Voor het eerst is er onder zorgaanbieders gemeten hoeveel tijd op gaat aan administratie. En dat is maar liefst 40 procent van de tijd. Als u zich afvraagt waarom de arts u nooit aankijkt en alleen naar zijn scherm tuurt? Hierom dus.

Vandaag worden de cijfers gepresenteerd in Utrecht. Waar alle belangrijke partijen, van zorgverzekeraars tot wijkverpleegkundigen, elkaar treffen in de eerste ‘Schrapconferentie’. Om gezamenlijk letterlijk een eerste slag te slaan in het schrappen van overbodige regelgeving. Minister Bruno Bruins van medische zorg opent de conferentie. Hij komt hiermee de opgenomen belofte in het regeerakkoord na: “Met zorgaanbieders, zorgverleners, verzekeraars en toezichthouders zetten we met schrapsessies fors in op minder bureaucratie en minder regels.”

Steeds meer administratiedruk

Zorgverleners in Nederland ervaren steeds meer administratiedruk, veroorzaakt door politieke keuzes, wetgeving, zorgverzekeraars, protocollen en normen van de eigen beroepsverenigingen en toezichthouders. Ze houden daardoor steeds minder tijd over voor waar het in de zorg daadwerkelijk om draait: de patiënt. 

Frustratie

Gevolg is veel frustratie onder zorgverleners. Zo zijn bijvoorbeeld ICT-systemen ingewikkeld en niet op elkaar aangesloten waardoor veel dingen dubbel moeten worden ingevoerd. Steven Giesbers is in opleiding tot gynaecoloog in het Radboudumc: “Als ik een echo maak dan worden wel de beelden opgeslagen, maar de metingen moet ik uitprinten. Vervolgens haal ik die op bij de printer en moet ik ze zelf handmatig invoeren in een ander systeem. We grappen weleens: waar worden we nu voor opgeleid? Voor patientenzorg of voor het klikken op de computer?” 

Huisarts Toosje Valkenburg is vanaf het eerste uur betrokken bij het afschaffen van onnodige regels. Met enkele andere huisartsen ontstond in 2015 de beweging Het Roer Moet Om (HRMO). Inmiddels is de beweging uitgegroeid tot een zorgbrede beweging, omdat “het schrappen van regels alleen zinvol is in samenhang en samenwerking met alle beroepsgroepen.” Samen met de VvAA, een ledenorganisatie van 120.000 zorgprofessionals, is de beweging (Ont)Regel de Zorg opgezet en is nu voor het eerst onderzocht met hoeveel administratie mensen in de zorg nou echt te maken hebben? 

Van de zes groepen in de zorg die zijn onderzocht, blijkt dat gemiddeld 39,15 procent van de tijd op gaat aan administratie. Met stip op nummer 1 staan de wijkverpleegkundigen. Met 48,8 procent besteden ze  er bijna de helft van hun tijd aan. Fysiotherapeuten zijn een kwart van hun tijd kwijt aan administratie. Michiel Boerendonk, fysiotherapeut en praktijkeigenaar in Amersfoort, ziet de frustratie oplopen bij zijn collega’s. “Als ik vraag wat ze graag anders willen, zeggen ze allemaal: minder administratie. Het is toch niet te doen als een patient met acute klachten binnenkomt en je zit eerst je administratie bij te werken. Die patient vraagt  zich af: mijnheer, gaat u nog wat doen?”

Dat bijna de helft van de tijd opgaat aan administratieve rompslomp verbaast ook Steven Giesbers niets. “Het laat zien dat het probleem echt wel speelt. Niet alleen ik ervaar dit, dit is een breed gedragen iets. En het gaat allemaal van onze tijd af. Dus van mijn 15 minuten consult waar ik graag nog iets wil toelichten of uitleggen, moet ik nu een extra handeling doen om bijvoorbeeld een afspraak in te plannen in het systeem. Ik zie om me heen dat mensen hierop leeglopen. Heel onzinnig en dubbel werk doen zonder dat je weet waarvoor je het doet en met een gigantische tijdsdruk.” 

Oplossing

Toosje Valkenburg: “Niemand staat op met het idee om vandaag eens een regel te bedenken waar iedereen last van heeft. Het is een opeenstapeling van dingen. Er wordt met een regel een begin gemaakt, maar nergens is een einde.Op een gegeven moment moet je erkennen dat het ergens goed voor is geweest, maar dat het klaar is.” Volgens de huisarts wil vriend en vijand af van de hoeveelheid bureaucratie. Op de Schrapconferentie is dan ook de ‘trechter’ gepresenteerd. Een soort meetlat waaraan iedere opgelegde beleidsregel wordt getoetst met als doel: meer tijd voor de patient en goede zorg. 

De Consumentenbond doet vandaag een oproep in de Tweede Kamer: verlaag de btw op elektriciteit om de energierekening financieel behapbaar te houden. Maar is dat de oplossing? "Tijdelijke pleister."

De energierekening: voor veel mensen is het een grote zorg. Daarom roept de Consumentenbond op om het btw-tarief voor energie van 21 procent naar 9 procent te verlagen.

Hoge rekening profiteert

Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, ook volgens energie-expert bij Milieu Centraal Gwen Jansen. Maar het voorstel van de Consumentenbond is volgens haar maar 'een tijdelijke pleister'. Daarbij is het vooral voordelig voor mensen die al veel stroom gebruiken, en niet voor mensen die juist proberen de energierekening laag te houden omdat ze al moeite hebben met betalen.

"Dit voorstel is eigenlijk vooral goed voor de mensen met een hoge energierekening, want die profiteren het meest", vertelt ze. "Maar juist de mensen die het heel hard nodig hebben, maar een lagere energierekening hebben, profiteren minder. Dus wij zijn voorstander van meer structurele maatregelen."

Beter isoleren

Minder btw betalen klinkt als een goed idee, maar houdbaar is het niet volgens Jansen. "Want uiteindelijk gaat die btw weer omhoog, dus je kan beter kijken hoe deze mensen op de langere termijn geholpen kunnen worden."

Maar er zijn volgens de energie-expert wel andere maatregelen die genomen kunnen worden om de energierekening betaalbaar te houden. "Verreweg op één staat het beter isoleren en ventileren van de woningen. Energie die je niet verbruikt hoef je ook niet te betalen. 2 op de 3 woningen zijn nog slecht geïsoleerd en 9 op de 10 slecht geventileerd. Dat zorgt voor veel hogere kosten dan nodig is."

Inzet energiecoaches

Maar volgens Jansen kunnen zogenaamde energiecoaches ook een groot verschil maken. Dat terwijl in bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam de huis-aan-huisbezoeken met de energiecoaches worden stopgezet. "Uit onderzoek van TNO blijkt heel duidelijk dat energiecoaches, heel goed werk leveren en dat zij de maatschappelijke kosten ook op termijn heel erg laag kunnen houden. Ook voor de gezondheid van heel Nederland is dat goed."

Het is een laagdrempelige manier om mensen te helpen, zegt Jansen. "Je ziet dat heel veel energiehulp mensen nog niet bereikt. De deuren blijven dicht, vooral bij mensen die de energierekening niet kunnen betalen. Daar is schaamte en wantrouwen. Hoe kom je daar wel binnen? Door heel dicht bij deze mensen te staan." Volgens de experts is dat het geval met energiecoaches. "Die werken ook vaak met vrijwilligers uit de buurt, die wel binnenkomen bij deze mensen."

Radiatorfolie, douchetimers en tochtstrips

Claar Wachter is zo'n energiecoach bij organisatie !WOON die bewoners in Amsterdam bijstaat. Zij weet precies waar ze op moet letten als ze bij mensen over de vloer komt, en heeft een aantal trucjes die ze altijd aanbeveelt. Bijvoorbeeld een timer voor in de douche: "Na 5 minuten geeft die een geluid als een sirene." Of folie achter de verwarming: "Dat zorgt dat je niet de buitenmuur verwarmt, maar dat alles binnen blijft."

En zo kan ze nog even verder gaan: tochtstrips, de instellingen van de cv-ketel en zelfs de brievenbus komen aan bod bij haar huisbezoeken. Daar ziet ze ook wat de hoge rekening met mensen kan doen. "Ik kom ook wel bij mensen die hun verwarming niet aan durven te zetten vanwege de energierekening. Dat is ook niet goed voor de gezondheid."

'Het is altijd zinvol'

Het werk van Claar wordt gewaardeerd door de mensen die het nodig hebben. "Mensen zijn blij als ik uitleg hoe de verwarming werkt: dat je niet de radiatoren aan en uit moet doen, maar de thermostaat moet gebruiken. Of mijn uitleg over de radiatorfolie of over ventileren. Het is altijd zinvol, ook als het alleen is om mensen gerust te stellen dat ze het meeste goed doen."

Een lagere btw is volgens Claar helemaal niet zo'n slecht idee. "Er zit nu wel heel veel belasting op voor de consument, dus ik ben het wel eens met de redenatie." Verder is de energiecoach het met Milieu Centraal eens dat goede isolatie in woningen de meest duurzame oplossing is. "Dat scheelt enorm."

Investeren in energiehulp

Helemaal tegen het idee van de Consumentenbond is Jansen van Milieu Centraal overigens niet. "Elke poging om te zorgen dat die energierekening betaalbaar wordt, is hartstikke goed want het is heel erg nodig. Maar", gaat ze verder, "wij denken dat er een betere maatregel is."

"Wij zijn er groot voorstander van dat het energiehulp-werkveld eigenlijk versterkt wordt om hun werk nog beter te kunnen doen. Dat ze de tools krijgen, de content, de kennis om de mensen ook structureel te kunnen helpen", sluit ze af.

Terwijl China en de Verenigde Staten met importheffingen naar elkaar gooien, is er slecht nieuws uit IJmuiden. Mede dankzij die importheffingen zit Tata Steel in zwaar weer. 1 op de 5 medewerkers gaat zijn baan verliezen. "Speelt al heel lang bij Tata."

Tata Steel heeft het, net als andere Europese staalbedrijven, al jarenlang moeilijk. De recente importheffingen van Amerikaanse president Donald Trump van 25 procent op Europees staal zijn maar een van de vele uitdagingen, ziet ook Ron Stoop, strategisch analist geo-economie aan het Haags Centrum voor Strategische Studies.

Concurrentie vanuit China

"Allereerst is er hele hoge concurrentie vanuit China op dit moment", legt hij uit. Dat komt volgens Stoop door het industriebeleid van China, daar wordt erg ingezet op de zogenaamde maakindustrie maar neemt de consumptie minder toe. Dus er wordt heel veel gemaakt in China terwijl de vraag niet enorm hoog is.

"Daardoor wordt er vanuit China heel veel staal geëxporteerd. Dat staal komt dus op andere markten terecht, waaronder de Europese." Dat goedkope Chinese staal drukt op de markt, legt Stoop uit, waardoor Europese staalbedrijven minder aantrekkelijk worden. "Er zijn toch veel bedrijven die gewoon staal kopen waar het het goedkoopst is."

Energieprijzen en investeringen

Maar ook binnen Europa zijn er grote ontwikkelingen, ziet de analist. "Ten eerste de hogere energieprijzen, als gevolg van onder andere de energiecrisis." Daardoor zijn Europese bedrijven die veel energie gebruiken, zoals de staalindustrie, veel duurder uit. "Die worden gewoon minder concurrerend."

De tweede ontwikkeling is volgens Stoop de energietransitie, staal moet op een groenere manier gemaakt worden. "Daarvoor zijn veel investeringen nodig. Daarbij is het ook zo dat groene productiemethoden op dit moment duurder zijn dan de traditionele methoden", legt hij uit. Bedrijven weten daarom volgens hem niet zeker of ze die grote investeringen gaan terugverdienen.

'Speelt al erg lang bij Tata Steel'

Medewerkers van Tata Steel zijn niet verrast dat er ontslagen vallen. "Dat is een verhaal dat eigenlijk al heel erg lang speelt bij Tata Steel", vertelt een logistiek medewerker. "We moeten natuurlijk naar groen staal toe en daar zijn gewoon impactvolle beslissingen voor nodig, dit is waarschijnlijk er weer één van."

Volgens een andere medewerker van het staalbedrijf moeten de Nederlandse regering en Europese beleidsvormers iets doen om het tij te keren voor Europese staalbedrijven. "China dumpt heel veel staal op de internationale markt. Ik denk ook dat de Europese staalindustrie gesubsidieerd moet worden om overeind te blijven."

'Is een algehele trend in Europa'

Voor Stoop is het ook geen verrassing dat Tata Steel met een ontslagronde komt. "Het is een trend, ook in Engeland zijn er staalbedrijven flink aan het snoeien in het aantal medewerkers", vertelt hij. "Je hebt ook andere Europese bedrijven die bepaalde groene staalinitiatieven nu aan het terugschroeven zijn."

Het verschilt volgens de analist enorm per bedrijf wat ze doen om geld te besparen. Zo kunnen bedrijven doorwerken maar geen nieuwe investeringen doen, mensen ontslaan, het bedrijf verplaatsen naar goedkopere plekken of sluiten.

Basisindustrie in Rotterdam

De vraag is hoe belangrijk het nog is dat we staalfabrieken hebben in Europa, want we kunnen het gewoon veel goedkoper halen uit China. Maar volgens Stoop is deze zogenaamde 'basisindustrie' nog steeds nodig. "Belangrijkste is dat die producten weer in andere industrieën verder gebruikt worden, zoals in de hightechindustrie."

Stoop legt uit dat die industrieën zich vaak vestigen waar ze die producten kunnen kopen, zoals in Rotterdam. "Er zijn ook allemaal hightech-bedrijfjes die om die basisindustrie heen zitten. Daar zie je het veel."

'Nodig voor schepen en tanks'

Een andere reden waarom Europa - vooral nu - volgens de analist staalfabrieken nodig heeft, is de herbewapening. "Want staal heb je nodig voor schepen en voor tanks. Zonder staal kun je eigenlijk bijna niet beginnen met het maken van defensieproducten."

"Stel je bent in oorlog met China, jij moet schepen maken en China zegt: 'Je krijgt geen staal meer van ons.' Dan heb je wel een probleem natuurlijk", legt hij uit.