Een online Kijkwijzer? 'YouTube moet zijn verantwoordelijkheid nemen'

De pictogrammen van de Kijkwijzer kunnen we niet meer wegdenken. Als het aan het CDA ligt komen de icoontjes er ook voor filmpjes op YouTube.

Op televisie weten we al veel langer precies of een programma geschikt is voor een bepaalde leeftijd, of dat een programma geweld of seks bevat. "We moeten onze kleine kinderen beschermen tegen eventuele gewelddadige online filmpjes", vindt het CDA nu. Het internet is de plek waar kinderen nu de meeste dingen bekijken.

Nieuwe media leiden tot reacties

CDA-Kamerlid Harry van der Molen vindt dat we ons daarom ook moeten richten op het online aanbod. "Het CDA vindt het belangrijk dat we kinderen beschermen tegen tv-programma's en video's die schadelijk kunnen zijn. Op tv is dat heel normaal, maar we vinden dat dat ook online heel normaal moet zijn. Dat we vooral ouders helpen om toezicht te kunnen houden op wat hun kinderen kijken. Maar we vinden ook dat platforms als Youtube een eigen verantwoordelijkheid hebben. Zij moeten er voor zorgen dat ze filmpjes uit de buurt van kinderen houden, bijvoorbeeld door een Kijkwijzer in beeld te brengen."

De Kijkwijzer werd in februari 2001 geïntroduceerd. Eén van de drijvende krachten achter die invoering was Wim Bekkers, toenmalig directeur van NICAM. "Er was een explosie aan audiovisueel media-aanbod. Denk aan de commerciële tv-zenders, video's, dvd's en games. Je ziet bij het verschijnen van nieuwe media dat het tot een reactie lijkt. Sommige mensen vinden het prachtig, maar het leidt ook tot zorg. Dat was twintig jaar geleden het geval."

Censuur of niet streng genoeg?

Een aantal politici, ouders en wetenschappers spraken hun zorg uit. Wat voor effect hadden deze media op jonge kinderen? De overheid sprak eind jaren negentig de audiovisuele bedrijven aan op hun verantwoordelijkheid. Daaruit kwam de Kijkwijzer voort. De audiovisuele bedrijven bundelden hun krachten en classificeerden zelf het materiaal dat zij uitzonden door middel van een wetenschappelijke vragenlijst.

Dat ging niet zonder slag of stoot. "Het was iets nieuws en als er iets nieuws is, dan zijn er altijd mensen die aan iets moeten wennen. De libertijnen waren bang voor censuur. Ik vond dat een beetje grotesk. De andere kant van het spectrum zei juist dat het niet streng genoeg was", aldus Wim Bekkers.

Kinderen gebruiken Kijkwijzer ook

Inmiddels is de Kijkwijzer niet meer weg te denken. Volgens Bekkers blijkt ook dat het zijn waarde heeft. "Het is een hulpmiddel voor opgroeiende kinderen. Dat wordt stelselmatig onderzocht. NICAM weet ook dat kinderen er vaak gebruik van maken. Veel vaker dan we zelf denken. Het is niet zo dat kinderen op zoek zijn naar dingen waar ze niet aan toe zijn."

Waren het in de jaren negentig de dvd's, games en commerciële tv-zenders, nu zijn het de online kanalen waar ouders zich zorgen om maken. Daarom vindt Bekkers het belangrijk dat ook daar sprake is van enige controle. "Youtube moet ook zijn verantwoordelijkheid nemen. Technisch is het mogelijk. De Europese game-industrie hebben een paar jaar geleden al het goede voorbeeld gegeven."