meer NPO start

Hoger beroep állerlaatste kans voor Willem Holleeder in geruchtmakend proces

Hoger beroep állerlaatste kans voor Willem Holleeder in geruchtmakend proces
Willem Holleeder wordt in 2019 veroordeeld tot levenslang
Bron: ANP

"Ik heb mij niet schuldig gemaakt aan het opdracht geven tot liquidaties. Bewijs daarvoor is er niet maar ik ben nu toch veroordeeld." Zo reageerde Willem Holleeder op zijn levenslange straf. Vanaf maandag krijgt hij nog een laatste kans in hoger beroep.

In het zwaarbeveiligde Justitieel Complex Schiphol (JCS) houdt het Amsterdamse gerechtshof op 25 mei een inhoudelijke regiezitting in het liquidatieproces tegen Willem Holleeder.

Langdurig proces

"In dit hoger beroep begint alles weer opnieuw, omdat de verdachte alle feiten opnieuw aan de orde wil stellen", vertelt persadvocaat-generaal Jan Hoekman namens het Openbaar Ministerie.

"Dat recht heeft Holleeder uiteraard. Maar dat betekent ook dat er een langdurig proces in het verschiet ligt." Dit hoger beroep is dan ook de laatste kans voor 'De Neus' om zich te verweren tegen de zware aanklacht van Justitie.

info

Proces tegen Willem Holleeder

De rechtbank veroordeelde de Amsterdamse topcrimineel vorig jaar tot een levenslange gevangenisstraf, voor het uitlokken van zes moordaanslagen tussen 2002 en 2006. Bij die liquidaties werden 5 moorden, een doodslag en een poging tot moord gepleegd. Aan een slachtoffer werd zwaar lichamelijk letsel toegebracht.

'Holleeder volledig ten onrechte veroordeeld'

Volgens de advocaten van Holleeder is hun cliënt 'volledig ten onrechte' veroordeeld. "De rechtbank heeft op geen enkele wijze recht gedaan aan onze uitgebreide en gedetailleerde verweren", zegt Sander Janssen, een van de raadslieden van Holleeder.

"De rechters waren van meet af aan overtuigd van alle beschuldigingen die met name de zussen Astrid en Sonja aan het adres van Holleeder hebben gedaan. Aan deze cruciale getuigen is door de rechtbank bovendien niet een kritische vraag gesteld."

Uitzonderlijke samenwerking met justitie

De zussen en ex-vriendin van Willem Holleeder zijn de geheime troef van Justitie. Het moordbewijs tegen de voormalige Heineken-ontvoerder bestaat uit een bijzondere combinatie van vele getuigen. Zeer belastende verklaringen waarin Holleeder wordt aangewezen als opdrachtgever voor liquidaties. Naast twee belangrijke kroongetuigen en de verklaringen van (doodgeschoten) criminelen, zijn z'n zussen opvallende getuigen uit de 'inner circle' van Holleeder.

In Nederlandse strafprocessen tegen de georganiseerde criminaliteit komt het zelden voor dat familieleden van maffiabazen samenwerken met justitie, zoals in Italië en de VS al langer gebeurt.

Lees ook

Geheime kluisverklaringen Astrid en Sonja

In het diepste geheim leggen Astrid en Sonja Holleeder en Sandra den Hartog in 2013 een aantal kluisverklaringen af over de betrokkenheid van Holleeder bij onderwereldmoorden. Enkele maanden na zijn arrestatie worden de stukken ingebracht als bewijsmateriaal. Voorafgaand geven de vrouwen onthullende interviews aan NRC en de Telegraaf.

Reportage 2019: "Astrid en Sonja Holleeder hebben met hun verklaringen het leven van hun broer Willem gered", zegt de Italiaanse Piera Aiello, zelf een jarenlang bedreigde getuige.

Psychische klachten

Vooral Astrid Holleeder, lang werkzaam als strafrechtadvocaat in Amsterdam, gold als een belangrijke vertrouweling en adviseur van haar criminele broer. Advocaat Janssen wil in het hoger beroep nader onderzoek doen naar de betrouwbaarheid van haar verklaringen.

"Astrid heeft zelf verklaard dat zij door alles wat zij in de loop der jaren heeft meegemaakt, psychische klachten heeft opgelopen. Daardoor is het mogelijk dat haar herinneringen aan bepaalde gebeurtenissen die soms meer dan 15 of zelfs 20 jaar geleden hebben plaatsgehad, gekleurd of veranderd zijn. Wij zullen het gerechtshof vragen om daar aanvullend onderzoek naar te doen."

Nieuw onderzoek

Justitie wil nu nog niet op deze kritiek van de verdediging reageren, zo laat persadvocaat-generaal Jan Hoekman weten: "Het OM zal zich pas in de zittingszaal uitlaten over de waarde van de verklaringen van de getuigen, zoals Astrid Holleeder."

In het algemeen staat het OM 'niet onwelwillend tegenover nieuw onderzoek'. "Ons doel is waarheidsvinding. Daar staat tegenover dat niet alles wat bij de rechtbank is gedaan, nog weer dunnetjes moet worden overgedaan. Daartoe zien wij geen reden."

'Mijn zussen nemen de boel in de maling'

Willem Holleeder heeft zelf altijd gezegd dat zijn zussen liegen over zijn rol bij liquidaties. "Mijn zussen nemen de boel in de maling. Hun verhaal is gebaseerd op leugens. Het enige motief van Astrid en Sonja is geld", zo verklaarde De Neus bij de rechtbank.

De kritiek op de twee zussen komt ook uit minder verdachte hoek. Zoals Ad van Hout, de broer van de vermoordde Heineken-ontvoerder Cor van Hout. Cor en Willem zijn jarenlang partners in crime, bloedgabbers en tevens zwagers. Sonja Holleeder is namelijk de levenspartner van Cor: samen hebben ze drie kinderen.

Maar volgens Ad van Hout liegt Sonja over de criminele erfenis van zijn broer Cor: "Het lijkt wel alsof Sonja alleen maar achter het geld aan zit, in plaats van dat het gaat over de liquidatie van mijn broertje."

Ad van Hout
Bron: EenVandaag
Ad van Hout: "Het lijkt alsof Sonja alleen maar achter het geld aan zit."

De slachtoffers: 'Als ik word vermoord, heeft Holleeder het gedaan'

Ook de doodgeschoten criminelen in dit strafdossier spelen postuum een belangrijke sleutelrol in de bewijsvoering tegen Willem Holleeder. Zonder uitzondering hebben Cor van Hout, Willem Endstra, John Mieremet, Thomas van der Bijl en Kees Houtman voor hun gewelddadige dood namelijk verklaard: "Als ik word vermoord, heeft Holleeder het gedaan."

Zij hebben dit niet alleen tegen familie en vrienden gezegd, ook bij de politie liggen tal van verklaringen van deze vermoorde boeven, afgelegd toen zij nog leefden. Het bekendste voorbeeld hiervan zijn de Endstra-tapes, gebaseerd op de geheime gesprekken die de 'bankier van de onderwereld' voerde met CIE-rechercheurs op de achterbank van een dure BMW.

Andere opdrachtgevers?

Maar bij de rechtbank heeft advocaat Sander Janssen uitgebreid betoogd dat in tegenstelling tot wat de getuigen zeggen, ook andere zware criminelen weleens verantwoordelijk kunnen zijn voor de liquidaties waar Holleeder nu voor is veroordeeld.

"Kijk alleen maar eens naar de moorden op Cor van Hout en Willem Endstra", zegt hij. "Wij hebben na langdurig onderzoek heel aannemelijk gemaakt dat ook andere opdrachtgevers daar verantwoordelijk voor kunnen zijn. Maar de rechters hebben amper gekeken naar deze alternatieve scenario's." Janssen zegt ervan uit te gaan dat de raadsheren van het gerechtshof hier een stuk kritischer naar gaan kijken.

Proces tegen Willem Holleeder bij rechtbank

Het proces heeft 1,5 jaar geduurd, met meer dan 60 zittingsdagen, honderden uren aan verhoren en zeer lange pleidooien. De aanklagers eisen levenslang tegen Holleeder voor zijn betrokkenheid als opdrachtgever bij in totaal zes levensdelicten.

Op 4 juli 2019 veroordeelt de Amsterdamse rechtbank Holleeder tot een levenslange gevangenisstraf. Op dat moment is hij net 61 jaar oud. Als Nederlands bekendste crimineel is Holleeder jarenlang een hoofdrolspeler in de strijd om macht, geld en drugs in de Amsterdamse onderwereld.

Criminele trio

In de zomer van 2017 doet het gerechtshof in Amsterdam uitspraak in het grote liquidatieproces 'Passage'. Schutters, moordmakelaars en opdrachtgevers worden veroordeeld. Vier mannen krijgen levenslang. Een van hen is Dino Soerel, die wordt veroordeeld voor betrokkenheid bij de moorden op kroegbaas Thomas van der Bijl en de criminele vastgoedhandelaar Kees Houtman.

In het Passage-arrest van het gerechtshof wordt ook de naam van Willem Holleeder in 2017 al genoemd als lid van dezelfde criminele moordorganisatie. Een andere hoofdrolspeler is topcrimineel Stanley Hillis. Samen met partners in crime Holleeder en Soerel is dit criminele trio volgens justitie verantwoordelijk voor vele liquidaties. Hillis kan niet worden vervolgd. De reden: hij wordt begin 2011 zelf met meerdere kogels om het leven gebracht.

Opnieuw levenslang

Over de strafeis tegen Holleeder in het hoger beroep bestaat bij strafrechtdeskundigen en misdaadjournalisten geen enkele twijfel: met zulke zware beschuldigingen zal er opnieuw levenslang op tafel komen. Ook het OM laat in reactie op vragen van EenVandaag weten dat die kans best groot is. "Als wij vinden dat meerdere van de feiten bewezen kunnen worden verklaard, ligt het wel voor de hand dat er opnieuw levenslang geëist zal worden", zegt persadvocaat-generaal Jan Hoekman.

En Willem Holleeder zelf? Hij zal dit hoger beroep wederom het woord voeren en opnieuw verklaren dat hij geen enkele liquidatie heeft laten uitvoeren. Advocaat Sander Janssen hoopt dat zijn cliënt van het gerechtshof een eerlijke kans krijgt. "Bij de rechtbank leek het uitgangspunt namelijk te zijn dat alles wat Astrid en Sonja verklaarden, volledig en juist was. En alles dat Willem Holleeder daartegenover stelde dus leugenachtig, onjuist of niet relevant."

Stevig ondervragen

Het Openbaar Ministerie heeft het voornemen om Holleeder stevig te ondervragen in dit hoger beroep, zegt persadvocaat-generaal Jan Hoekman: "Elke verdachte heeft het recht verklaringen af te leggen. Ook Willem Holleeder. Bijna elke verklaring roept vragen op, dat zal hier niet anders zijn."

Tijdens de regiezitting van aanstaande maandag zullen vooral de onderzoekswensen van de advocaten van Holleeder worden besproken. In het najaar zal het proces tegen De Neus waarschijnlijk echt gaan beginnen. Het is nog niet bekend wanneer het gerechtshof uitspraak doet.

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom er nog steeds veel geweld in de voetbalwereld is

Intimidatie en bedreigingen van de eigen supporters: in de voetbalwereld komt dat nog steeds voor. Uit onderzoek van Trouw blijkt zelfs dat bij zeker zes voetbalclubs bestuurders hier last van hebben. Sommigen stapten zelfs op.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Weg van WhatsApp en dan: Signal, Telegram? De voor- en nadelen van alternatieve berichtenapps op een rij

Weg van WhatsApp en dan: Signal, Telegram? De voor- en nadelen van alternatieve berichtenapps op een rij
Berichtendiensten Telegram, WhatsApp en Signal
Bron: ANP

WhatsApp is al jaren de populairste berichtenapp in Nederland. Maar de app staat nu ineens behoorlijk ter discussie. Steeds meer mensen twijfelen over het gebruik ervan. Maar wat ga je dan gebruiken? En hoe weet je of je dan de juiste keuze maakt?

"Als je WhatsApp gebruikt, blijf je bijdragen aan de data-infrastructuur van big tech. Wie nu zegt: 'ik wil van WhatsApp af', neemt ook afstand van de invloed van tech-miljonairs", zegt directeur Marleen Stikker van Waag Futurelab en De Digitale Stad (DDS), een van de eerste online gemeenschappen ter wereld.

Gebrek aan factchecking

Volgens Stikker is een van de redenen waarom mensen WhatsApp verlaten de invloed van Meta, het bedrijf achter WhatsApp, Facebook en Instagram. "Zuckerberg heeft vanaf het begin laten zien weinig respect te hebben voor privacy en gebruikersrechten", zegt ze. "Toen hij merkte hoeveel persoonlijke data hij in handen kreeg, was zijn reactie: 'dumb fucks'. En bij het Cambridge Analytica-schandaal rond brexit werd die data zelfs gebruikt voor politieke manipulatie."

Ook het gebrek aan factchecking op Facebook en Instagram - ook van Meta - speelt mee, vertelt Stikker. "Zuckerberg heeft aangekondigd dat hij daar in Amerika mee stopt en dat is een zorgwekkende ontwikkeling. Wie nu zegt: 'ik wil van WhatsApp af', neemt dus afstand van de invloed van tech-miljonairs die in het gevlei willen komen van Trump."

Signal als alternatief

WhatsApp versleutelt berichten, maar verzamelt nog steeds metadata. "Ze kunnen niet zien wat je zegt, maar wel veel andere informatie verzamelen", legt Stikker uit. "Denk aan je contactenlijst, met wie en hoe vaak je communiceert en vanaf welke apparaten. Die metadata wordt bijgehouden en verhandeld."

Daarom zoeken veel mensen een alternatief, en Signal is daarbij favoriet. Volgens de Consumentenbond is het momenteel de meest gedownloade berichtenapp en de beste keuze voor wie privacy belangrijk vindt.

info

Vragen in de chat

Dit artikel is geschreven omdat er in onze chat veel vragen kwamen over het gebruik van WhatsApp en het overstappen op alternatieve berichtenapps, zoals Signal.

Bekijk ook

Hoe veilig is Signal?

Signal werkt bijna hetzelfde als WhatsApp. "Je installeert de app, koppelt je telefoonnummer en ziet direct welke contacten ook Signal gebruiken", staat op de website van de Consumentenbond. "Je kunt berichten sturen, bellen, foto's delen en groepschats starten."

Toch is er een belangrijk verschil: Signal bewaart geen gegevens over gebruikers. "Het grote voordeel is dat Signal geen metadata bijhoudt", zegt hoogleraar nieuwe media en digitale cultuur Richard Rogers. "Bij WhatsApp en Telegram moet je extra stappen nemen om je chats te beveiligen. Bij Signal is dat standaard ingeschakeld."

Geen commercieel bedrijf

Signal is geen commercieel bedrijf, maar een stichting. "Het is ooit opgezet door hacker-activisten", vertelt Rogers. "Ook de voormalige CEO van WhatsApp was erbij betrokken, maar Signal heeft altijd vastgehouden aan zijn non-profitmissie."

De stichting wordt geleid door Meredith Whittaker, een voorvechter van online privacy. "Dat betekent dat er geen commerciële aandeelhouders zijn die winst willen maken op jouw data", legt Stikker uit. "Signal is een zeldzaam voorbeeld van een techbedrijf dat niet draait om geld, maar om privacy."

info

Functies van Signal

  • Signal en WhatsApp bieden vergelijkbare manieren om te communiceren. Je kunt gesproken berichten versturen, korte video's opnemen met de selfiecamera en live bellen of videobellen via het telefoonsymbool in de app.
  • Met Signal kun je eenvoudig een Tikkie-betaalverzoek versturen. In plaats van te kiezen voor 'Deel via WhatsApp', druk je op het pijltje omhoog en selecteer je Signal als verzendoptie.
  • Een handige functie van Signal is dat je berichten kunt laten verdwijnen na een bepaalde tijd. Binnen elk gesprek kun je via het stopwatch-icoon instellen hoe lang een bericht zichtbaar blijft.
  • Wil je een bericht direct verwijderen? Dat kan zowel bij jezelf als bij de ontvanger(s) door het bericht ingedrukt te houden en op de verwijderknop te klikken
  • Ook voor foto's en video's biedt Signal extra privacy. Je kunt instellen dat een afbeelding of video slechts één keer bekeken kan worden. Dit doe je door, voordat je het bestand verstuurt, op het incognito-pictogram (het gezichtsmaskertje) te klikken. Dit verandert dan in '1x', waarna het bestand na openen direct verdwijnt.
  • Wil je langere berichten typen? Dan is de desktopversie van Signal handig. Je koppelt deze eenvoudig aan je telefoon door een QR-code te scannen.

Bron: de Consumentenbond

Slechte moderatie op Telegram

Telegram wordt ook vaak genoemd als alternatief, maar heeft een minder goede reputatie. "Het wordt bijvoorbeeld veel gebruikt door extremistische groepen, omdat de moderatie zwak is", zegt Rogers. "Signal wordt juist veel gebruikt door journalisten en mensenrechtenorganisaties vanwege de sterke beveiliging."

"Bij WhatsApp en Telegram moet je zelf extra beveiliging inschakelen, terwijl Signal standaard alles goed regelt." Maar volgens Rogers is Signal minder geschikt voor grote groepen. "Bij WhatsApp en Telegram kunnen groepschats honderden mensen bevatten, bij Signal ligt die grens lager."

Bekijk ook

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

Volgens Stikker zijn er verschillende redenen waarom mensen overstappen naar Signal. "De meest principiële gebruikers zitten er al langer. Andere mensen vonden het eerst te ingewikkeld, maar willen nu bijdragen aan alternatieven."

Een groeiende groep maakt de overstap niet per se uit gemak, maar omdat ze een maatschappelijke verantwoordelijkheid voelen. "Als werkgevers, universiteiten of vriendengroepen Signal als norm gaan zien, volgen anderen vanzelf. We zitten nu in een transitie."

Rol van de overheid

Volgens haar is het niet alleen een persoonlijke keuze, maar ook een collectieve. "Als Europa en Nederland willen we niet afhankelijk zijn van grote techbedrijven. Door WhatsApp te verlaten en alternatieven te steunen, verander je het speelveld. Blijf je, dan blijft big tech bepalen hoe we communiceren."

De overheid kan een belangrijke rol spelen in de overstap naar privacyvriendelijke alternatieven, volgens Rogers. "Als zij zelf apps zoals Signal gebruiken, geven ze een krachtig signaal af." Daarnaast kunnen ze wetgeving maken om de bescherming van data en privacy te versterken. Door normen te stellen, bijvoorbeeld door WhatsApp te weren uit ambtelijke communicatie, kunnen ze helpen om veiligere alternatieven de standaard te maken.

De overstap: makkelijk of lastig?

Het overstappen naar Signal vergt wat moeite. "Je moet nieuwe groepen aanmaken en mensen uitnodigen", zegt Rogers. "Maar het werkt verder hetzelfde als WhatsApp, dus als je eenmaal bent overgestapt, merk je weinig verschil."

Daarnaast biedt Signal extra privacyopties. Je kunt bijvoorbeeld berichten automatisch laten verdwijnen, een pincode instellen en zelfs je telefoonnummer verbergen, staat op de website van de Consumentenbond.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant