Einde aan mega-proces vastgoedfraude

De grootste fraudezaak ooit in Nederland loopt op zijn einde: vanmiddag beslist de rechter welke straffen worden uitgedeeld in de vastgoedfraudezaak ‘Klimop’. Vanmiddag zei de rechter dat hoofdverdachte Jan van Vlijmen wordt vrijgesproken van oplichting van het Philips Pensioenfonds, een van de acht aanklachten tegen hem. Wat heeft het proces allemaal opgeleverd? EenVandaag volgt Cisca Griffioen, die als huurder in een flat in Amsterdam bij toeval de fraude op het spoor kwam.

De verdachten lichtten volgens justitie het Philips Pensioenfonds en de Rabo Vastgoedgroep op voo rminimaal 200 miljoen euro. Dat gebeurde met ingenieuze winstdelingsconstructies op bouwprojecten, onder andere in het kantorengebied op de Amsterdamse Zuidas. Er werd gewerkt met schaduwboekoudingen, A,B,C –constructies en neprekeningen. Bouwfonds, Philips Pensioenfonds en hun aandeelhouders en pensioengerechtigden werden hiervan de dupe.

De rekening

EenVandaag maakt de balans op met betrokkenen. Wat heeft het opgeleverd en is er iets veranderd in de vastgoedwereld? We spreken met hoogleraar Vastgoed Dirk Brounen van de Universiteit Tilburg die de zaak op de voet volgde. En we gaan naar de uitspraak met een van de klokkenluiders in het verhaal, Cisca Griffioen. Zij was de bewoonster van een van de betrokken wooncomplexen in de Amsterdamse wijk Buitenveldert en trok aan de bel toen het complex onder verdachte omstandigheden werd doorverkocht. De hoofdverdachten van de vastgoedfraude bleken erachter te zitten.

Witte boordencriminelen

Zeshonderd rechercheurs en dertig justitie-officieren deden in november 2007 op ruim vijftig adressen in Nederland invallen. Het was het begin van een fraudezaak van ongekende omvang. Voor het eerst pakte justitie zo groot uit tegen zogeheten ‘witte-boordencriminelen’; verdachten die topposities bekleedden in het bedrijfsleven maar volgens de opsporingsdiensten van die positie gebruik maakten om op grote schaal te frauderen. Sindsdien stak justitie 270.000 manuren in de zaak en zijn ruim 80 zittingen geweest in de rechtbank.

Het OM ziet hoofdverdachte Jan van Vlijmen, oud-directeur van Bouwfonds Vastgoedontwikkeling, als de grootste manipulator van alle verdachten en heeft voor hem de hoogste straf, zeven jaar, in petto.

Het Functioneel Parket stelt dat de verdachten door hun handelingen de integriteit van het Nederlandse bedrijfsleven op het spel hebben gezet en daarmee het vertrouwen in ons economisch systeem. Ook het feit dat verdachten voor hun vermoedelijk criminele handelingen gebruik hebben gemaakt van legale ondernemingen vormen een ernstige bedreiging voor de maatschappij. Eén en ander is veel moeilijker te voorkomen en op te sporen dan individuele criminele activiteiten. "Verdachten hebben door hun handelen de Nederlandse samenleving schade toegebracht", stelden de officieren van justitie.

Kop van jut

De verdachten zelf vinden dat ze worden gebruikt als ‘kop van jut’ omdat ze werkten op een manier die in de hele vastgoedsector al jaren gebruikelijk is. Justitie ontkent niet dat de zaak een voorbeeldwerking moet hebben.