tv LIVE
meer NPO start

Criminelen cashen met cryptomunt

De koers van cryptomunt bitcoin stijgt tot ongekende hoogtes en is daardoor populair. Ook bij criminelen die via handige trucs bitcoins weer omwisselen in keurige euro’s. Steeds vaker lukt het de politie om deze witwassers voor de rechter te brengen.

Drie miljoen euro aan bitcoins in beslag

Bitcoin is op het moment het meest prominente betaalmiddel in de onderwereld. “Bij ransomware zien we dat er veel wordt betaald in bitcoins. Net als op online drugshandelsplaatsen, zoals Hansa Market en Alpha Bay,” aldus Marijn Schuurbiers. Hij was deze zomer betrokken bij een grote operatie waarbij de politie de ondergrondse online marktplaats Hansa Market overnam waar in drugs en wapens werd gehandeld. Er wordt voor ruim drie miljoen aan bitcoins in beslag genomen. De bitcoins zijn geïnd, het Openbaar Ministerie heeft hier een speciale digitale rekening voor. De afspraak is dat de dagkoers van de inbeslagname wordt uitbetaald.

Witwassen via de grabbelton

De transacties van bitcoin worden bijgehouden in een openbaar kasboek. Om een illegale aankoop te verhullen, gebruiken criminelen zogenaamde ‘bitcoin mixers’ die als een soort grabbelton werken. Bitcoins van verschillende eigenaren belanden erin, eruit komen (stukjes) bitcoin van willekeurige anderen. Het is hierdoor heel ingewikkeld te achterhalen waar de bitcoin vandaan komt of wat ermee betaald is.

Bitcoin mixen verboden

Een complicatie voor de opsporing. “Bij zo’n bitcoinmixer, als die goed wordt toegepast, is het inderdaad vrijwel onmogelijk om een transactie die op die manier is verlopen te traceren”, zegt Rolf van Wegberg van TNO die onderzoek heeft gedaan naar deze mixers. De rechtbank in Utrecht heeft vorige maand geoordeeld dat het gebruik ervan duidt op witwassen. “Een belangrijke uitspraak”, vindt van Wegberg.

Eindigheid bitcoin

Maar nu opsporingsdiensten de bitcoin in het vizier hebben, zoeken criminelen naar alternatieven. Van Wegberg voorspelt dat ze zich nu zullen wenden tot nog anoniemere munten. “Dat levert dan weer een uitdaging op, omdat de mixer daar al in zit gebouwd”, zegt de onderzoeker. Er zijn bovendien duizenden munten op de markt. “Onduidelijk is welke zal overleven”, stelt Schuurbiers van de politie.

Bitcoin óók doelwit

Voor geïnteresseerden in de munt voegt Schuurbiers toe. “Bitcoin is een doelwit. Wees je daarvan bewust” waarschuwt de politieman. Het kan zijn dat criminelen zullen proberen bitcoins te stelen of je rekening leeg te halen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe een zonnige dag in Scheveningen uitliep tot gewelddadige rellen onder honderden jongeren: 'Het wordt elk jaar erger'

Het is nog niet duidelijk hoe het gisteravond uit de hand heeft kunnen lopen in Scheveningen. Honderden jongeren raakten in gevecht met elkaar en keerden zich tegen de politie toen die ingreep.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom nieuwe statiegeldwinkels niet de oplossing zijn voor rondzwervende blikjes en flesjes

Waarom nieuwe statiegeldwinkels niet de oplossing zijn voor rondzwervende blikjes en flesjes
Ter illustratie: Statiegeldmachine bij de ingang van een supermarkt
Bron: ANP

Statiegeld Nederland opent deze maand twee winkels waar mensen hun blikjes en flessen kunnen inleveren. De winkels moeten het makkelijker maken om de lege verpakkingen weg te brengen. Dat gaat met het huidige systeem in grote steden niet altijd goed.

Vooral in supermarkten staan nog lange wachtrijen voor statiegeldmachines. Dit zorgt soms voor irritaties tussen klanten en 'statiegeldverzamelaars'. De twee winkels in Rotterdam en Amsterdam moeten het begin zijn van een oplossing voor dit probleem. Maar hoe realistisch is die?

'Niet genoeg'

"Die twee statiegeldwinkels zijn een mooie service voor de supermarkten. Die worden zo ontlast. Maar verder lossen ze helemaal niks op van het probleem waar we nu mee zitten", zegt Dirk Groot, die met zijn stichting Zwerfinator zwerfafval probeert te verminderen. Hij vindt de nieuwe winkels een 'stap in de juiste richting', maar merkt op dat er nog veel moet gebeuren.

Volgens hem zijn er vooral in de grote steden te weinig inleverpunten. En dat is hét grote probleem. "Je kunt overal blikjes en flesjes kopen, maar je kunt ze bijna nergens inleveren. En voor een zo'n winkel ga je niet van Amsterdam-West naar het centrum lopen om je blikje in te leveren", denkt hij.

Bekijk ook

Geen innameplicht

Het kleine aantal innamepunten waar hij zo kritisch over is, zou vooral komen doordat er geen innameplicht is. Mensen zijn het namelijk niet verplicht om gebruikte blikjes, flesjes en kratten in te leveren. Het wordt niet gestimuleerd, zegt Groot.

"De verhouding tussen statiegeld en het product dat je koopt is helemaal zoek. Heel veel mensen vinden het gewoon niet de moeite waard." Juist doordat die stimulans uitblijft, wordt er weinig gedaan om meer innamepunten te creëren. En de drukte echt onder controle te krijgen.

'Hoe slechter ze het doen, hoe meer ze verdienen'

Bedrijven als Statiegeld Nederland maken winst op elk blikje en flesje dat niet wordt ingeleverd, legt Groot uit. "Ze doen niet meer dan nodig is. Ze verdienen er juist aan als er minder wordt ingeleverd."

"Al die miljoenen aan statiegeld die niet worden ingeleverd, dat blijft gewoon bij statiegeld Nederland", vervolgt hij. "Ze zeggen dat ze investeren in allerlei nieuwe innamepunten, verbetering van het systeem, enzovoort, maar daar zien we weinig van. Hoe slechter ze het doen, hoe beter ze verdienen."

Overlast en ongedierten

Een gevolg van dit systeem is dus dat de groep mensen die niet in een lange rij in de supermarkt wil staan, de statiegeldproducten in een normale prullenbak in huis of op straat gooit.

Bij dat laatste komen vervolgens 'verzamelaars' of 'jagers' kijken, die de afvalbakken op straat niet altijd even netjes achterlaten wanneer ze klaar zijn, volgens Groot. In grote steden zoals Rotterdam en Amsterdam zorgt dat voor overlast en soms ongedierten.

Bekijk ook

Wettelijk verplichten

Ook stevige hulp van de politiek om dit probleem op te lossen blijft uit, zegt Groot. Hij vindt dat er meer kan worden gedaan. "Een statiegeldplicht en innameplicht, dat kun je gewoon wettelijk afdwingen. In Duitsland doen ze dat ook. Daar hebben ze het zelfs op zuivelverpakkingen."

"Er worden steeds redenen verzonnen waarom het niet kan", gaat hij verder. "Maar dat is als je iets niet wil. Als je iets wel wil, dan zoek je naar oplossingen."

'Ze hebben de kennis niet'

Wat zouden de bedrijven zelf dan moeten doen om dit op te lossen? "Meer inleverpunten", herhaalt Groot. "Maar ook moet het statiegeldbedrag omhoog en moeten platte blikjes en flessen zonder etiket worden geaccepteerd. Die mag je nu niet inleveren."

Groot roept dit vanuit zijn expertise al langer, maar volgens hem is dit nog niet doorgevoerd omdat er vaak aan de verkeerde knoppen wordt gedraaid. "Ze hebben niet de kennis van de straat, maar alleen de kennis van kantoor."

In Rotterdam en Amsterdam openen binnenkort statiegeldwinkels, waar je lege blikjes en flessen kunt inleveren

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant