VVD, D66, CDA en ChristenUnie onderhandelen sinds 2 maanden over een nieuw regeerakkoord. Is dat bijna af en hoe kan een nieuw kabinet eruit gaan zien? 5 vragen aan politiek commentator Joost Vullings.
1. Zit de formatie nu in de afrondende fase?
"Een Sinterklaas-akkoord is niet gelukt en dus willen ze graag voor kerst een nieuw kabinet presenteren, maar het is 'moeilijk, moeilijk', hoor ik vanuit de fracties van de onderhandelende partijen. Die willen niet dat de onderhandelingen nu afgeraffeld worden, terwijl de onderhandelaars de druk voelen om het af te ronden."
2. Kerst is over 3 weken, is er dan een nieuw kabinet?
"We kunnen volgende week verrast worden door een coalitie-akkoord en dan is een nieuw kabinet voor de kerst nog haalbaar. Anders wordt het januari. Dan kan er volgende week met de Tweede Kamer over gedebatteerd worden en daarna kan Mark Rutte als formateur aan de slag."
"Rutte moet, samen met de andere drie partijleiders, het nieuwe team samenstellen. De tijdsdruk is zo hoog, omdat de week daarna weer een persconferentie en debat over corona is en Rutte moet 2 dagen naar Brussel vanwege een EU-top."
3. Weten we al welke partij welk ministerie krijgt?
"Daar wordt altijd tot op het laatste moment over onderhandeld. Een paar zaken liggen vast, zoals dat de grootste partij -in dit geval de VVD- de premier levert. En het is ook een ongeschreven regel dat de tweede partij, D66 dus, het ministerie van Financiën krijgt."
"Maar verder is alles nog mogelijk. We kunnen er wel van uitgaan dat er meer bewindslieden komen, omdat er een paar grote problemen op het bordje van het nieuwe kabinet liggen."
"Het ligt voor de hand dat er een aparte minister voor Wonen komt om de wooncrisis aan te pakken. En een aparte ministerie voor Energie en Klimaat om de klimaatdoelen te halen. Meer bewindslieden zijn ook nodig om iets aan de werkdruk te doen, waardoor verschillende ministers de afgelopen jaren met een burn-out zijn vertrokken."
Bekijk ook
4. Wie worden er genoemd als minister?
"Dat is het favoriete gezelschapsspel van politiek Den Haag en ook nu doen er al weer namen de ronde. Sommige liggen wel voor de hand, zoals Dilan Yeşilgöz en Dennis Wiersma van de VVD en Steven van Weyenberg van D66. Zij hebben deze zomer hun Tweede Kamerzetel opgegeven om staatssecretaris te worden en zullen daarvoor vermoedelijk beloond worden."
"Daarnaast wordt staatssecretaris Raymond Knops (CDA) van Binnenlandse Zaken genoemd als de nieuwe minister van Defensie, hoewel het ook zou kunnen dat hij fractievoorzitter wordt als CDA-leider Hoekstra weer het kabinet in gaat."
"En Rutte zal zeker ook nieuwe mensen aan willen stellen, vooral omdat het nieuwe kabinet een doorstart is van het oude. Namen die je vaker hoort zijn die van D66'er Franc Weerwind, nu burgemeester van Almere, en MKB-voorzitter Jacco Vonhof (voor de VVD). Maar er zijn ook nog veel onduidelijkheden: mag Hugo de Jonge van het CDA door als minister en wat gaan Sigrid Kaag en Wopke Hoekstra doen: de fractie in de Tweede Kamer leiden of opnieuw het kabinet in?"
Bekijk ook
5. Kan de formatie alsnog vastlopen?
"Alles is altijd mogelijk, maar de signalen zijn dat het goed gaat. Het is natuurlijk wel zo dat er tussen de formerende partijen het afgelopen jaar heel veel kapot is gemaakt. Wantrouwen moet plaatsmaken voor vertrouwen en uiteindelijk zijn politici ook maar mensen, dus dat is moeilijk."
"Maar het feit dat ze 2 maanden geleden toch aan deze onderhandelingen begonnen zijn, betekent dat ze er alles aan doen om er uit te komen. Het is sindsdien ook rustig, er zijn geen harde botsingen of openlijke ruzies geweest."
Video: Door de lange formatie blijft er weinig regeertijd over
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.