meer NPO start

Hoe boeken geschreven door AI het lezen kan beïnvloeden: 'Iedereen trekt nu alles in twijfel'

Hoe boeken geschreven door AI het lezen kan beïnvloeden: 'Iedereen trekt nu alles in twijfel'
Slager Ben Kuijpers publiceerde met zijn zwager Luc Balcer een kookboek dat is geschreven en geïllustreerd door AI
Bron: EenVandaag

Een meeslepende roman, inspirerend kookboek of filmscript. Niet geschreven door een mens, maar door kunstmatige intelligentie. Steeds vaker wordt AI door hobbyisten ingezet om een boek te schrijven. Zorgwekkend? "Publiek gaat zich afkeren van de sector."

De wens voor een kookboek bestond ook bij slager Ben Kuijpers uit Maasmechelen. Hij is sinds kort auteur van een kookboek en kreeg daarvoor hulp van zijn zwager Luc Balcer, die op zijn beurt gebruikmaakte van AI. Zo zijn de plaatjes in het kookboek van niet-bestaande gerechten en zijn de recepten samengesteld door AI. De schrijvers van het boek hebben zelf pas drie recepten kunnen proeven, maar toch is het eerste kookboek van het duo al verkrijgbaar.

Vreemde en vervormde zinnen

Uit een analyse van De Groene Amsterdammer en de Data School van de Universiteit Utrecht bleek eerder al dat 1 op de 25 boeken op Bol.com door AI is gegenereerd. Over het algemeen staan deze boeken bovenaan in het zoekaanbod van de consument. Zo houdt AI rekening met waar mensen op zoeken als ze een boek willen lezen.

Bij de boeken staat nergens vermeld dat het gemaakt is met behulp van AI. Toch bevat een tekst die is geschreven door ChatGPT vaak vreemde en vervormde zinnen. Je kan je afvragen: hoe erg is het eigenlijk dat er boeken gemaakt worden door AI?

'Onbedoelde schade'

Shannon Vallor is hoogleraar aan de Universiteit van Edinburgh en techfilosoof, en werkte ooit voor Google aan ethische kwesties rondom kunstmatige intelligentie. Zij is bang dat er onbedoelde schade kan oplopen als er zoveel boeken verkrijgbaar zijn die door AI zijn gemaakt.

"Dat mensen zich afkeren van lezen of het genieten van kunst, omdat deze sector overspoeld wordt met een aanbod van slechte en oninteressante AI-producties", legt Vallor uit.

Alles in twijfel trekken

Joost Rutten studeert kunst aan de St. Joost School of Art & Design en ziet ook dit gevaar in generatieve AI. "Iedereen gaat, wanneer ze ergens naar kijken, een angst hebben of het wel echt is. Iedereen gaat alles in twijfel trekken."

Het idee dat een website bijvoorbeeld de kunst van het maken van een film in 5 minuten voor je zou kunnen uitvoeren, vindt hij alles behalve fijn. "En zoals je ziet: die website kan het ook niet." Medestudent Max van Raamsdonk voegt toe: "Als je AI vraagt om een script te schrijven, mis je wel een heel creatief proces dat belangrijk is."

Bekijk ook

Overspoelen met AI

Het fenomeen wat techfilosoof Valor en student Joost noemen heeft ook een term: 'shitification'. Dit betekent dat kunstmatige intelligentie een platform overspoelt met AI-content waardoor de kwaliteit van producten afneemt. "Het publiek keert zich af van veel van deze door AI gemaakte content", ziet Vallor.

Zo zit Facebook volgens haar vol met nieuws of reistips die allemaal door AI gegenereerd zijn. "Dat maakt het minder waarschijnlijk dat ik daar nog eens terug kom." En zo is Vallor ook bang dat wanneer je een boek leest dat door AI is samengesteld en de kwaliteit je tegenvalt, je voortaan minder snel geneigd bent om een boek te lezen, vanwege een eerdere slechte ervaring.

Tweede boek

De vraag is wel hoe belangrijk wij de kwaliteit van zo'n boek vinden. "Mensen kopen een kookboek maar heel zelden om zelf mee aan de slag te gaan. Vaker gebruiken ze het om cadeau te doen aan een ander", ziet Balcer.

Zijn gaan voorlopig enthousiast door. Na het succes van het eerste kookboek dat hij met behulp van AI heeft gemaakt, werkt het duo nu aan een tweede boek.

Hoe boeken geschreven door AI het lezen kan beïnvloeden: 'Iedereen trekt nu alles in twijfel'
Hoe boeken geschreven door AI het lezen kan beïnvloeden: 'Iedereen trekt nu alles in twijfel'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Vogelgriep 'gewoon zijn gang laten gaan' een goed idee? Waarom het plan van de Amerikaanse minister Robert F. Kennedy controversieel is

De Amerikaanse minister van Volksgezondheid Robert F. Kennedy Jr. heeft tegen Fox News gezegd dat hij van plan is om niet in te grijpen bij de vogelgriep. Op die manier wil hij kijken of sommige kippen immuun zijn. Maar dit plan zorgt voor veel kritiek.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nieuwe diersoorten ontdekt onder het ijs in Antarctica is 'bijzondere vondst', maar vraagt ook om bescherming van deze gebieden

Nieuwe diersoorten ontdekt onder het ijs in Antarctica is 'bijzondere vondst', maar vraagt ook om bescherming van deze gebieden
Afgebroken ijs van een gletsjer in Antarctica.
Bron: EPA

Toen begin dit jaar een stuk ijs van een drijvende gletsjer afbrak, ontdekten wetenschappers iets heel bijzonders. Zo kwamen ze nieuwe diersoorten tegen die diep onder het het ijs van Antarctica leven, zoals stukjes koraal, sponzen en een octopus.

"Een hele bijzondere vondst", reageert Furu Mienis. Zij is marien geoloog bij het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). De plek waar nu onderzoek is gedaan, was tot nu toe altijd moeilijk te bereiken. Het is volgens haar daarom des te bijzonder dat een stukje diepzee nu beter bekeken kan worden.

Wat hebben wij hier dan aan?

In de eerste plaats komt dat vooral doordat onze zeeën en oceanen in het algemeen heel belangrijk zijn voor mensen, legt Mienis uit. "Ze vormen een enorm oppervlak op onze aarde. En vooral van de diepere delen van die zeeën weten we nog maar heel weinig, maar er leeft wel heel veel."

Al dat leven heeft ook een functie, gaat de marien geoloog verder. "Die sponsen en koralen die ontdekt zijn, vormen eigenlijk een driedimensionale structuur op de zeebodem, een soort riff. En daar kwam heel veel andere dieren op af. Dus het vormt eigenlijk een hele bijzondere leefomgeving."

Koolstofopslag en medicijnen

Een andere reden waarom deze ontdekking belangrijk is, is de functie die ze hebben voor allerlei andere processen. Zoals koolstofopslag, vertelt Mienis.

Maar ook voor ons als mensen kunnen we nog steeds heel veel leren van dit soort diersoorten, gaat de marien geoloog verder. "Voor bijvoorbeeld de ontwikkeling van medicijnen of om te kijken hoe ze hun skelet bouwen."

Bekijk ook

Voedingsstoffen in het zeewater

Doordat de diersoorten die onder het ijs leefden, geen directe toevoer van voedsel hadden, kunnen onderzoekers zoals Mienis nu beter begrijpen hoe dat systeem in stand wordt gehouden. En dat is bijzonder, benadrukt ze.

"Sowieso is het een plek in de diepe oceaan waar we eigenlijk nog heel weinig van weten. Het is ook de vraag, waar leven ze dan van? Waar komt hun eten vandaan? Waarschijnlijk zijn dat heel veel opgeloste stoffen die in het zeewater zitten, waar deze diersoorten van kunnen leven. En daarmee aan hun energievoorziening voldoen", vertelt Mienis.

Klimaatverandering?

Of de afbrekende gletsjer ook daadwerkelijk gelijk gelinkt kan worden aan klimaatverandering, is volgens Mienis lastig te zeggen. Toch ziet ze wel dat er veel verandert in de poolgebieden.

"Er breken meer grote stukken ijs af. En sowieso hebben we veel minder ijs op het poolgebied. Dus komen er ook steeds meer van dit soort gebieden open en bloot te liggen." Juist doordat dit systeem nu open ligt, kan dit ook weer gevolgen hebben op de processen die daar plaatsvinden. Mienis wil daar ook snel onderzoek naar doen.

Bekijk ook

Kwetsbare gebieden beschermen

Bovendien is het van belang om deze gebieden ook goed te beschermen, ziet de marien geoloog. De ontdekte diersoorten leven namelijk in hele bijzondere omstandigheden: "Het is er koud, het is er donker. Je hebt te maken met heel hoge druk omdat je diep onder het wateroppervlak zit."

Dat in combinatie met weinig voedsel, zorgt ervoor dat de diersoorten die er leven langzaam groeien. Maar de dieren kunnen daardoor ook erg oud worden. "Daarom is het extra van belang om ook die gebieden te beschermen. Als het verandert, dan komt het niet zomaar weer terug. Dat kan dan echt honderden tot wel duizenden jaren duren."

Moeten we ons zorgen maken?

Mienis maakt zich ook erg zorgen over de staat van de oceanen. "Er is op dit moment ontzettend veel aan het veranderen. Vooral door ons als mens."

De systemen bij de poolgebieden en in de rest van de oceaan zijn zo specialistisch, dat het de vraag is of alles zich ook heel snel kan aanpassen aan al die veranderingen die nu plaatsvinden.

'Leven onder ijs verborgen houden'

"In dat opzicht maak ik me wel een beetje zorgen over wat er nu aan het gebeuren is", zegt Mienis.

"Ik denk dat er echt op nog veel meer plekken onder het ijs heel veel leven voorkomt. En ergens hoop ik dat dat ook nog voor heel lang verborgen blijft. Zodat deze ecosystemen nog helemaal beschermd worden door dat ijs en blijft voortbestaan."

Nieuwe diersoorten ontdekt onder het ijs in Antarctica is 'bijzondere vondst', maar vraagt ook om bescherming van deze gebieden

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant