Het gebeurde niet eerder dat tijdens protesten tegen de Israëlische regering ook militairen van zich laten horen. Tot nu. Wat begon met een kleine Whatsappgroep is uitgegroeid tot meer dan 50.000 reservisten, aangevoerd door Yaron Kramer en Oren Shvill.

The Band of Brothers noemen ze zichzelf. Tijdens de demonstraties zijn leden te herkennen aan hun legergroene t-shirts met een vredesduif en de naam van de groep. "We hebben ons ene uniform ingeruild voor een andere: het uniform van de democratie." Dat ze zich uitspreken tegen de regering valt lang niet bij iedereen in goede aarde. Waarom ze toch de straat op gaan vertellen ze net buiten Tel Aviv.

'Interne vijand'

Voordat we in gesprek gaan ontkomen we niet aan versgemaakte koffie. "Dat is de drank van reservisten. Drink je geen zwarte koffie dan kun je geen reservist zijn", zegt Yaron Kramer (50) lachend. Hij is een van de initiatiefnemers achter het militaire deel van de protestbeweging. In het dagelijks leven is hij advocaat, maar daarnaast staat hij dag en nacht paraat als reservist, wat in de praktijk betekent dat hij 30 dagen per jaar op missie moet.

"Gewoonlijk worden we opgeroepen om Israël tegen een dreiging van buiten te beschermen, nu komt het gevaar van binnenuit", aldus de 51-jarige reservist Oren Shvill die ook is aangeschoven. Hij is naast reservist succesvol ondernemer.

'Belangrijkste wat we in tijden hebben gedaan'

De twee zijn het er niet over eens of ze deze regering 'de vijand' kunnen noemen. Waar ze het wel over eens zijn is dat dit het belangrijkste is wat ze in hun hele leven hebben gedaan. "We hadden eerlijk gezegd nooit gedacht dat we maandenlang de straat op zouden gaan. Soms zelfs meerdere keren per week. We zullen er alles aan doen om het land wat we in 75 jaar hebben opgebouwd te verdedigen."

In het begin waren ze bang, vertelt Oren. "We hebben in andere landen gezien dat als je je democratische waarden verliest, er geen weg terug is. Maar ik denk dat we nu al hebben laten zien hoe sterk we zijn." Hij verwijst naar de juridische hervormingen die Netanyahu inmiddels heeft uitgesteld. Hij is ervan overtuigd dat dat mede komt dankzij het protest en de bijdrage van de reservisten.

'Niet optimistisch'

Wat er nu moet gebeuren, volgens Yaron? "De oplossing is dat de nieuwe regering alle wetten die zijn voorgesteld annuleert. "We moeten een grondwet schrijven, een nieuw contract met de Israëlische samenleving." Een grondwet zoals we die in Nederland kennen, bestaat niet in Israël.

"Natuurlijk hoop ik dat het lukt", zegt Oren. Maar of het lukt, daar twijfelt hij over. "Omdat ik denk dat de coalitie te extreem is. Als ze niet voor de volle 100 procent hun zin krijgen zullen ze het zien als een mislukking." Als het niet lukt om tot een akkoord te komen zullen de reservisten niet wijken, benadrukt hij: "Ze kunnen ons niet meer tegenhouden." Met 'ons' bedoelt hij de 50.000 reservisten die zich hebben aangesloten en waarvan tienduizenden nu al meer dan 15 weken de straat op gaan.

Vrouwen- en LHBTIQ-rechten ingeperkt

Ze hadden allebei nooit verwacht mee te lopen met massademonstraties. Maar volgens Yaron kan hij niet anders. "Het is denk ik het belangrijkste wat ik in mijn hele leven voor mijn kinderen en land heb gedaan."

Hij maakt zich vooral druk over de rechten van minderheden die ingeperkt dreigen te worden als de hervormingen doorgaan. "Eerst richten ze zich op vrouwen, die willen ze terug achter het aanrecht. Ik maak me zorgen om mijn twee dochters. Daarnaast heb ik in mijn familie leden van de LHBTIQ-gemeenschap, die hun vrijheden dreigen te verliezen. Net als jullie in Nederland willen ook wij graag in een liberaal-democratische staat blijven leven. Met vrijheid van meningsuiting en het recht om te zijn wie je wilt zijn."

'Leger boven politieke discussie'

Niet iedereen is blij dat de reservisten zich uitspreken. Oud-generaal Amir Avivi is zelfs woedend. "In een democratie protesteren tegen een regering is oké, maar het leger erbij betrekken zou nooit mogen", vindt hij.

"Het leger hoort boven elke politieke discussie te staan." Avivi kan er niet over uit dat reservisten uit zijn leger dit doen. "Het is de enige entiteit die Israël en het Joodse volk verdedigt en ik ben echt van streek toen ik zag dat sommige van onze Israëlische reservisten betrokken zijn bij de protesten."

'Nationale veiligheid in gevaar'

"Deze keer is het deze regering waar ze het niet mee eens zijn, morgen zal er een andere regering zijn waar anderen het niet mee eens zijn", vervolgt Avivi. "Dat ze zich mengen in de politiek brengt uiteindelijk zelfs onze nationale veiligheid in gevaar."

Sterker nog, volgens Avivi is dat nu al het geval: "Onze vijanden reageren hier op. Ze voelen dat we aan het verzwakken zijn en hebben het gevoel dat ons leger niet helemaal paraat is. Het beïnvloedt de afschrikwekkende werking die uit moet gaan van ons leger tegen onze vijanden." Hij doelt op landen als Iran, Gaza, Libanon en Syrië. "Dit kan Israel op de rand van oorlog brengen."

'In ons DNA'

Yaron en Oren kennen de kritiek maar zijn het er niet mee eens. Oren: "Ik vind dat we het recht hebben verdiend om ons hierover uit te spreken. Juist omdat we reservist zijn. We zeggen niet dat we alle reservisten vertegenwoordigen. We zijn een groep die elkaar heeft gevonden en bereid is om alles te doen in het belang van ons land."

"Mensen die juist geven om Israël. Mensen die elke keer dat ze worden opgeroepen, op komen draven, hun plicht vervullen en hun leven riskeren. Natuurlijk hadden wij ook liever niet gehad dat dit nodig is. Ik heb er echt een knoop van in mijn maag", aldus Yaron. Oren vult aan dat het te laat is, als er nu niet op de rem wordt getrapt. "We hebben een eed afgelegd om het Koninkrijk te beschermen, niet de Koning."

Dit jaar vierde de koning zijn verjaardag in Doetinchem in de Achterhoek. Een streek waar 'lokaal, eerlijk en lekker eten' centraal straat, volgens de burgemeester. Stadsboerin Ellen Willems serveerde een Achterhoeks maal aan de koninklijke familie.

Met de dood van de door velen geliefde paus Franciscus kwam een einde aan een tijdperk. Wie volgt hem op en wat betekent die wisseling van de wacht voor de toekomst van de Katholieke Kerk? "De nieuwe paus mag zeker behoudender zijn."

Vandaag neemt de wereld afscheid van paus Franciscus. Met de uitvaart komt er niet alleen een einde aan zijn pontificaat van bijna 12 jaar, ook begint de zoektocht naar zijn opvolger.

'Kerk heeft diplomatieke paus nodig'

Franciscus heeft de Rooms-Katholieke Kerk veranderd. Hij brak met tradities en liet een laagdrempelige en menselijke kant van de kerk zien. Hij bleef bewust bij zijn eenvoudige levensstijl en pleitte voor meer rechtvaardigheid in de wereld. Voor het beschermen van aarde en klimaat. De vraag is nu of die koers wordt voortgezet.

Hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest verwacht inderdaad dat een nieuwe paus de naar buiten gerichte koers van Franciscus zal aanhouden: "De kerk kan niet om het charisma en om de richting heen, die hij is ingeslagen. We krijgen nu niet opeens een naar binnen gekeerde paus."

Grotere onrust in de wereld

Maar, vervolgt hij: "Gezien de veranderingen in de wereld, de grotere onrust, zou het goed zijn dat de nieuwe paus diplomatiek sterk is op politiek vlak."

"Een stuk diplomatieker dan Franciscus in ieder geval."

Niet iedereen blij met koers

Franciscus probeerde de kerk menselijker en toegankelijker te maken, maar dat leidde soms ook tot spanningen met conservatieve stromingen binnen de kerk.

Want niet iedereen binnen de Katholieke Kerk was blij met de koers van de overleden paus. Zijn open houding tegenover homoseksuelen en gescheiden gelovigen, en zijn plannen om het Vaticaan te hervormen, vielen in conservatieve kringen behoorlijk slecht.

'Nieuwe paus mag wat meer een theoloog zijn'

Veel jonge gelovigen staan achter vernieuwing, maar dat geldt niet voor iedereen: "De nieuwe paus mag van mij wel wat meer een theoloog worden, die de klassieke leer naar buiten brengt", zegt Nino Hoffmans, die samen met andere jonge katholieken naar de uitvaart kijkt. "Conservatiever? Nou, ik zou zeggen: zeker behoudender."

Medegelovige Chris van der Voort hoopt op een jonger iemand: "Een persoon die vol in het leven staat en kracht heeft om te strijden, want de nieuwe paus gaat geen makkelijke tijd tegemoet. Ik hoop dat het iemand is die op dezelfde lijn staat en het werk van Franciscus kan voortzetten. Liefde voor mensen, naastenliefde, dat is belangrijk in deze tijd."

'Sede Vacante'

Nu het Vaticaan officieel 'Sede Vacante' is, wat betekent dat de pauselijke zetel leeg is, bereiden de kardinalen zich voor op het conclaaf. De komende periode zullen zij achter gesloten deuren stemmen over wie de nieuwe leider van de Katholieke Kerk moet worden.

Wordt het iemand die de koers van Franciscus voortzet? Of kiest men voor een meer traditionele paus die de teugels weer strakker aantrekt? De gesprekken zijn in ieder geval al begonnen

'Er wordt al flink genetwerkt'

"Er zijn nu al veel van de 135 kardinalen in Rome, en de meesten blijven ook hangen om over de nieuwe Paus te praten", vertelt Paul van Geest.

"De vergaderingen zijn al begonnen, er wordt stevig genetwerkt. Zo'n conclaaf is best heel prozaïsch, er worden al veel verkennende gesprekken gevoerd en gekeken of men het eens kan worden over een kandidaat."