radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Check elkaars signalen bij seks, benadrukt politie bij invoering nieuwe zedenwet: 'Als je twijfelt, vraag het'

Check elkaars signalen bij seks, benadrukt politie bij invoering nieuwe zedenwet: 'Als je twijfelt, vraag het'
Lidewijde van Lier is zedenspecialist bij de Nationale Politie
Bron: EenVandaag

"Niet elk grensoverschrijdend gedrag hoeft het strafrecht ook in", benadrukt zedenspecialist Lidewijde van Lier van de politie. Met de nieuwe zedenwet wordt aangifte doen weliswaar makkelijker, maar het is niet voor iedere situatie de beste oplossing.

Net nu de ergste achterstanden bij de zedenrecherche weggewerkt zijn, treedt op 1 juli de Wet seksuele misdrijven in werking. Die gaat 'onvermijdelijk' tot meer aangiftes en meldingen leiden, zegt zedenspecialist Lidewijde van Lier van de Nationale Politie.

'Heel spannend'

Door de aandacht voor (seksueel) grensoverschrijdend gedrag, zoals bij The Voice of Holland, is het aantal aangiften en meldingen de laatste jaren fors gestegen. "We hebben er flink in geïnvesteerd, we hebben er wat extra capaciteit bijgekregen, we hebben veel achterstanden weggewerkt", vertelt Van Lier. Er liggen geen zaken op de plank, 'maar de zedenteams zijn wel vreselijk druk'.

Voor rechercheurs zal de nieuwe wet 'echt even wennen zijn', zegt ze. De politie heeft inmiddels alle zedenrechercheurs bijgeschoold. "Dat is zeker een hele investering geweest." Op 1 juli zijn ze er klaar voor. "Het is natuurlijk heel spannend. Hoe gaat het uitpakken? Wat komt er op ons af? En er zijn ook nog een hele hoop dingen die we niet weten, want er is nog geen zaak behandeld."

Bekijk ook

Ontbreken van de wil

De belangrijkste verandering in de nieuwe wet is 'consent', oftewel instemming. "Waar voorheen dwang centraal stond en dwang bewezen moest worden, is dat nu niet meer noodzakelijk", legt de zedenspecialist uit. "Maar er moet gekeken worden of er sprake is van het ontbreken van de wil: dus wilde het slachtoffer niet?"

"Er moet ook gekeken worden naar of de verdachte wist dat het slachtoffer niet wilde. En wat heeft hij met die wetenschap gedaan?", voegt ze daaraan toe. "Dat is dus ingewikkeld, want dat speelt zich af in het hoofd van de verdachte. En dan zullen we dus goed onderzoek naar moeten doen."

'Recht halen blijft moeilijk'

De wet leidt ertoe dat verdachten in meer gevallen vervolgd kunnen worden. "Of het makkelijker te bewijzen is, dat is een tweede", zegt Van Lier. "Want verkrachting is in de huidige situatie niet altijd makkelijk te bewijzen als er geen getuigen bij zijn geweest of er geen sporen zijn. En dat zal met de nieuwe wet ook zo zijn: dat we het echt moeten bewijzen."

Het zal moeilijk blijven om je recht te halen, benadrukt ze. Al kan vooral erkenning soms al belangrijk zijn: "Dat is misschien voor sommigen een schrale troost, maar ik weet dat het voor velen echt belangrijk is. Horen van de politie of het Openbaar Ministerie dat wat jou overkomen is, echt niet oké was en zelfs strafbaar is."

Check elkaars signalen bij seks, benadrukt politie bij invoering nieuwe zedenwet: 'Als je twijfelt, vraag het'

'Niet iedereen geholpen met aangifte'

Slachtoffers kunnen straks eerder aangifte doen, dus zullen er volgens haar zeker meer aangiftes komen. "Alleen niet iedereen is geholpen met een aangifte", zegt Van Lier erbij. Het is goed om te beseffen dat sommige slachtoffers kiezen voor een andere oplossing: "Bijvoorbeeld herstelbemiddeling, mediation, hulpverlening en we verwijzen ook naar slachtofferadvocaten waarmee iemand kan overleggen."

"Wij kunnen dat niet beslissen voor een slachtoffer", benadrukt ze. "Het is echt belangrijk dat diegene daar zelf een keuze in maakt. We kunnen natuurlijk wel goede informatie geven op basis waarvan iemand die keuze kan maken. Maar het standaard advies van 'Doe maar aangifte', dat vinden wij geen goed advies."

Meer werk voor politie?

Het is onduidelijk hoeveel extra werk de politie door de nieuwe wet zal krijgen. "Uiteindelijk wil iedere zedenrechercheur maar één ding en dat is om mensen zo goed en zo snel mogelijk te helpen", zegt Van Lier. Al maakt ze zich wel zorgen dat het werk zodanig kan toenemen dat slachtoffers wat langer moeten wachten. "En dat is natuurlijk wat we allemaal niet willen."

Belangrijk is dat de focus niet helemaal op het strafrecht ligt, zegt de zedenspecialist. Er zal er ook veel moeten gebeuren aan voorlichting, preventie en hulpverlening: "Om te voorkomen dat het uiteindelijk zover komt dat het strafrecht moet worden ingezet. Wij zien het strafrecht echt als het sluitstuk van een aanpak. En ik denk dat je dat uiteindelijke doel, die gedragsverandering, niet alleen met het strafrecht gaat bereiken."

Bekijk ook

Goed op signalen letten

Check dus of het allemaal nog oké is als je seks met elkaar hebt of wilt gaan hebben, roept Van Lier op. "Ik denk dat het niet gaat om het expliciet vragen: 'Wat gaan we doen en vind je dat allemaal oké?' Zo expliciet bedoelt de wetgever het niet", zegt ze. Maar de signalen waar je op kunt letten kunnen duidelijk en minder duidelijk zijn, legt ze zedenspecialist uit.

"Het duidelijk 'nee' zeggen, maar ook het wegdraaien of plotseling niet meer meedoen", zegt ze. "Als iemand die meedoet en van gedachten verandert en vervolgens niet meer meedoet, dat zijn momenten waarop je dus moet opletten en moet checken of diegene wel wil." Daarbij gaat het ook om situaties waarbij er een leeftijdsverschil is of waarbij iemand seks met meerdere personen heeft. "Dat zijn situaties waarin je extra oplettend moet zijn of diegene dat ook wel wil. En als je dus twijfelt, dan vraag je het."

Omgaan met 'wensen en grenzen'

Ook zedenrechercheurs zijn benieuwd wat de nieuwe wet zal betekenen. "Ik denk dat we de komende tijd veel gaan leren van situaties, van onderzoeken die we doen en de rechtspraak", zegt Van Lier tot slot. "En tegelijkertijd is ook onze boodschap: 'Niet elk grensoverschrijdend gedrag hoeft dat strafrecht ook in.'"

"Je wilt natuurlijk dat gesprek, je wilt dat jongeren dat gesprek hebben, je wilt dat aan de keukentafel dat gesprek wordt gevoerd", legt ze uit. "Zodat mensen beter leren omgaan met wensen en grenzen en dat je uiteindelijk het strafrecht helemaal niet nodig hebt. Dat is natuurlijk het ultieme doel."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken

Gemeenten staan voor lastige keuzes: woonlasten laten stijgen of bezuinigen op zaken als zwembaden en jeugdhonken
Kinderen tijdens een zwemles
Bron: ANP

Nu de overheid 2,3 miljard gaat bezuinigen op het gemeentefonds, wordt ook steeds meer duidelijk dat inwoners dit het meest gaan voelen in hun portemonnee. Bij een vijfde van de gemeentes gaat de onroerendezaakbelasting met meer dan tien procent omhoog

Gemeenten hopen zo een gat te dichten in de begroting om de bezuinigingen van aankomend en volgend jaar alvast op te vangen. Dit blijkt uit onderzoek van Vereniging Eigen Huis.

Compenseren

"Sommige gemeenten geven aan die verhoging te willen compenseren met bijvoorbeeld een iets lagere riool- of afvalstoffenheffing", zegt woordvoerder van Vereniging Eigen Huis Hans André de la Porte. "Maar die ozb is niet na één jaar weg en gaat er op lange termijn dus echt wel inhakken, ondanks die compensatie."

De woonlasten zullen dus voor veel mensen oplopen. Daarbij bestaat er ook een misvatting over wat woningeigenaren financieel aan zouden kunnen zegt De la Porte. "Huiseigenaar zijn zegt helemaal niets over je bankrekening. Als je bijvoorbeeld een klein pensioen hebt, dan is een aanslag van meer dan duizend euro heel veel. Zeker als je bedenkt dat in sommige gemeenten er wel 200 euro bij komt dit jaar."

info

Wat is ozb?

De onroerendezaakbelasting (ozb) is een belasting die huiseigenaren en bedrijven aan de gemeente betalen. Hoe duurder je huis of pand, hoe hoger de ozb. Gemeenten gebruiken dit geld voor bijvoorbeeld wegen, straatverlichting en afval. Of de woonlasten in jouw gemeenten stijgen, kun je hier bekijken.

Bekijk ook

Geen bibliotheek

Een andere optie om de cijfers voor gemeenten niet in het rood te laten lopen, is het schrappen van publieke voorzieningen. Dat zijn bijvoorbeeld bibliotheken, de buurtbus, sportfaciliteiten, of ontmoetingsplekken voor jongeren.

Miriam de Boer heeft een aantal jaar geleden zo'n ontmoetingsplek in Wormerveer opgezet. Iedere dag kunnen jongeren daar in de middag terecht om te poolen, spelletjes te spelen, met elkaar muziek te luisteren of om met één van de vrijwilligers te praten over problemen thuis of op school.

Onduidelijke toekomst

Maar de toekomst van deze plek is nu onduidelijk.

"Dit jaar en al helemaal volgend jaar gaat financieel heel spannend worden. Ondanks dat mensen bij de gemeente Zaanstad hebben gezegd dat wat wij doen heel belangrijk is én niet heel duur."

Bekijk ook

Brandbrief VVD

Het maken van dit soort keuzes is moeilijk geeft ook wethouder in Zaanstad Stephanie Onclin aan. Zij verstuurde samen met 46 andere VVD-wethouders afgelopen weekend een brandbrief aan de landelijke VVD.

De wethouders uiten hierin hun zorgen over de dreigende bezuinigingen voor gemeenten in 2026, ook wel het 'ravijnjaar' genoemd. Ze stellen dat het door deze bezuinigingen niet langer lukt 'om te staan voor onze inwoners en ondernemers', waardoor het werken hen onmogelijk wordt gemaakt.

Keuzes maken

"Twee derde van onze taken worden bepaald door wettelijke regelingen. Eigenlijk krijgen we daar al te weinig geld voor. Maar dat betekent dat er maar een klein stukje overblijft waar wij echt zelf keuzes kunnen maken", zegt wethouder Onclin.

Ze gaat verder: "En dat is juist het stukje wat inwoners écht belangrijk vinden: de openbare ruimte, veiligheid, sport."

Bekijk ook

Hulp voor jongeren of toch het zwembad?

Maar ook het zwembad valt onder de publieke voorzieningen waarop bezuinigd kan worden. De gemeente Zaanstad heeft nu drie zwembaden. "Maar", zegt de wethouder, "als we teruggaan naar twee, dan kan de wachtlijst voor de zwemles van je kind alleen maar verder toenemen."

Of de ontmoetingsplek voor jongeren van Miriam de Boer open kan blijven is een voorbeeld van hoe moeilijk de keuzes zijn die gemeenten moeten maken.

Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen
Hulp voor jongeren of toch het zwembad? Gemeenten staan voor lastige keuzes om te bezuinigen nu woonlasten stijgen

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
De Amerikaanse president Donald Trump en Russische president Vladimir Poetin tijdens een ontmoeting in 2018
Bron: EPA

Nadat Europese leiders gisteren in Parijs samenkwamen voor spoedoverleg, zitten vandaag delegaties van zowel Rusland als de VS bij elkaar in Saoedi-Arabië. Ze praten daar verder over het beëindigen van de oorlog in Oekraïne.

De laatste dagen heerst er een crisissfeer in Europa. Sinds het telefoontje tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Russische president Vladimir Poetin is duidelijk geworden dat Europa steeds verder buitenspel wordt gezet. Waarom ziet Poetin in Amerika een interessante onderhandelingspartner?

Geen NAVO-lid en bezet grondgebied opgeven

Dat heeft met een aantal punten te maken, begint correspondent Joost Bosman. Daarvoor moeten we eerst even terug naar de eisen waar de Russische president mee is gekomen. Zo wil Poetin niet dat Oekraïne lid wordt van de NAVO. En daarnaast willen ze geen grondgebied inleveren.

Amerika heeft al toegezegd dat Oekraïne is uitgesloten van het NAVO-lidmaatschap. En Amerikaanse defensieminister Pete Hegseth kondigde eerder aan dat door Oekraïne bezet grondgebied moet worden teruggegeven aan Rusland.

'We doen er weer toe'

Maar dat is niet de enige reden waarom Rusland met de VS onderhandelt, legt Bosman uit. "Het is belangrijk voor het Kremlin om weer met Amerika te onderhandelen. Nu is de nieuwe president van het machtigste land ter wereld bereid om met hem persoonlijk te gaan praten over Oekraïne. En dat is ook voor Poetin heel belangrijk."

Hij zet daarmee Oekraïne en Zelensky buitenspel, gaat Bosman verder. "Daarnaast kan hij ook aan aan zijn eigen burgers tonen: 'kijk, we doen er weer toe. Zelfs de machtigste man ter wereld wil met ons praten.'" Voor Poetin is het dus ook op diplomatiek gebied van belang.

Bekijk ook

Economie

Het heeft ook te maken met de economische gevolgen die Rusland heeft ondervonden van de oorlog. Zo melden Russische media de mogelijke terugkeer van Visa en Mastercard in het land.

"Het geeft ook iets aan over de moeite die de Russen de afgelopen 3 jaar hebben gehad, dat ze zo verstoken zijn gebleven van die bedrijven. En niet meer geld konden sturen naar het buitenland", zegt Bosman.

Tegenslagen voor Rusland

Bosman ziet dat de getroffen economie een belangrijke reden is voor Rusland om Amerika actief te betrekken bij de vredesonderhandelingen. De materiële tekorten is iets waar het Kremlin zich zorgen om maakt. Zo is het defensiebudget bijna de helft van het hele budget.

"Het budget voor defensie is dit jaar opgeschroefd tot 40 procent. Dat is ontzettend veel. Dat betekent dus dat het ook heel veel geld kost. Rusland is bezig met nieuwe wapens maken, nieuwe artilleriegranaten, nieuwe tanks. Maar dat gaat gewoon te langzaam. Rusland kan de verliezen niet bijhouden. Het is gewoon niet te compenseren omdat de verliezen veel te hard gaan."

Bekijk ook

Inflatie en tekort arbeiders

Er zit dus ook haast achter voor Rusland om de oorlog met Oekraïne snel tot een einde te brengen. "Het is duidelijk dat Rusland toch redelijk op apegapen ligt en een adempauze nodig heeft."

Daarnaast ziet de correspondent dat Rusland kampt met meerdere economische problemen, zoals de inflatie en het tekort aan arbeiders. "Er zijn veel duizenden mannen naar het front gegaan. Honderduizenden zijn naar het buitenland gevlucht vanwege de mobilisatie 3 jaar geleden. Dat betekent dus dat er veel mensen te kort zijn die in de fabrieken kunnen werken, daardoor stijgen de lonen en gaat ook de inflatie weer omhoog."

Afwachten wat Trump zegt

Door aan de onderhandelingstafel te zitten kan er ook voorzichtig worden gekeken naar de terugkeer van westerse bedrijven, zoals nu al mogelijk met Visa en Mastercard. "Dat zal toch een verlichting zijn voor de economische malaise die er heerst in Rusland."

Toch houdt Bosman nog een slag om de arm. Het is eerst afwachten wat de Amerikaanse president Donald Trump gaat doen. "Wat hij nu zegt is het één, namelijk: Oekraïne kan maar beter geen lid worden van de NAVO. Maar of dat uiteindelijk ook zo gaat uitpakken, dat moeten we nog maar gaan zien. Als dat zo is, dan heeft Poetin natuurlijk duidelijk op dat punt gewonnen."

Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne
Waarom Vladimir Poetin het interessant vindt om met Donald Trump te onderhandelen over vrede in Oekraïne

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant