radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Bijna alle banken en matrassen extreem giftig bij brand, toont nieuw onderzoek aan

Bijna alle banken en matrassen extreem giftig bij brand, toont nieuw onderzoek aan
Rookontwikkeling bij een woningbrand (archief)
Bron: ANP

In bijna alle banken en matrassen zit tegenwoordig een vulling die extreem veel giftige rook produceert als deze in brand staan. Die rook zorgt binnen 2 minuten voor een levensbedreigende situatie, blijkt uit een vandaag verschenen onderzoek.

Het onderzoek werd uitgevoerd door het Instituut voor Fysieke Veiligheid (IFV). Extra regelgeving voor materiaalgebruik bij meubels zou volgens het instituut al enorm schelen. "De bron aanpakken", zo noemt lector brandpreventie bij het IFV René Hagen het.

Veel rook

De brandweer kreeg het afgelopen jaar vaak te maken met een relatief beperkte brand, maar een grote hoeveelheid rookverspreiding. Bij branden in wooncomplexen moesten dan relatief veel mensen geëvacueerd worden en vielen er ook slachtoffers.

Het was de aanleiding voor het vandaag verschenen rapport Rookverspreiding in woongebouwen. "Dan wil je precies weten waar het mis gaat", vertelt René Hagen.

Rook dodelijker dan vuur

De bevindingen in het rapport zijn gebaseerd op experimenten die gedaan zijn in een afgelegen wooncomplex. Aan de hand van het in brand steken van een bankstel is gekeken naar de rookverspreiding. De intensiteit en de snelle verspreiding van rook bleek veel dodelijker te zijn dan het vuur zelf.

De rook kwam vooral van de schuimrubberen vulling van nieuwere banken en bedden. Die produceren bij brand zoveel rook dat de situatie al snel levensbedreigend wordt. Een brand in een 'moderne' ingerichte woning zorgt vaak voor meer rookverspreiding dan in een 'traditionele' inrichting, doordat het meubilair allerlei kunststoffen bevat.

Lees ook

De juiste aanpak

Hagen noemt het 'dweilen met de kraan open' om deze rookverspreiding alleen te verminderen door in te zetten op de installatie van sprinklers of het openen of sluiten van doorgangen in woongebouwen. De grote rookontwikkeling die uit meubilair komt, moet worden aangepakt.

Maar waar ligt de verantwoordelijkheid voor de regels? Als het aan Hagen ligt, moeten met name de producenten van meubilair ervoor zorgen dat de boel veilig is. Maar hij vreest dat er zonder wet- en regelgeving vanuit het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport niets gaat veranderen. "Het gaat hier om de veiligheid van mensen. Er moet dus iets veranderen."

Ministerie VWS: 'We delen de zorgen'

In een reactie laat de woordvoerder van het ministerie VWS weten 'de zorg te delen over het aantal doden als gevolg van rookontwikkeling bij brand'. Het ministerie zegt steeds producenten, de brandweer en het IVF te hebben opgeroepen alternatieven te blijven ontwikkelen, zodat vervanging mogelijk is.

Ook geeft het ministerie aan dat de overheid zelf slechts 'beperkte middelen heeft om innovaties op dit gebied door te voeren in regelgeving'. "Het feit dat regelgeving wordt gemaakt, maakt de situatie niet op voorhand beter."

De volledige reactie van VWS lees je hier (pdf).

'Geen alternatief voor schuim'

De branchevereniging voor interieurbouw en meubelindustrie CBM wijst er op dat de consument graag een comfortabele bank of stoel of matras wil die bekleed is met schuim. "Helaas veroorzaakt dit schuim ook rook bij brand. Daar zijn op dit moment nog geen alternatieven voor."

Het wachten is volgens CBM tot het technisch mogelijk is dat schuimproducenten schuim kunnen leveren 'dat weinig tot geen rook verspreidt en aan alle eisen voldoet', waar ook nog eens comfortabele meubels van gemaakt kunnen worden die brandvertragend zijn. "Dan zouden wij onze leden dit meteen adviseren."

Bekijk hier de reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant