De NPO wil niet meer afhankelijk zijn van reclamegeld. Shula Rijxman, voorzitter van de NPO, heeft gezegd dat de omroep in de toekomst het liefst geen reclame meer uit zou zenden. Dat heeft alleen wel gevolgen.
Het afschaffen van reclame klinkt radiopresentator Jurgen van den Berg in ieder geval als muziek in de oren. "Ik zou morgen gelijk met die reclame willen stoppen." Volgens hem levert het namelijk veel gedoe op. "Het punt is alleen wel dat een deel van de Publieke Omroep wordt betaald uit dat reclamegeld. Het is ook uitgerekend: zonder reclame kost de NPO 80 cent meer per Nederlander."
STER-inkomsten opvangen
Van de Berg zegt het ervoor over te hebben, maar de vraag is of dat bedrag inderdaad klopt. Betalen we met zijn allen 80 cent meer, per maand, als de Publieke Omroep afscheid neemt van reclames op radio en televisie. Journalist Rob Goossen denkt van wel. "Dat is eigenlijk een vrij simpele berekening. Er is een kamerbrief van 7 november 2018 waarin wordt gesteld dat de STER de komende jaren ongeveer 160 miljoen euro aan inkomsten verwacht te genereren voor de staat."
Het geld van de STER zou moeten worden opgevangen door Nederland. "Als je dat bedrag deelt door het aantal inwoners in Nederland, dan kom je inderdaad uit op ongeveer 80 cent per inwoner, per maand", zegt Goossen.
Volgens Oege Boonstra, international media consultant, kan het geld ook op een andere manier worden binnengehaald. "Men zou dat gat kunnen vullen door meer uit te geven in de algemene middelen. Dat zit er alleen niet in, omdat dan ook andere groepen in de samenleving om meer geld kunnen vragen." De tweede optie om het gat van 160 miljoen te vullen is dus om kijk- en luistergelden te heffen, al twijfelt Boonstra ook of dat haalbaar is. "In het huidige tijdsgewricht waarbij media gratis ter beschikking zijn voor veel mensen, is dat geen route meer die je nog zou kunnen bewandelen."
Het afschaffen van reclamegelden zorgt dus inderdaad voor een gat van 160 miljoen euro. Per Nederlander is dat omgerekend 80 cent per maand. Maar: of het zo ver gaat komen, blijft de vraag.
Het Chinese techbedrijf Huawei is in opspraak geraakt door betrokkenheid bij een nieuw corruptieschandaal. Lobbyisten van Huawei zouden Europarlementariërs hebben omgekocht. De politie heeft inmiddels huiszoekingen gedaan en meerdere personen aangehouden.
De stikstofaanpak van het oude kabinet is afgeschaft, maar nieuw, duidelijk beleid ontbreekt tot nu toe. Hoe nu verder? Dat vraagt onder meer branchevereniging Bouwend Nederland zich af. Minister Keijzer zet vooral in op juridische aanpassingen.
Een paar jaar geleden heeft dertiger Jan-Pieter van Laar het bouwbedrijf van zijn vader en oom overgenomen. "Het is echt een familiebedrijf, ondertussen al in de vierde generatie. We hebben 25 man in dienst en doen aan nieuwbouw, verbouwingen, renovaties, echt van alles. In 2031 hopen we het honderdjarige bestaan van het bedrijf te kunnen vieren."
'Iedereen staat in de wachtstand'
Maar de jonge ondernemer uit Wapenveld heeft zorgen. De impasse in de stikstofcrisis zorgt er volgens brancheorganisatie Bouwend Nederland voor dat zo'n 30 procent van alle nieuwbouwprojecten op de tocht komen te staan. En dat merkt ook Van Laar.
"Iedereen staat in de wachtstand. Hoe moeten we omgaan met de stikstofregels, wat kan nog wel, wat niet? De gemeente rondt geen bestemmingsplannen meer af, wij krijgen geen vergunningen meer. Ook niet voor projecten waarbij we totaal geen problemen hadden verwacht."
240.000 woningen kunnen niet gebouwd worden
Bouwend Nederland maakt zich al jaren zorgen over het gebrek aan daadkracht om de stikstofcrisis aan te pakken. "We hebben nu in kaart gebracht welke Natura 2000-gebieden er slecht aan toe zijn door stikstof. En deze informatie combineerden we met de concrete woningbouwplannen in Nederland", vertelt Jelmer Alberts, directeur belangenbehartiging van Bouwend Nederland.
"Dan zie je op die kaart hoe ontzettend veel van deze bouwprojecten te dicht bij stikstofgevoelige natuur liggen", gaat Alberts verder. "Doordat het stikstofprobleem niet wordt opgelost krijgen deze projecten geen vergunning. Tot 2030 gaat het om maar liefst 244.000 woningen die hierdoor niet gebouwd kunnen worden. Dat is echt heel erg schrikken. We wisten al dat de impact van stikstof op de woningbouw en infrastructuur groot was, maar niet dat het er zo dramatisch uitziet."
De brancheorganisatie wil dat het kabinet eindelijk met een doortastend plan komt. "We weten alles al, alle data zijn bekend, met geitenpaadjes valt dit niet meer op te lossen", zegt Alberts. "We stormen nu recht op een betonnen muur af."
"De stikstofuitstoot moet omlaag, de betrokken ministeries moeten nu met een plan komen", benadrukt de woordvoerder van Bouwend Nederland. "En elke sector moet zijn eigen 'fair share' pakken."
'Zitten met de gebakken peren'
"Iedereen is nu aan zet, ook de bouw", vindt ook bouwondernemer De Laar. "Maar onze sector heeft feitelijk heel weinig stikstofuitstoot, en toch zitten wij nu wel met de gebakken peren. Heel Nederland heeft hierdoor een probleem."
In Nederland is de landbouw, en dan met name de intensieve veehouderij, veruit de grootste bron van stikstofuitstoot, vooral in de vorm van ammoniak. Daarnaast dragen wegverkeer, scheepvaart, luchtvaart en de industrie bij aan de stikstofcrisis. En in beperkte mate draagt ook de bouw zelf bij aan het probleem.
'Kabinet moet eruit komen'
In januari bepaalde de rechtbank in Den Haag opnieuw dat de Nederlandse overheid meer moet doen om schade aan de natuur door stikstof te voorkomen.
Bouwend Nederland snapt het vonnis: "De enige manier om echt uit deze crisis te komen is structurele uitstootvermindering", zegt Alberts. "Ik hoop echt dat dit kabinet eruit komt. Het moet gewoon opgelost worden."
"Met alleen de kleine projectjes halen we het niet", laat de bezorgde Van Laar weten. "We stoppen zo veel werk in de grotere plannen en projecten. Het wordt nu echt tijd dat we uit de wachtstand mogen komen en weer mogen bouwen."
Ondanks alle zorgen blijft Van Laar optimistisch: "Ik wil de 100 jaar met ons bedrijf halen. Bouwen is mij met de paplepel ingegoten, ik vind dit werk zo leuk. En ik kan ook helemaal niets anders."
Minister: 'Rekenkundige grens voor stikstofuitstoot aanpassen'
"We willen iets doen aan de juridische werkelijkheid die we met z'n allen hebben gemaakt", reageert minister Mona Keijzer van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening op de nieuwe cijfers van Bouwend Nederland. "En er moeten maatregelen worden genomen om de stikstofuitstoot omlaag te brengen."
"Heel veel huizen kunnen er gelukkig wél gebouwd worden. En we willen de rekenkundige ondergrens aanpassen, dan kan weer meer."
