak een kanaal

En zo zijn er video's op leskanalen voor alle vakken. Geschiedenisleraar Joost van Oort heeft bijvoorbeeld zijn kanaal JORTgeschiedenis met 61.000 abonnees. Rafal Wietsma heeft als 'Meneer Wietsma' 54.000 volgers met zijn natuurkundevideo's. En Biologielerares Amina El Ouati begon enkele jaren geleden 'Juf Aminozuur', omdat ze de bestaande video's onduidelijk vond. Dat moest beter kunnen, vond ze.

Zo is ook de biologieleraar Joost Meijer - beter bekend van 'Biologie met Joost' - zijn YouTube-kanaal begonnen. Inmiddels heeft hij 42.000 abonnees. Hij startte op het Cals College in IJsselstein maar is nu 'voor zichzelf begonnen'.

Eigen studiootje

Hij werkt vanuit zijn eigen studiootje aan huis. Daar maakt en monteert hij dagelijks video's, in de examenperiode wel twee per dag. "Ik zit hier elke dag, ik zit nu rond de 400.000 à 500.000 kijkers per maand."

Dat er op dit moment een heleboel leerlingen naar zijn video's kijken, vindt hij een raar idee. Maar hij blijft bescheiden. "Voor YouTube-begrippen is een half miljoen ook weer niet zoveel, hoor."

Kijken niet omdat ze het leuk vinden

Zelf noemt Joost zijn video's 'heel saaie biologie-instructievideo's'. Kort, bondig, zakelijk. Voor alle klassen - van de brugklas tot havo 5 - behandelt hij alles in de biologie: van planten, voortplanting, genetica, erfelijkheid, evolutie, tot bloedsomloop en ecologie. "In de video's met een strak omlijnd onderwerp kun je grote moeilijke onderwerpen in stukken knippen. En stapsgewijs kun je leerlingen naar de grote context meenemen en laat je hen het verband zien."

Hij is ervan overtuigd dat leerlingen de video's niet bekijken omdat ze het leuk vinden. "Ik help ze om in zo kort mogelijke tijd de leerstof zo goed mogelijk te beheersen. De video's zijn niet bedoeld om per se leuk te zijn, maar om functioneel te zijn. Daar zit de grootste bijdrage ervan. Zo help je enorm veel kinderen, dat is waar het om draait."

Opgroeiende pubers

Joost maakte de filmpjes eerst voor zijn eigen leerlingen. Hij merkte dat ze het in de les ook belangrijk vonden om te praten over wat ze meemaakten als opgroeiende pubers, in het weekend, in hun levens. Belangrijker misschien dan de geplande lesstof.

Toen is hij filmpjes gaan maken, die ze voor de les zelf moesten bekijken. "Op een zelfgekozen moment, waarop ze goed kunnen leren, kunnen ze het bekijken. Zodat ik tijdens de les meer tijd heb om hun vragen te beantwoorden."

'Het gaat door het dak'

De afgelopen weken was het erg druk op zijn kanaal. "In maart begint de piek en nu gaat het door het dak." Dat houdt aan tot na de herexamens, daarna is het even een maandje rustig.

Ook Nederlands docent Arnoud merkt een piek in het aantal weergaven van zijn video's. "Ik snap het ook wel, nu in de vakantie zit je misschien met een vraag, en je gaat je eigen docent niet bellen. Maar de video's kun je rustig bekijken en stopzetten en nog eens bekijken. En dan krijg je óók nog een reactie als je een vraag stelt. En die vragen of opmerkingen inspireren mij weer bij het bedenken van nieuwe video's."

Aanvulling, geen vervanging

Dat leerlingen het zo fijn vinden, snapt biologieleraar Joost wel. Ze weten volgens hem zelf het best wanneer ze goed kunnen leren en concentreren. In klaslokalen zijn er veel prikkels voor leerlingen, dan is het fijn om het eerder of later nog eens terug te kijken. Maar je moet daarnaast ook de studieboeken lezen, zegt hij. Alleen een video kijken werkt niet. Het is daarom vooral een aanvulling op de les en geen vervanging.

Meijer sluit zich daarbij aan. De lesstof blijft er sneller door hangen, maar vervanging is het niet. "Het is ook - en misschien wel vooral - een boost voor het zelfvertrouwen."

'Docent is niet te vervangen'

En of de docent hierdoor vervangen kan worden? Ook dat gelooft Meijer niet. "Die kan persoonlijke aandacht geven aan kinderen, die kan het leerproces bijsturen en ziet wat er gebeurt in de klas. Vanachter het scherm kan ik dat niet zien."

"Ik lees wel de 'comments', maar die feedback komt natuurlijk met weken vertraging binnen. Als docent zit je er direct bovenop, dat is niet te vervangen."