radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Inspraakronde om bezwaar te maken gemist? Je kunt nu tóch naar de rechter gaan

Inspraakronde om bezwaar te maken gemist? Je kunt nu tóch naar de rechter gaan
Bomen gekapt voor Namenmonument Holocaust
Bron: ANP

Misschien heb je het zelf wel eens meegemaakt: de inspraakronde van de gemeente gemist en plots zijn die mooie bomen in de buurt gekapt of is er een windmolen geplaatst. Niks meer aan te doen. Maar dat gaat veranderen.

Door een uitspraak van de Raad van State kunnen omwonenden en organisaties tóch naar de rechter stappen, ook al hebben ze tijdens inspraakrondes geen bezwaar gemaakt. Deze verruiming van de toegang tot de rechter is het gevolg van een uitspraak van het Europees Hof van Justitie. Het Hof vond dat er sprake was van een onterechte beperking van de rechtstoegang in Nederland.

'Positieve ontwikkeling'

Voor omwonenden en organisaties die bezwaar maken tegen de aanleg van een weg, de bouw van woningen of de komst van een windmolenpark is de verruiming van de toegang tot de rechter een positieve ontwikkeling, zo vindt Tom Barkhuysen. Hij is partner bij Stibbe en hoogleraar staats-en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden.

"Een inspraakronde gaat nog niet over een echt besluit. Het is dan ook principieel wat verstrekkend, zoals wij in Nederland deden, om dan te zeggen dat als je niet meedoet aan zo'n inspraakronde, je niet naar de rechter kan stappen", zegt hij.

Kaarten vroeg op tafel leggen heeft voordelen

Maar Barkhuysen heeft ook wel zorgen over het effect van de uitspraak van de Raad van State. "De andere kant is, en dat is ook de reden waarom wij dat systeem van inspraakronde hebben, dat iedereen dan al z'n kaarten op tafel moet leggen."

"Dat geeft de mogelijkheid voor projectontwikkelaars om daar rekening mee te houden bij het definitieve ontwerp van het project", zegt hij. Dat betekent ook minder vertraging, omdat bezwaren niet pas bij de rechter op tafel komen.

Lees ook

Verplicht rondje rond de kerk

Toch heeft de hoogleraar ook wel kritiek op het systeem van inspraakrondes. "Het loopt vaak goed, maar ook heel vaak is er eigenlijk helemaal geen sprake van inspraak. Dan is er eigenlijk al een definitief besluit genomen, dat wordt dan voor de vorm een ontwerp-besluit genoemd. Het deelnemen aan die inspraakronde is dan een verplicht rondje rond de kerk waar je als burger niks mee kunt bereiken."

Verbetering van inspraak is volgens Barkhuysen dan ook nodig en mogelijk. "Wat ik zou willen is dat we die inspraakfase ook weer echt als inspraakfase gaan zien. Dat we niet allemaal al in schuttersputjes zitten. Met open vizier, met open opties die inspraakronde ingaan."

Vertraging als tactiek

Er zijn organisaties die inspraak niet voldoende vinden. Ze willen dat bepaalde projecten helemaal afgeblazen worden. Vertraging is daarbij een veel gehanteerde tactiek. De verruiming van de toegang tot de rechter is dan wel een risico, stelt Barkhuysen.

"Dat is gedrag dat je inderdaad ziet. In de rechtspraktijk wordt daar veel over geklaagd en ik denk op sommige onderdelen ook wel terecht. Dat is waar het oude systeem een mooie blokkade tegen opwierp."

Wortel

Deze strategie zal niet helemaal uit te bannen zijn, vermoedt Barkhuysen, maar hij heeft wel een idee hoe hiermee om te gaan. "Wat we wel kunnen proberen is het zo onaantrekkelijk mogelijk te maken door juist als het ware de wortel op te hangen in de inspraakfase, dat je wel degelijk iets kunt bereiken. Want dat strategische gedrag werd ook wel veroorzaakt door de frustratie van die organisaties dat ze vaak niets konden bereiken in de inspraakfase."

Luisteren

Advocaat en hoogleraar Tom Barkhuysen in EenVandaag over de uitspraak van de Raad van State

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant