Het Europees Parlement zal na deze week nooit meer hetzelfde zijn. De honderden miljoenen EU-burgers zijn ‘hun’ Europese Unie de afgelopen jaren met heel andere ogen gaan bekijken. En voor het eerst gaan we dat duidelijk terugzien in de samenstelling van het Europees Parlement.

Wij bekeken of de veranderende opinie ten aanzien van de EU invloed heeft op de verkiezingsuitslag. Ook spraken wij met onze Duitse en Italiaanse collega's over de situatie in deze twee grote EU-lidstaten.

Euroscepsis

Euroscepsis viert hoogtij. Dat blijkt uit onze eigen onderzoeken onder het EenVandaag Opiniepanel, maar ook uit de Eurobarometer van de Europese Commissie zelf. En niet alleen in ons land stijgt de kritiek. In vrijwel elke EU-lidstaat is het aandeel mensen dat een positief beeld heeft van de Europese Unie gedaald.

In 2009 was in twaalf van de – toen nog – 27 lidstaten minimaal de helft van de inwoners positief over de EU. Roemenie voerde de lijst aan: daar was 62 procent positief. Het Verenigd Koninkrijk stond onderaan, daar was slechts één op de vijf burgers (22%) positief. Nederlanders scoorden gemiddeld: 45 procent had rond de verkiezingen van 2009 een positief beeld van de Europese Unie. Dat getal was precies gelijk aan de gemiddelde score van alle EU-inwoners samen: Nederland als thermometer van de hele Unie.

Meerderheid negatief

En de temperatuurdaling die zich de afgelopen vijf jaar in ons land voltrok is opnieuw een goede graadmeter. Nog 31 procent is positief, opnieuw exact gelijk aan het Europese gemiddelde. Inmiddels is er zelfs geen enkel land meer waar een meerderheid van de inwoners positief naar de EU kijkt. In de hele EU is het percentage positieven  dus met 14 procent gedaald, maar er zijn flinke uitschieters. In Cyprus is de daling, niet geheel onverwacht, het sterkst. In 2009 was een meerderheid (52%) daar nog positief over de EU, inmiddels is dat nog een schamele 17 procent.

De enige landen waar de bevolking iets positiever is gaan denken over de EU zijn Hongarije en Letland. Daar steeg het aandeel mensen met een positief beeld van de EU met respectievelijk een schamele 2 en 5 procent.

Hoe kijken mensen tegen de Europese Unie aan? Rood: 20- 35% positief, oranje: 35-50% positief, geel: meer dan 50% positief.

Winst voor eurosceptische partijen

De vraag is nu of de stijgende euroscepsis invloed zal hebben op de verkiezingsuitslag. En als we naar de peilingen in de verschillende lidstaten kijken, lijkt dat zeker het geval. Niet alleen in Nederland, waar de eurosceptische PVV de grootste is in de meest recente zetelpeiling van De Stemming. In veel grote EU-lidstaten staat een eurosceptische partij op winst.

In de op één na grootste lidstaat Frankrijk bijvoorbeeld, waar het Front National van Marine Le Pen volgens de peilingen een kwart van de stemmen kan winnen. In 2009 haalde de partij nog 6,34 procent. Of de UKIP, die volgen Brits onderzoek het stemaandeel bijna ziet verdubbelen tot ongeveer 30 procent. En in Italië, met 73 zetels de derde lidstaat van de unie, haalt komiek Beppe Grillo met zijn tirades tegen de EU bijna evenveel zetels binnen als het complete Nederlandse aandeel. Vijf jaar geleden bestond zijn partij nog niet. Collega Gerardo Greco van het Italiaanse nieuwsprogramma Agorá heeft ons uitgelegd waarom zoveel Italianen in relatief korte tijd negatief over de EU zijn gaan denken, en wat ze willen.

Opvallend is overigens dat in de grootste lidstaat van de EU, Duitsland, het enthousiasme om op een eurosceptische partij te stemmen veel minder groot is dan in veel andere lidstaten. Er is wel een sceptische partij, die Alternative für Deutschland, maar die staat op een paar procent in de Duitse peilingen. We spraken daarom ook met onze Duitse collega Theo Koll van ZDF, die ons uitlegt hoe we de opinie daar moeten begrijpen.

Eurosceptische partijen op winst

Invloed op samenstelling Europees Parlement

De aankomende verkiezingen lijken het Europarlement dus voorgoed te veranderen. De parlementsleden zijn georganiseerd in zeven verschillende fracties, brede allianties van nationale partijen. De Europese Volkspartij (275 zetels) en de Socialisten en Democraten (194 zetels) zijn van oudsher de grootste fracties. Daarnaast zitten momenteel 32 niet-gebonden fractieleden in het EP, vooral afkomstig van eurosceptische partijen waaronder de PVV.

Als we de zetelpeilingen in alle EU-lidstaten combineren, lijkt vooral die laatste groep grote winst te boeken. Met de huidige peilingen zou hun zetelaantal verdriedubbelen, van 32 naar 95 (+63) zetels. Ondanks het verlies van de PvdA in Nederland staan ook de Socialisten en Democraten op winst (+7). En winst voor deze fracties betekent automatisch verlies voor andere groepen. De grootste pijn gaat gevoeld worden bij van oudsher de grootste fractie. De Europese Volkspartij houdt volgens Europese peilingen 217 zetels over (-58).

Samenstelling huidig Europees Parlement en samenstelling Europees Parlement volgens recente peilingen

Natuurlijk, de gegroeide eurosceptische houding van de Europeanen betekent niet dat de eurosceptische partijen het Europees Parlement gaan overnemen. Maar vanaf volgende week zullen in Brussel meer zetels dan ooit bezet zijn door eurosceptische politici. Wat zij de komende jaren bereiken is nog de vraag, maar dat politici van andere partijen –zeker als de sceptici zich verenigen in een fractie- niet meer om ze heen kunnen staat vast.

Ruilen van woning om uit de alledaagse sleur te komen? Annemarie doet dat regelmatig. Het voelt voor haar als vakantievieren. Thuis komt ze niet tot rust, tijdens zo'n een woningruil wel. "Ik vind het leuk om even in iemand anders leven te stappen."

"Ik ben er eigenlijk al 38 jaar geleden mee begonnen", vertelt Annemarie Oppedijk (68). Ze was net gescheiden en moest samen met haar zoontje van 2 jaar het leven opnieuw opbouwen. Geld voor een vakantie naar het buitenland was er niet. "Ik was echt superarm, had niets meer. Maar ik dacht: ik laat het hier niet bij zitten."

Geen geld voor vakantie

Annemarie wilde niet in een slachtofferrol kruipen en toch een leuke vakantie voor zichzelf en haar zoontje plannen, vertelt ze. "Ik had zoiets van: dit zijn mijn omstandigheden. Maar ik laat me er niet onder krijgen."

Ze kwam na het lezen van een advertentie in contact met het Interkerkelijk Woningruil Bureau (IWB). Een organisatie die mensen die graag een paar weken op vakantie willen verbindt met mensen die geen leegstaand huis willen achterlaten wanneer ze er voor langere tijd niet zijn.

'Dit is te gek'

"Dat ging toen nog allemaal via de telefoon, maar zo is het dus begonnen. De eerste keer was in een heel mooi huis bij een park in Dronten. We waren er 2 weken", blikt Annemarie terug op die woningruil van meer dan 30 jaar geleden.

"Die mensen hadden kippen en dat vond mijn zoontje natuurlijk geweldig. Zelf dacht ik van: joh, van een flatje naar zo'n prachtig huis met een mooie tuin eromheen, dit is te gek. Ik vond het ook zo bijzonder dat ze hun huis aan mij toevertrouwden."

Een 'nieuw' huishouden

Naast het genieten van de locatie, de dieren, wandelingen in het dorp en praatjes met buren en anderen uit de omgeving, nam Annemarie in die 2 weken ook het huishouden van de huiseigenaars over. Ook dat hoort een klein beetje bij een woningruil, vertelt ze.

"Het is niet zo dat ik hele dag stond te poetsen en te boenen. Tijdens zo een woningruil ben ik weinig binnen, maar je houdt het wel allemaal een beetje bij. Je laat het huis achter zoals het was toen je erin kwam."

Kleine flat

In de tussentijd zat er niemand in Annemarie's huis. Echt ruilen deed ze toen nog niet, omdat ze het idee had dat haar woning geen 'ruilmateriaal' was. "Het was maar een klein flatje. Dus daarom ben ik toen alleen op woningen gaan passen."

Maar na twee keer oppassen, en door in gesprek te gaan met andere oppassers en ruilers, merkte ze dat er toch animo was voor haar 'kleine flatje' in Amersfoort. "Mensen zeiden van: 'Nee joh dat is juist fijn. Wij hebben een heel groot huis, maar wij vinden het juist leuk om een keer in een appartementje te verblijven.'"

Perfecte eerste match

Dus ze probeerde het. Het derde huis waar ze voor een paar dagen introk was om te ruilen, niet alleen om op te passen. "Die eerste keer was wel heel spannend", vertelt Annemarie. "Want je laat gewoon een wildvreemde in je huisje."

Ze ruilde met een andere moeder, ook net gescheiden. Het bleek een perfecte match. "Zij deed het ook voor de eerste keer. Dus zo hebben we elkaar een beetje kunnen helpen. En tijdens het ruilen bleven we met elkaar in contact." De twee moeders belden met elkaar. "Want er was nog geen WhatsApp."

Bron: Eigen foto

1/2Annemarie op woningruil in Dokkum

'Ik vind het gewoon zo leuk'

En wat dus ooit begon als een noodgreep, groeide uit tot een levensstijl. Want 3 decennia later woont Annemarie in een groter huis en zijn haar kinderen de deur uit, maar ruilt ze nog steeds met veel plezier meerdere keren per jaar van woning. "Ik vind het gewoon zo leuk dat, zelfs toen ik financieel meerdere keren op vakantie kon, ik het bleef doen."

"Het is heel anders dan een gewone vakantie. Je komt in een kant-en-klaar huis en stapt even in iemands leven", legt ze uit. "Je hebt hun buren, je zit op hun fiets, je ziet hun boeken. Ik vind het mooi, ik vind dat sociale gewoon heel leuk."

Afstand van druk leven

Annemarie geniet ervan om de nieuwe dorpen, steden én mensen te ontdekken en ontmoeten. In haar eigen huis komt ze moeilijk tot rust, er is altijd iets te doen.

"Ik ben een actief type en thuis is er van alles. Maar als ik ergens anders ben, dan neem ik letterlijk afstand", vertelt ze.

Ruilen met leeftijdsgenoten

"Maar ik ruil niet met iedereen en ik wil het nooit voor korter dan 1 week doen", vervolgt Annemarie stellig. Met behulp van verschillende Facebookgroepen zoekt ze nu zelfstandig naar mensen om mee te ruilen. Haar voorkeur gaat uit naar echtparen of vrouwen van haar leeftijd.

"Omdat die zelf ook nog op de ouderwetse manier bezig zijn met het huishouden. Vroeger leerde je echt hoe je moest poetsen en schoonmaken." Het geeft haar het gevoel dat ze haar huis achterlaat voor mensen die er goed mee om zullen gaan.

Goed overleggen

"Ik vind het ook altijd fijn om eerst kennis te maken in het huis van de ruilers of die van mij. En dan daarna, wanneer de ruilperiode echt ingaat, de sleuteloverdracht te doen in het huis waar de kennismaking niet was", legt Annemarie verder uit.

"Je kunt dan met elkaar door het huis lopen, tips geven, vragen stellen. Want elk huis heeft zijn eigen eigenaardigheden. Het is goed om met elkaar te bespreken hoe je dat (de woningruil, red.) graag wil doen."

Inspiratiebron voor een ander

Komt ze dan altijd terecht in een gezellig huis? "Het gaat eigenlijk bijna altijd goed", vertelt Annemarie. "Een keer was er een huis dat minder schoon was. Maar dat was zo'n klein huisje dat ik zelf even een stofzuiger en emmer met sop heb gepakt."

Wel maakte ze zich ondertussen zorgen om de staat van haar eigen huis, geeft ze toe. "Uiteindelijk zei die mevrouw: 'Wat netjes en wat schoon bij jou.'" Ook was ze erg blij om in haar eigen, en nu schone, huis terug te zijn. "Ze zei: 'Dit is echt zo'n inspiratie, zo ga ik het voortaan ook doen. Ik ga het nu bijhouden.'"

Vaak een spontane actie

Wat betreft locaties heeft Annemarie minder eisen want de woningruil doet ze, nu ze het helemaal zelf kan regelen, veelal spontaan. Heel soms combineert ze het met haar werk. "Ik werk als buikspreker, maar ook in het muziektheater en geef circusworkshops. Ik ben heel breed in wat ik aanbied en denk soms: oh het lijkt mij wel leuk om naar Friesland te gaan."

Ze gaat dan op zoek naar een huis. Heeft ze dat gevonden, dan zoekt ze er passend werk bij. "Ik bel dan bijvoorbeeld een school of een festivalorganisator om te vragen of ze het leuk vinden als ik langskom om een les of voorstelling te geven."

'Stap uit je comfortzone'

Waar en wanneer de volgende woningruil zal zijn, weet Annemarie nog niet. "Ik ga eerst nog op vakantie naar Griekenland."

Maar intussen kan ze anderen wel aanraden om het ook een keer te proberen. "Stap even uit je vertrouwde wereldje, uit je comfortzone. Zo zie je of je ondernemend bent, of je flexibel bent en hoe je omgaat met tegenslagen." En verwacht dan ook niet te veel, geeft Annemarie tot slot mee. "Je komt ergens waar mensen wonen, niet in een opgepoetste hotelkamer."

Het Amerikaanse bedrijf Uber wil vanaf 2026 zelfrijdende taxi's aanbieden in Europa. Het bedrijf werkt nu samen met de Chinese ontwikkelaar Momenta om dit voor elkaar te krijgen. Maar is Nederland daar klaar voor? "Infrastructuur is goed geregeld."