'Ruim je rotzooi helemaal op' is de boodschap van onder meer Nederland aan Shell en het Verenigd Koninkrijk. Drie oude olieplatforms moeten weg, niet alleen de bovenkant maar ook de betonnen vaten onder water. Want daar zit nog 11 miljoen liter olie in.

Als het aan minister Cora van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Transport ligt ruimt Shell zijn platforms inclusief containers op. Ook Duitsland, Denemarken en de Europese Commissie maken zich ook zorgen en hopen het Verenigd Koninkrijk, dat het eens is met Shell, nog ervan te overtuigen dat ze Shell moeten laten opruimen. Volgens Shell zelf is het opruimen onder water riskant en is de operatie erg kostbaar.

11 miljoen liter olie en chemicaliën

Het doet denken aan de toestand rond de omstreden olieopslagplaats Brent Spar in de jaren 90. Maar ditmaal gaat het om de broertjes Bravo, Charlie en Delta, gelegen in het zogenaamde Brentveld voor de kust van Shetland. Deze olieplatforms zijn in de jaren 70 gebouwd en moeten weg na een lange staat van dienst. Eigenaar Shell wil de Brents ontmantelen maar dan wel alleen de bovenste helft. De fundamenten die meer dan 50 meter onder water staan laten ze bij voorkeur op de bodem van de zee.

En dat zou op zich geen probleem hoeven te zijn. Marinebiologen zien de metersdikke en lange onderwaterpalen als een feest voor kleine visjes en ander zeeleven. Maar aan die enorme fundamenten zitten betonnen olievaten vast. 42 stuks van de 64 vaten bevatten nog een slordige 11 miljoen liter aan olie en chemicaliën.

info

In 1992 sloten alle 15 landen rond de Noordzee het OSPAR-verdrag. OS staat voor het verdrag van Oslo en Par voor het verdrag van Parijs. In het verdrag staat dat alle offshore olie- en gasinstallaties die niet meer worden gebruikt, moeten worden ontmanteld. Maar er zijn vrijstellingen mogelijk. Shell heeft daarom ontheffing gevraagd aan het Verenigd Koninkrijk. Het land is bereid de fundamenten en de tanks te laten staan omdat het olie- en gasbedrijf heeft aangetoond dat ze genoeg onderzoek hebben gedaan naar de mogelijkheden.

Conclusie: laten staan is de beste oplossing voor mens en milieu. OSPAR probeert nu het Verenigd Koninkrijk toch te overtuigen alles op te ruimen. Afgelopen vrijdag was er een consultatie. De Britse regering zei hier nog een keer goed te gaan nadenken.

Giftig precedent

De OSPAR-commissie wil ook dat die vaten worden opgeruimd. Om toekomstige generaties niet op te zadelen met vervuilde oceanen hebben ze dit in 1992 in het OSPAR-verdrag vastgelegd. Maar het Verenigd Koninkrijk gebruikt nu de ruimte die het verdrag biedt. De Britten steunen Shell en willen de platforms inclusief vaten met olie en chemicaliën onder water laten staan.

"Dit schept een giftig precedent." zegt campageleidster Meike Rijksen van Greenpeace. Recent was zij met de Rainbow Warrior mee naar Bravo en Alpha Brent in de Schotse wateren om het platform te helpen bezetten uit protest tegen Shell's plannen."Je zit daar op een boot in de zee tussen minstens 15 vergelijkbare olieplatforms. Dan zie je om hoeveel platforms het gaat. Er zijn nog 24 van die Brents die binnenkort moeten worden opgeruimd. Als Shell deze concessie van de UK krijgt, waar houdt het dan op? Als Shell niet hoeft op te ruimen, gaan andere oliemaatschappijen dat ook niet doen. "

Volledige transparantie

Greenpeace zegt zich te baseren op Shell's eigen cijfers. Voorzichtig geworden na de Brent Spar affaire zorgt het olie- en gasbedrijf voor volledige transparantie en publiceert alle onderzoeken naar de platforms online. 'Maar', zegt Rijksen, 'hoeveel olie precies in die vaten onder water zit weet niemand precies. Hoe minder Shell zelf weet over de hoeveelheid olie die er in de vaten achterblijft hoe beter. Dat is in hun belang. Shell heeft wel proefjes genomen. Maar alleen bij één van de platformen en oppervlakkig'.

Shell zelf zegt dat het te risicovol is de vaten onder water helemaal op te ruimen en de operatie is erg kostbaar. Het is volgens Shell gevaarlijk werk en kan zelfs levens kosten. Het zou meerdere eeuwen kunnen duren voordat de betonnen fundamenten onder zeeniveau gaan afbrokkelen. En de tanks waarin olie zit zouden nog honderden jaren intact blijven. Het olie en gasbedrijf heeft hier tien jaar lang diepgravend onderzoek over gedaan en heeft de uitkomsten online gepubliceerd. Shell concludeert dat 'de olie in de vaten biologisch afbreekbaar is'.

Bekijk onze tv reportage over dit onderwerp

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.