Bed-bad-brood, het was in april een kabinetscrisis waard. Maar waar hebben we het over? Wie zijn die paar honderd mensen die gebruikmaken van deze opvang? Wat krijgen ze, waar slapen ze en wat doen ze?
In Radio EenVandaag een gesprek met oud-PvdA-leider Job Cohen en Joël Voordewind van de ChristenUnie. Als Tweede Kamerlid diende Voordewind een motie in om 'de aanpak Pauluskerk' in te voeren. De motie wordt gesteund door de Tweede Kamer. Hij pleit eveneens voor een extra B: die van begeleiding. Cohen ontwierp de Vreemdelingenwet in 2001 toen hij namens de PvdA staatssecretaris van Justitie was. Bedoeling van de wet was om de stroom asielzoekers te beperken.
Uitzichtloos
Radio EenVandaag zendt deze hele week reportages uit vanuit het Formule 1 hotel in Groningen, waar een kleine honderd mensen gebruikmaken van de voorziening. Verslaggeefster Laura Kors is een aantal dagen intern geweest en sprak met de bewoners. De uitzichtloosheid van velen is tekenend. Mensen die al jarenlang in ons land zijn, zonder perspectief. Zoals het verhaal van een 18-jarig meisje dat het asielzoekerscentrum moest verlaten en niks anders restte dan zich te melden in Groningen. Alleen op de wereld in Nederland.
Nederlandse les
En medewerkers van de opvang die zo vertrouwd zijn geraakt met sommige bewoners dat ze hun kinderen hebben zien opgroeien; of het nou in een asielzoekerscentrum was of de bed-bad-en-broodopvang. Hilarische verhalen ook, over hoe verschillende culturen persoonlijke verzorging opvatten en hoe dat leidt tot strubbelingen bij de toiletten. Nederlandse les via recamefolders: 'nu in de aanbieding, stokbroden!'
Het Amerikaanse bedrijf Uber wil vanaf 2026 zelfrijdende taxi's aanbieden in Europa. Het bedrijf werkt nu samen met de Chinese ontwikkelaar Momenta om dit voor elkaar te krijgen. Maar is Nederland daar klaar voor? "Infrastructuur is goed geregeld."
Ruim 180 Surinamers hebben een verblijfsvergunning gekregen die ze na de onafhankelijkheid in 1975 zijn kwijtgeraakt. Maar door strenge eisen zijn er ook afwijzingen. Dat moet anders, vindt gemeente Amsterdam. "Het leidt tot schrijnende situaties."
Naast de verblijfsvergunningen die zijn afgegeven, zijn er nog ongeveer 25 in behandeling. Een van de mensen die nu al succesvol gebruik heeft kunnen maken van de regeling is Jayant Ganesh uit Den Haag. Hij woonde bijna 25 jaar zonder papieren in Nederland, maar krijgt nu een verblijfsvergunning.
'Ik kon die beslissing niet zelf nemen'
"Ik ben er heel erg blij mee, het neemt alle angst en stress weg. Ik hoef niet meer op de straat te lopen en bang te zijn dat ik word opgepakt en uitgezet", vertelt hij. "Het is een opluchting en het geeft ons ook de erkenning die wij verdienen, gezien het feit dat wij ons Nederlandschap nooit hebben afgestaan."
Ganesh was nog een kind toen Suriname onafhankelijk werd. "Ik kon dus niet de beslissing nemen of ik Nederlander wilde blijven of Surinamers wilde worden."
25 jaar ongedocumenteerd
In 2000 komt hij op zijn 29ste naar Nederland, maar papieren krijgt hij niet. "Gelukkig had ik hier een netwerk van familie en vrienden die mij opvingen. Ik heb meerdere keren bij de IND aangeklopt de afgelopen 25 jaar, maar steeds zonder succes."
Nu Ganesh wel een verblijfsvergunning heeft, voelt hij zich weer een vrij mens: "Ik kan nu legaal werk zoeken, ik kan in aanmerking komen voor een huurwoning en het belangrijkste, ik kan nu gewoon over straat lopen zonder dat ik bang ben dat er iets gebeurt."
Voor de onafhankelijkheid in 1975 waren alle inwoners van Suriname automatisch ook Nederlandse staatsburgers. Met de onafhankelijkheid kwam daar echter verandering in: zij verloren hun Nederlandse nationaliteit en daarmee ook de bijbehorende rechten.
Alleen Surinamers die op dat moment in Nederland verbleven, mochten hun Nederlandse nationaliteit behouden en kregen de status van 'legale vreemdelingen'.
In de eerste 5 jaar na de onafhankelijkheid van Suriname gold een overgangsregeling, de zogenaamde Toescheidingsregeling. Die maakte het makkelijker voor oud-Nederlandse Surinamers om naar Nederland te komen. Zolang ze een inkomen en een woning hadden, mochten ze zich hier vestigen. Maar vanaf 1980 veranderde dat: sindsdien werd hun toelating net zo streng als die van andere buitenlandse migranten.
Sinds het intrekken van de overgangsregeling wonen er naar schatting zo'n 1.200 Surinaamse oud-Nederlanders ongedocumenteerd in Nederland.
Eenmalige speciale regeling
Om Surinamers als Ganesh tegemoet te komen, kwam voormalig staatssecretaris Van der Burg afgelopen jaar met een eenmalige, speciale regeling, waar Surinaamse oud-Nederlanders tussen 1 januari en 1 juli van dit jaar gebruik van kunnen maken.
Iedereen die geboren is voor 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd, en die kan aantonen dat hij of zij langer dan 10 jaar in Nederland woont, komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning.
500 zaken afgewezen
Maar die laatste eis, 10 jaar onafgebroken in Nederland wonen, zorgt er nu voor dat ruim 500 zaken van Surinaamse oud-Nederlanders zijn afgewezen. Zij konden niet bewijzen dat ze meer dan 10 jaar in Nederland woonden.
"Veel mensen vallen hierdoor buiten de boot", merkt wethouder van Amsterdam Rutger Groot Wassink. Zijn gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling.
Om deze groep mensen toch te helpen, pleit hij voor het verkorten van de eis, van 10 naar 5 jaar: "Zodat meer mensen gebruik kunnen maken van deze regeling."
"We hebben het hier over Nederlanders die ten onrechte niet de Nederlandse status hebben gekregen", gaat de wethouder verder. "Ik vind dat historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten."
Schrijnende situaties
Hij voorziet grote problemen voor deze groep als ze ongedocumenteerd blijven. "Het is voor die mensen buitengewoon vervelend en het leidt ook tot schrijnende situaties."
"Ze moeten dan illegaal wonen, illegaal werken en ze hebben geen toegang tot zorg. Het is een buitengewoon ingewikkeld bestaan voor deze mensen", aldus Groot Wassink.
Gemeente Amsterdam wil regeling voor Surinaamse oud-Nederlanders versoepelen
![Gemeente Amsterdam wil regeling voor Surinaamse oud-Nederlanders versoepelen: 'Historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten']({"src":{"default":"https:\/\/eenvandaag.assets.avrotros.nl\/_processed_\/e\/5\/csm_3e1041f6d95405a976dd_c46aae95ae.jpg"}})
![Surinaamse Joan verloor als kind Nederlands paspoort, maar krijgt nu toch verblijfsvergunning: 'Ketting is nu echt gebroken']({"src":{"default":"https:\/\/eenvandaag.assets.avrotros.nl\/_processed_\/a\/9\/csm_d20bc7d7585dd326fa90_8aa21908bb.jpg"}})
![Zorgen over ouderen zonder verblijfstatus, zoals George: 'Medicijnen krijg ik niet mee zonder BSN-nummer']({"src":{"default":"https:\/\/eenvandaag.assets.avrotros.nl\/_processed_\/a\/6\/csm_61354e6cb27cec84d627_f3766913e6.jpg"}})
