75 jaar geleden was operatie Market Garden in volle gang. Het offensief om Duitsland op de knieën te krijgen leidde tot een stroom van vluchtelingen uit Arnhem. De nu 86-jarige Bob Bakkenes was een van hen en kan het zich nog levendig herinneren.

Tot september 1944 merkte de jonge Bob Bakkenes niet veel van de oorlog. Ja, hij raakte eens verzeild in een razzia en dat maakte veel indruk, maar echt oorlogsgeweld ging aan hem voorbij. Dat veranderde toen de eerste bommen op Arnhem vielen, ook vlakbij het woonhuis van Bob. Een vriendje van Bob kwam hierbij om. Toen de strijd losbarstte moest Bob met zijn familie vluchten. "Arnhem stroomde leeg", vertelt hij.

Een razzia van dichtbij

Bob Bakkenes was 7 jaar oud toen de Duitsers Arnhem bezetten. Hij speelde veel op straat: "En dan zag je natuurlijk het nodige." In het onderstaande fragment vertelt hij over de razzia die hij meemaakte.

'Twee kanten werden afgesloten, en alle mannen daartussen werden opgepakt.'

Zo passeerden de oorlogsjaren in Arnhem in relatieve rust. Dat veranderde in september 1944 toen Bob met zijn familie hardhandig kennismaakte met de gewelddadige realiteit van de oorlog. Een ondergedoken leeftijdsgenootje van Bob kwam om bij een bombardement.

'Hij was ondergedoken voor de Duitsers, maar kreeg een Engelse bom op zijn kop.'

Market Garden

Het bleek dat het bombardement de start was van operatie Market Garden. De bevrijding leek nabij, maar die hoop was ijdel. De strijd ontbrandde en de Duitsers zetten zwaar materiaal in tegen de geallieerde troepen. Buiten spelen was er door het strijdgewoel niet meer bij.

'Ik kwam de deur niet meer uit.'

Uiteindelijk moet de familie zelfs vluchten. Vader, moeder en Bob slapen een nacht bij Arnhemse kennissen. Toen ook die wijk ontruimd werd, vertrokken ze via Velp richting Ede. "Daar zagen we al het materieel van de luchtlandingen."

'Arnhem stroomde leeg. Het was een hele stoet van vluchtelingen.'

Op de vlucht

Overal onderweg dreigde gevaar. Ze werden beschoten en het eten raakte op. Inderhaast hadden zijn ouders scheepsbeschuiten meegenomen, maar die waren al snel op. Onderweg vroegen de vluchtelingen onderdak, maar de ontvangst was soms ronduit kil.

'Er kwam een pan op tafel, maar we kregen niks.'

Bob en zijn familie liepen onder de luizen het laatste stuk naar hun tante en oom in De Bilt. Daar mocht de familie Bakkenes blijven en betrokken ze twee kamers. Wat er intussen precies in Arnhem gebeurde wist niemand.

'Maar dat het in Arnhem niet pluis was, hadden we wel in de gaten.'

De hongerwinter

Terug naar huis gaan in Arnhem was geen optie. Het betekende dat ze moesten overwinteren in De Bilt. "Dat was de hongerwinter." Bob leert zichzelf te redden en gaat op voedsel uit. "Je jatte hier en daar, je gaat voor jezelf zorgen." In zijn familie ziet hij van dichtbij de gevolgen van het gebrek aan eten.

'Mijn vader kreeg op een gegeven moment hongeroedeem.'

In mei 1945 volgde dan eindelijk de bevrijding, maar pas in juli krijgt de familie Bakkenes toestemming om terug te gaan naar Arnhem. Daar bleek hun huis te zijn leeggeroofd. Door de Duitsers, maar ook door landgenoten.

'Schilderijen, gordijnen, alles was weg.'

'We hebben geen moer geleerd'

Maar, de familie had de oorlog overleefd en moest helemaal opnieuw beginnen. Gelukkig slaagden ze daarin. Toch is Bob niet altijd positief over hoe het nu in de wereld gaat.

'We zeiden toen: 'Dit nooit weer, we hebben hiervan geleerd'. Maar we hebben er geen moer van geleerd.'

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.