Een kapotte spijkerbroek, een defect mobieltje, een gebroken pols: scholen krijgen al jaren steeds vaker bonnetjes op hun bureau van ouders die geld eisen voor de kapotte spullen of letsel van hun kind. Maar verzekeringsmakelaars van scholen constateren een nieuwe trend in de claimcultuur: claims over de kwaliteit van het onderwijs, zoals leerachterstand, schooladvies, of verwijdering van school. 

Schoolleider Jos Bosch van het Pius X-college in Bladel kan erover meepraten. Zijn school is in maart dit jaar veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van 4.600 euro omdat een dyslectische oud-leerling niet goed zou zijn begeleid. Het hoger beroep loopt nog. “De ouders eisten meer tijd en aandacht voor hun kind. Wij boden een alternatief, maar de ouders kozen ervoor om hun kind van school te halen. Jaren later kwamen zij met een claim om de hoge schoolkosten van een particuliere school terugbetaald te krijgen”, legt Bosch uit zonder verder in details te willen treden. 

reactie

De ouders geven hierop het volgende commentaar:  

"Wij hebben nimmer iets geeist, alleen gevraagd voor die aanpassingen, waarop we volgens de geldende wet- en regelgeving recht op hadden. Het enige geboden alternatief door de Pius X was afvloeien naar het VMBO, terwijl onze zoon inmiddels zijn VWO diploma behaald heeft en nu studeert aan een universiteit. De Pius X is inmiddels door een tweetal rechtbanken veroordeeld wegens schending van haar zorgplicht."

Impact op leerkrachten

“Zo’n zaak heeft een enorme impact op onze leerkrachten. Welke vrijheid heb je als docent over hoe te handelen met een leerling? Welke verantwoording moet ik afleggen, en hoe kan ik aantonen dat ik integer heb gehandeld? Het zijn allemaal onzekerheden waar ze mee worden opgezadeld.” Tegelijkertijd verbaast Bosch zich over de schaamteloosheid van ouders om bepaalde schadeclaims. “Zo kregen wij een keer een claim van een ouder wiens zoon een kapotte spijkerbroek had. Het zitvlak van zijn stoel in de klas was te ruig, vond de moeder. Het bleek ook nog eens een peperdure spijkerbroek.” 

Stijging aantal claims 

Twee grote verzekeraarsmakelaars van scholen zien een stijging van het aantal claims, gemiddeld met zo’n 25% per jaar. Dan gaat het om claims vanwege letsel, maar ook om relatief kleine schades als telefoons, kleding en fietsen. Zo zag Raetsheren van Orden, die bijna de helft van alle scholen in primair en voortgezet als klant heeft, in het afgelopen schooljaar ruim 1000 claims tegemoet. Hiervoor keerden ze gemiddeld zo’n 850 euro per claim uit. In schooljaar 2016/2017 waren dat 818 meldingen met een gemiddelde uitkering van 1500 euro. De andere grote partij, verantwoordelijk voor eenderde van alle scholen, ziet vergelijkbare cijfers. 

Weggewaaide sjaal 

“Als je vroeger iets aan je spijkerbroek had, naaide je moeder er een appel-embleem op en ging je weer door, maar tegenwoordig wordt er gekeken of het te verhalen is op iemand anders”, zegt Wim Mulders van Raetsheren. “We hebben eens een situatie gehad waarbij tijdens een boottocht de sjaal van een leerling wegwaaide. Dat soort schades worden bij de school geclaimd. En veel claims over mobiele telefoons. Soms zijn ze onderdeel van de les, maar vaak moeten leerlingen die mobieltjes voor aanvang van de les in een bak gooien. En als er dan opeens een dure telefoon kwijt is, dan ben je toch betrokken als school. Dan moet je er samen uit zien te komen.” 

Een andere grote verzekeringsmakelaar ziet naast een stijging van claims in de aansprakelijkheid dat er ook sneller een advocaat wordt ingeschakeld.  Zoals vorig jaar door de ouders wiens twee kinderen op een Haagse school vanwege het Offerfeest niet bij het maken van de klassenfoto’s konden zijn en daar nadien 10.000 euro schadevergoeding om eisten. Ze kregen uiteindelijk 500 euro smartengeld toegewezen.

Over het toenemend aantal claims die over kwaliteit van onderwijs gaan, praten verzekeraars niet graag, uit vrees om ouders op een idee te brengen. Het gaat nu nog slechts om tientallen zaken. Een advocaat gespecialiseerd in onderwijsrecht, ziet en verwacht daarentegen steeds meer claims die te maken hebben met verwijdering of schorsing van school, niet goed uitgevoerde pestprotocollen, leerachterstand of handelingsverlegenheid van scholen. Een verklaring voor die stijging in dit type claims kan zijn dat advocaten vaker op basis van ‘no cure, no pay’ werken, en met de invoering in 2014 van de Wet Passend Onderwijs. Daardoor zijn scholen verplicht om goed, passend, onderwijs te leveren en kan de overheid de bekostiging van scholen stopzetten als ze dat niet doen. “Toch blijft het opeisen van je rechten in het onderwijs voor je kind heel moeilijk”, stelt onderwijsjurist Katinka Slump die veel ouders bijstaat voor juridisch advies. “Niet alleen omdat er slechts een paar advocaten zijn met voldoende kennis van het Onderwijsrecht/Leerrecht, en die treden vaak op voor schoolbesturen. Veelal procederen ouders niet graag tegen scholen omdat scholen slechte verliezers zijn en het kind daar niet langer veilig is. De risico’s en kosten voor ouders zijn te groot. En juist die ouders die het wél hogerop zoeken met tussenkomst van de rechter, hebben vaak al veel achter de kiezen.” 

‘Hij moest maar naar speciaal onderwijs’ 

Linda is zo’n ouder die een claim tegen de school van haar zoon heeft ingediend. Jasper had problemen op school en werd van school verwijderd wegens ongeoorloofd gedrag, maar volgens moeder Linda deed de school niet genoeg aan de juiste begeleiding. “Hij verveelde zich, vroeg om meer lesstof, maar daar wilde de school niet in meegaan. Ze vonden dat hij beter naar speciaal onderwijs kon gaan. Daar was ik het niet mee eens. Ik ben naar de rechter gestapt om ervoor te zorgen dat hij weer terug kon naar zijn oude school en vrienden.” De rechter stelde haar in het gelijk. Slechts twee maanden hield Jasper het vol op zijn oude school. “Hij werd apart gezet om ergens huiswerk te maken, maar verder deden ze niks extra’s. Jasper werd depressief, trok zich thuis terug op zijn kamer", aldus Linda. Inmiddels vordert de school het uitgekeerde geld voor gemist onderwijs terug. Jasper wordt opgevangen bij een instelling waar hij zich thuis voelt. 

Scholen worden voorzichtiger 

Niemand is gebaat bij meer claims, zeggen zelfs verzekeringsmakelaars. “Je ziet dat scholen voorzichtiger worden met nevenactiviteiten”, zegt Wim Mulder van Raetsheren van Orde. “Na de verdrinkingsdood van een Syrisch meisje hebben sommige scholen besloten om geen zwemlessen aan te bieden. Ook zijn ze terughoudender met bepaalde schooluitjes. Als verzekeringsmakelaar willen wij dat onze klanten ‘bewust en zelfverzekerd handelen’. Dus zeggen wij tegen scholen: ga gerust kanovaren of abseilen, maar als je het doet, bespreek dit van te voren dan nauwkeurig met ouders en zoek goed uit of je met een geschikte organisatie in zee gaat. Wees duidelijk over risico en aansprakelijkheid.” 

Dinsdag start een internetcampagne van o.a Ouders en Onderwijs, om juridisering en claimcultuur in het onderwijs tegen te gaan. Met elkaar in gesprek gaan en echt naar elkaar luisteren, is de boodschap aan ouders en leerkrachten.

KIJK & LEES OOK: 

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.