'Heel logisch' dat kolencentrales nu volop stoken voor onze stroom, maar dat betekent niet dat we niet zonder kunnen

Nederlandse kolencentrales produceerden in het eerste half jaar van 2021 méér stroom dan in dezelfde periode vorig jaar. En dat terwijl de klimaatdoelen in onze nek hijgen.

Vier kolencentrales bevinden zich nog op Nederlandse bodem nadat er de afgelopen jaren al heel veel zijn gesloten. Ook deze vier zullen op termijn dicht moeten, heeft het kabinet besloten. Maar tot die tijd mogen ze dus nog volop stoken.

Marktwerking

"Dat die kolencentrales nu weer meer stroom leveren dan vorig jaar is eigenlijk een heel logisch gevolg van marktwerking", zegt energiedeskundige René Peters van onderzoeksbureau TNO. "De gasprijs is gestegen, dus kolen zijn nu relatief goedkoop voor stroomproductie."

Energiebedrijven zoeken simpelweg de goedkoopste manier om aan stroom te komen, ziet Peters. "Dus dan zetten ze de gascentrale gewoon uit." De afgelopen jaren is de gasprijs verdrievoudigd, vertelt de expert op het gebied van energie. En dat terwijl na corona de energievraag juist enorm toeneemt. "Ineens starten bedrijven weer allemaal op nadat heel veel de afgelopen maanden stil heeft gelegen."

Kunnen we het zonder kolen?

Maar terwijl de kolencentrales dus volop draaien, heeft de politiek juist besloten dat deze allemaal voor 2030 hun deuren moeten sluiten. Zijn er wel genoeg alternatieven om ons zónder kolen te kunnen redden? "We worden dan ineens afhankelijk van de gasprijzen, naast zonne- en windenergie", zegt Peters.

"En dan zou het dus heel goed kunnen dat onze elektriciteit duurder wordt zodra de zon niet schijnt of de wind niet waait", verwacht hij. Maar alternatieven zijn er volgens hem zeker.

Genoeg alternatieven

"Sommige centrales worden omgebouwd voor biomassa. Ook windenergie op zee wordt steeds meer uitgebreid, waardoor er meer en meer capaciteit beschikbaar komt. Daarnaast hebben we ook nog een nucleaire centrale in ons land."

In geval van nood is er óók nog een connectie met landen om ons heen. "Dan zouden we stroom uit Denemarken of Duitsland kunnen halen", vertelt Peters. "Dus voorlopig zitten we nog goed."

Opslag is essentieel

Waar de overheid zich echt over zou moeten uitspreken, is volgens Peters de vraag hoe we energie gaan opslaan in de toekomst. "Er heerst nog steeds het idee dat het energiesysteem zelf wel zorgt voor balancering. Maar dat is tegenwoordig een stuk ingewikkelder geworden. Vroeger konden we het gas 'gewoon' uit Groningen halen. Nu worden we dus ook afhankelijk van het weer."

In de toekomst wordt het volgens hem dan ook veel belangrijker om overschotten op te slaan. "Als we de stroom vaker omzetten in waterstof, dan kunnen we het op een later moment nog gebruiken. En dan hebben we kolencentrales helemaal niet meer nodig."