ChristenUnie komt met een stappenplan voor een drugsvrij Nederland. Een opvallende timing, omdat D66 vorige week juist aankondigde soepelere regels te willen voor het gebruik van harddrugs.

Een land zonder drugs en zonder coffeeshops. Een land waar pilletjes en cocaïne tot het verleden behoren. De ChristenUnie zet hoog in, maar met een stappenplan dat jaren duurt moet het volgens de kleinste regeringspartij wel te realiseren zijn, zo weet Stieneke van der Graaf.

'Tijd om het over een andere boeg te gooien'

De ChristenUnie is fel anti-drugs. Volgens de regeringspartij zijn we drugs -ook wiet en hash- ten onrechte als normaal gaan beschouwen. "Het is nu tijd om het over een andere boeg te gooien", zegt Stieneke van der Graaf.

Zij heeft vele gesprekken gevoerd met verslavingsexperts, ervaringsdeskundigen, politie en verschillende maatschappelijke organisaties die te maken hebben met drugsgebruik. Van der Graaf beseft dat er een lange weg te gaan is voordat Nederland drugsvrij is. Het is dan ook een 'einddoel'.

We mogen er niet in berusten dat mensen ten onder gaan aan drugs.

Stappenplan

Volgens de CU-politica is de tijd van wegkijken voorbij. "Na decennia van vergoelijken van het drugsprobleem is het tijd voor een andere aanpak." Want deze mentaliteit heeft grote nadelige gevolgen gehad volgens van der Graaf. "Door het credo 'het moet gewoon kunnen' hebben we jarenlang de pretgebruiker gefaciliteerd, maar hebben we probleemgebruiker aan zijn lot overgelaten. Deze kwetsbare mensen verdienen onze steun."

De eerste stappen zijn goede hulpverlening, stevigere inzet op preventie en ontmoediging. Over ongeveer 6 maanden moet het definitieve plan van ChristenUnie naar buiten komen. Van der Graaf beseft dat er veel kritiek zal komen. "Het is een wens van mij als politicus. Maar waarom zou het niet mogelijk zijn? Het is een stip aan de horizon waar we stapje voor stapje naartoe moeten", zegt Van der Graaf.

Botsing met D66

De timing van de ChristenUnie is nogal pikant. Vorige week nog kwam coalitiepartij D66 met een manifest om juist de mogelijkheden van regulering van harddrugs te onderzoeken. Dit initiatief lijkt hier lijnrecht tegenover te staan. Van der Graaf noemde de plannen van de sociaal-liberalen toen al 'onbegrijpelijk' vooral van 'een partij die zegt gezondheid en preventie' belangrijk te vinden. Ook vond de ChristenUnie dat D66 veel te weinig oog had voor de verwoestende gevolgen van drugsverslaving.

Ook nu haalt ze flink uit naar coalitiepartij D66. "Ik weet ook wel dat we dat niet van vandaag op morgen hebben gerealiseerd. Maar zoals een voormalig D66-kamerlid terecht zei: 'Als mensen massaal door rood rijden en er ongelukken gebeuren, dan kunnen we wel alle stoplichten op groen zetten, maar dan is het probleem niet opgelost, in tegendeel.'"

Minister Agema van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) kondigt aan 165 miljoen euro te bezuinigen op wijkverpleegkundige zorg. Maar volgens de branche komt daarmee de wijkzorg onder verdere druk te staan.

Je kunt er van alles van betalen - zoals salarissen of opleidingen voor mensen in de wijkverpleging - maar omdat er onvoldoende personeel is, wordt een bedrag van 165 miljoen euro al jaren niet 'opgemaakt' door de wijkzorg. Nu zorgminister Agema op zoek is naar geld om een eerdere bezuiniging op de ziekenhuiszorg ongedaan te maken, is ze uitgekomen bij de wijkzorg. Maar of dit verstandig is daar wordt verschillend over gedacht.

Verpleegkundigen sluitpost

Volgens vakbond Nu'91 zijn wijkverpleegkundigen hiervan de dupe. Voorzitter van de vakbond Femke Merel van Kooten zegt: "De minister draait een eerdere bezuiniging op verpleegkundigen in ziekenhuizen terug, maar legt nu de rekening neer bij zorgprofessionals in de wijk. Hiermee worden verpleegkundigen opnieuw de sluitpost van de begroting en verlegt ze het probleem."

Wat Van Kooten zegt, klopt: minister Agema wil namelijk per se een eerder aangekondigde bezuiniging op opleidingen van verpleegkundig personeel in de ziekenhuizen terugdraaien. En inderdaad gaat de oplossing ten koste van opleidingen voor wijkverpleegkundig personeel, waar deze 165 miljoen voor bedoeld is.

'Veel mensen zijn boos'

Van Kooten gaat verder: "De minister heeft gezegd dat ze niet weer een nieuwe groep in de zorg boos wil maken, maar ik denk dat dat niet gelukt is, dat er veel mensen boos zijn."

"In het recente akkoord over de zorg is juist afgesproken om dit geld wel te besteden aan wijkzorg en ook echt uit te geven, dat het geld dat op de plank blijft liggen komt bij de mensen in de wijkverpleging en ten goede komt aan de mensen die zorg krijgen", legt ze uit.

'Spoedeisende Hulp loopt vol'

Het ministerie van VWS zegt dat het schrappen van de 165 miljoen kan omdat het bedrag al jaren blijft liggen. Het is speciaal bestemd voor wijkzorg, specifiek voor het opleiden van wijkverpleegkundigen, maar wordt niet opgemaakt. De minister laat bij Nu.nl weten dat dat vooral te maken heeft met personeelstekort.

Maar dat betekent volgens Nu'91 niet dat je het zomaar kunt schrappen. "Ook onder minister De Jonge werd al gezegd: het geld blijft liggen want er is te weinig personeel om het aan uit te geven. Maar in het zorgakkoord dat pas is gesloten was juist afgesproken dat het eindelijk uitgegeven zou worden. En dat is ook belangrijk want je krijgt met dat geld betere wijkverpleegkundigen en meer valpreventietraining voor ouderen. Dat moet je gewoon gaan doen, anders loopt ook de Spoedeisende Hulp vol."

'Wereld op zijn kop'

Niet iedereen is tegen het plan, zo steunt zorgondernemer Jos de Blok het wel. Hij is voor minister Agema dan ook een sparringspartner geweest. Volgens De Blok is het heel goed mogelijk om dezelfde zorg te leveren met minder uren en laat zijn bedrijf Buurtzorg dat al jaren zien. Buurtzorg gaat uit van zelfstandig werkende teams van verpleegkundigen en ziekenverzorgenden en weinig managers.

Maar zo'n organisatievorm is niet overal mogelijk, zegt voorzitter Van Kooten. Ze benadrukt: "Al jaren stellen we vast dat salarissen in de wijkverpleging flink achterlopen op vergelijkbare publieke sectoren. Zorgprofessionals in de wijk verdienen beter, maar krijgen minder. En nu beweert de minister dat er geld over zou zijn. Dat is de wereld op zijn kop."

Een meerderheid van de Tweede Kamer stemde gisteren tegen een verbod op vochtige doekjes met kunststof erin. Volgens tegenstanders van de motie is het te kort door de bocht om te zeggen dat ze verstoppingen veroorzaken. Afvalwaterbedrijven beweren anders.

Doekjes met plastic erin zijn niet of nauwelijks afbreekbaar en zorgen daarmee voor problemen in het riool. Staatssecretaris Chris Jansen van Infrastructuur en Waterstaat wil daarom een Europees verbod op vochtige doekjes met plastic.

Vochtig toiletpapier geen probleem

"Van vochtig toiletpapier is al Europees bepaald dat het geen plastics mag bevatten", vertelt directeur bij Stichting Rioned Hilde Niezen. Maar het probleem zit juist in andersoortige vochtige doekjes, weet zij.

Voor andere witte wegwerpdoekjes, zoals babydoekjes en schoonmaakdoekjes, zijn die regels er niet. Mensen spoelen juist ook deze doekjes door het toilet. En het zijn deze doekjes die voor verstopping zorgen.

Handmatig verwijderen

"Tussen alle rioolbuizen zitten gemalen, een soort pompen. Die doekjes blijven daarin hangen. Ze vormen een soort klont, een prop. Die moet er handmatig uitgetrokken worden", licht Niezen toe. "Dat is niet alleen een vies klusje, het kost ook een hoop geld."

Rioned becijfert de jaarlijkse kosten daarvan op 26 miljoen euro per jaar. "En dat zijn alleen nog maar de kosten van het verhelpen van storingen door vochtige doekjes in de pompen." De doekjes die wel door de pompen heen komen, moeten ook nog uit het water gezuiverd worden bij de afvalwaterzuiveringsbedrijven. Daar komen ook kosten bij kijken.

Helft van de verstoppingen

De Unie van Waterschappen hield een enquête onder gemeenten en waterschappen om het probleem met de vochtige doekjes te inventariseren. "Gemiddeld genomen wordt ruim 50 procent van de verstoppingen bij pompen veroorzaakt door vochtige doekjes", vertelt Michael Bentvelsen. Ze schatten de kosten op 17 tot 28 miljoen euro per jaar.

En volgens Van Bentvelsen klopt er nog meer niet aan de motie. PVV en VVD stellen namelijk dat Nederland met een verbod strenger zou zijn dan Europese wetgeving, "maar de minister pleit voor een Europees verbod. Dus dat is helemaal niet aan de orde. Andere Europese landen kampen namelijk met dezelfde problemen in het riool."

Niet zaligmakend

Wouter van Aggelen is directeur bij Remondis, dat onder andere afvalwaterbeheer doet. Hij beaamt dat vochtige doekjes veelal het probleem zijn bij verstoppingen. "Maar," waarschuwt hij, "een verbod op doekjes met plastic erin gaat niet alles oplossen."

De varianten zonder plastics erin lossen wellicht wel op in water, maar ook niet meteen. "Dat duurt soms wel een week. In die tijd kunnen ze nog steeds voor verstoppingen zorgen. Het is vooral belangrijk dat mensen deze doekjes gewoon niet meer door het toilet spoelen." Desalniettemin ziet Van Aggelen wel heil in het verbod.