Groeiend corruptieschandaal ondermijnt Raad van Europa

Dure horloges, de duurste kaviaar, tapijten van duizende euro’s, reisjes en grote geldbedragen. Azerbeidzjan draait zijn hand er niet voor om om de leden van de Raad van Europa gunstig te stemmen. Deze Raad, een onafhankelijke Europese instelling die de democratie en mensenrechten hoort te beschermen, staat het corrupte handelen van lid Azerbeidzjan al tientallen jaren toe. 

Erger nog, ze zijn zelf vatbaar voor corruptie en nemen zonder scrupules de cadeaus van Azerbeidzjan aan in ruil voor hun stem. De voorzitter van de Raad, de Spanjaard Pedro Agramunt laat zich uitgebreid feteren en ziet geen reden om een onderzoek in te stellen naar de corrupte handelswijze van Azerbeidzjan. Dit tot groot ongenoegen van de overige leden van de Raad, onder wie het CDA-politicus Pieter Omtzigt.

Samen met zijn Duitse collega Frank Schwabe probeert hij een opstand in de Raad te organiseren die voorzitter Agramunt de wacht aanzet. De positie van Agramunt hangt aan een zijden draadje.

De Raad van Europa is een onafhankelijk Europees instituut dat de democratie en mensenrechten dient te beschermen. Zo stuurt de organisatie waarnemers naar verkiezingen in de lidstaten. Voor de duidelijkheid: het heeft niets te maken met het Europees Parlement. De Raad zetelt in Straatsburg is sinds de oprichting in 1949 behoorlijk uitgedijt; de organisatie telt nu 47 leden. Om lid te zijn van de Raad van Europa moet een land aan twee belangrijke voorwaarden voldoen: het moet Europees zijn en democratisch.

Het laatste land dat lid werd, was Azerbeidzjan; een land uit de Kaukasus, grenzend aan Rusland met een overwegend islamitische cultuur. Het land wordt geleid door president Ilham Aliyev. Onder zijn leiding krijgt Azerbeidzjan steeds meer dictatoriale trekjes. Zo worden de verkiezingen als jaren gemanipuleerd, kent het land praktisch geen oppositie, wordt de pers de mond gesnoerd en belanden tegenstanders van de president in de cel.

Toch maakt Azerbeidzjan sinds 2001 deel uit van de Raad van Europa. Het vreemde is nu dat gedrag van Azerbeidzjan nog nooit tot scherpe veroordeling in de Raad van Europa heeft geleid. En dat heeft alles te maken met de kaviaardiplomatie van de Azeri’s.

De Azerbeidzjaanse afvaardiging feteert de leden van de Raad van Europa met dure cadeaus, in ruil voor een gunstige stemming. En menig lid blijkt hier ontvankelijk voor en kijkt even de andere kant op als de verkiezingen in Azerbeidzjan weer frauduleus blijken te zijn geweest.

De voorzitter van de Raad van Europa, de Spanjaard Pedro Agramunt spant de kroon. Al jarenlang is hij Azerbeidzjan goed gezind. Van onbeduidend lid klom hij op tot waarnemer in Azerbeidzjan en uiteindelijk voorzitter. Volgens hem is het Kaukasische land een voorbeeldig democratisch land; jarenlang rapporteerde hij dat de verkiezingen gladjes en volgens de regels verliepen en dat politieke gevangenen niet voorkomen in Azerbeidzjan.

NGO’s als Human Right Watch en Amnesty rapporteren echter het tegendeel. Als klap op de vuurpijl bracht Agramunt recent een bezoek aan de Syrische president Assad, zonder daar ook maar iemand van de Raad van op de hoogte te brengen.

De geruchten over corruptie blijven niet binnenskamers. December 2016 werd bekend dat de Italiaanse politicus Luca Volonte voor 2,3 miljoen euro was omgekocht. In ruil sprak hij lovend over Azerbeidzjan en overtuigde andere leden van de Raad van Europa in stemmingen gunstig te stemmen voor Azerbeidzjan.

In mails tussen Volonte en de Azerbeidzjaanse afgevaardigde Suleymanov wordt uitgebreid gesproken over de dure cadeaus.

'Dear Elkhan, Thank you for everything!!! Thanks to you I havediscovered a very interesting country, our friendship is certainly growing!! Thanks, your gifts are very tasty and very precious!!!

(bron: rapport ESI caviar diplomacy part 2)

De Duitse denktank ESI van de Oostenrijker Gerald Knaus bericht al sinds 2012 dat de Azerbeidzjaanse afvaardiging stemmen koopt en via corruptie een kritisch oordeel van de Raad weet te voorkomen. “De Raad van Europa is verworden tot het FIFA van de mensenrechten”, aldus Knaus. “Van bronnen horen wij dat de Azeri’s een oorlogskas van 300 miljoen euro hebben voor het omkopen en manipuleren van de leden van de Raad van Europa."

Citaat uit het rapport van ESI:

'Many deputies are regularly invited to Azerbaijan and generously paid. In a normal year, at least 30 to 40 would be invited, some of them repeatedly. People are invited to conferences, events, sometimes for summer vacations. These arereal vacations and there are many expensive gifts. Gifts are mostly expensive silk carpets, gold and silver items, drinks, caviar and money.'

Het meest schokkend vindt hij dat de Raad dit gedrag van de Azerbeidzjaanse afvaardiging niet corrigeert. “Dat een afvaardiging probeert politici om te kopen is slecht, maar het ergste is dat ze niet op de vinger worden getikt, maar juist de ruimte krijgen om dit gedrag te vertonen.”

Wat Knaus vooral ergert is dat voorzitter Agramunt niets doet om de corruptie aan te pakken. Toen de geluiden over corruptie aanzwollen, had hij een onderzoek moeten instellen, maar tot op de dag van vandaag doet hij niets. 

Volgens Knaus verliest de Raad zijn geloofwaardigheid en hoopt hij van harte dat de opstand van de parlementariërs slaagt. “Als ze het voor elkaar krijgen om de regels te veranderen  en voorzitter Agramunt af te zetten, krijgt de Raad haar waardigheid weer terug."