Vrouwen voelen een hogere drempel om te onderhandelen dan mannen. En als ze dat doen, krijgen ze bij salarisonderhandelingen twee keer zo vaak 'nee' te horen als mannen.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 7.700 mensen die in loondienst werken. Morgen is het 'Equal Pay Day', de dag waarop wordt stilgestaan bij het salarisverschil tussen mannen en vrouwen voor hetzelfde werk: de loonkloof.

Loonkloof

Van de mannen die weleens hebben onderhandeld over hun salaris, zegt 1 op de 10 (10 procent) dat ze er niks bij hebben gekregen. Bij vrouwen is dat ongeveer het dubbele: 19 procent van hen hield ondanks onderhandelingen hetzelfde salaris.

Een deel van de panelleden ervaart ook een loonkloof bij het bedrijf waar ze werken. 17 procent denkt dat vrouwen daar per uur minder verdienen dan mannen, voor vergelijkbaar werk. Vrouwen hebben dat gevoel vaker: een kwart van hen zegt dat, tegenover 1 op de 10 mannen. De cijfers zijn de afgelopen 5 jaar nauwelijks veranderd. Ook in 2019 dacht een kwart van de vrouwen in het onderzoek dat mannen op hun werk meer verdienden dan vrouwen met dezelfde taken.

Salarisonderhandelingen bij vrouwen minder succesvol

Vrouwen in het onderzoek hebben minder vaak onderhandeld dan mannen en bovendien geven vrouwen (75 procent) vaker dan mannen (58 procent) aan dat ze het moeilijk vinden om om een loonsverhoging te vragen. Sommige vrouwen willen hun bedrijf niet afvallen of zijn bang dat ze bij hun baas in een kwaad daglicht komen te staan als ze om opslag vragen. Mannen zijn daar in hun ogen vaak makkelijker in.

Veel vrouwen vinden het dus weliswaar moeilijk om te onderhandelen, maar organisatiepsycholoog Belle Derks zegt dat het vooroordeel dat vrouwen niet onderhandelen niet klopt. "Je ziet dat ze vaak wel onderhandelen, maar niet altijd het gewenste resultaat overhouden wanneer ze om een hoger salaris vragen."

Vrouwen horen vaker 'nee'

Uit het onderzoek blijkt dus ook dat vrouwen die hebben onderhandeld over hun salaris vaker nul op het rekest kregen dan mannen.

De meest genoemde redenen daarvoor zijn dat er geen geld voor was, ze te onervaren waren, of dat meer salaris niet mogelijk was, omdat het bedrijf zich hield aan een cao.

Baas reageert anders bij onderhandeling met man

Sommige vrouwen hebben het gevoel dat hun leidinggevende ze tijdens onderhandelingen anders behandelt dan hun mannelijke collega's. Zo zegt iemand die geen loonsverhoging kreeg: "Dat was omdat er vastgehouden wordt aan schalen. Makkelijk voor een manager om zich achter te verschuilen. Dat doet hij niet bij mannelijke collega's."

En een ander zegt dat ze wel durft te onderhandelen, maar dat het 'gewoon meer geaccepteerd is' als mannen om een hoger salaris vragen.

Lastig te bewijzen

Meer mensen denken dat de baas anders reageert als een vrouw om opslag vraagt. Maar, zeggen ze daarbij, dat is vaak lastig om te bewijzen.

"Ik had wel het idee dat ik anders behandeld werd omdat ik vrouw was, en ook dat mijn prestaties lager werden gewaardeerd dan mijn mannelijke collega's", deelt iemand haar ervaring. "Maar hard maken kan je het niet."

Sociale vooroordelen

Derks zegt dat sociale vooroordelen er inderdaad toe kunnen leiden dat vrouwelijke werknemers minder krijgen dan ze vragen. "Dit ligt niet aan de manier waarop ze onderhandelen, maar aan wat hen wordt 'gegund'. Vooroordelen spelen een rol, zoals het idee dat mannen een gezin moeten onderhouden en dat zij daardoor logischerwijs om meer loon vragen."

Zij denkt dat meer vastleggen in cao, kan helpen. "Dat zou de loonkloof kunnen verkleinen omdat er minder onderhandelingsruimte is", zegt Derks.

Europese regels

Ook de Europese Unie heeft nieuwe regels ingesteld om de loonkloof in de lidstaten te dichten. Grote bedrijven worden verplicht om informatie te delen over salarissen. Ook moeten bedrijven actie ondernemen als het loonverschil tussen mannelijke en vrouwelijke werknemers meer dan 5 procent bedraagt. Nederland moet deze regels over een paar jaar hebben ingevoerd.

Een meerderheid van alle deelnemers (68 procent) vindt het een goede zaak dat deze regels er komen. "Het is jammer dat het anno 2024 nodig is, maar de salariskloof moet opgelost worden", deelt iemand de mening van velen. "Als het niet goedschiks kan, dan maar kwaadschiks."

Inwoners van Hellevoetsluis en omgeving ruiken al 1,5 jaar lang wiet als ze de deur uitlopen, of de ramen open hebben. Dat komt door een fabriek voor staatswiet. Ze zijn het zat, maar er lijkt geen verandering in te komen.

Voor het experiment met staatswiet staat in Hellevoetsluis een legale wietfabriek. Een nare bijkomstigheid: een heftige wietgeur. Inwoners trekken al tijden aan de bel, maar tot nu toe met weinig resultaat. "Wij zijn gewoon slachtoffer van een experiment."

'Hoesten, hoofdpijn, prikkende ogen'

Staat de wind goed, dan kunnen Hellevoetsluisers Cora van Mook en Nettie van der Sar even rustig door de neus ademen. Maar dat is de rest van de tijd wel anders. En staat de wind gunstig voor hen, 'dan zijn er ongetwijfeld andere mensen in de omgeving die last ervaren', vertellen ze.

Al 1,5 jaar hebben ze te maken met de stank, en dat heeft invloed. "'s Nachts als je je raam open hebt, dan heb je een hele droge keel en hoest je raar, je ogen kunnen prikken. Er zijn ook mensen die er echt migraineaanvallen van hebben", vertelt Cora. "Het lijkt op de geur die je weleens op straat ruikt maar dan een stuk zwaarder en penetranter."

Veel meldingen

Ze zijn niet de enigen die last hebben van de stank. "Er wordt ook gemeld vanuit Oostvoorne, Rockanje en Brielle, dus niet alleen vanuit ons", vertelt Wil van Barendrecht die naast de kas woont.

"Op dit moment liggen er 1.338 meldingen bij de DCMR", weet Wil. Dat is de Milieudienst Rijnmond die het bedrijf op geuroverlast controleert.

Wel aandacht, geen actie

Daarnaast zijn de inwoners al op verschillende plekken geweest om iets aan de stank te doen. "Bij de gemeente, in de rechtbank." Maar tot nu toe met weinig resultaat.

Wil vertelt: "De aandacht van de gemeente hebben we wel, maar er gebeurt niks omdat die zich verschuilen achter allerlei ingewikkelde procedures, zoals onder dwangsom bepaalde maatwerkbesluiten. En daar hebben ze iedere keer lange termijnen voor, die elke keer totdat het uiterste worden gerekt voordat er eindelijk weer eens actie ondernomen wordt."

Vaststellen normeringen

Het enige wat er voorlopig op zit voor de inwoners, is afwachten. "Op dit moment worden bepaalde normeringen vastgesteld, waaronder de geuroverlast moet blijven. Want er zijn nog niet echt meetinstrumenten ontwikkeld om nou precies te kunnen aantonen wanneer de geuroverlast boven een bepaalde norm uitkomt."

Maar ook als die normering rond is, is het afwachten hoe er vanuit het bedrijf wordt gereageerd. "Tot nu toe verdedigt het bedrijf zich met: 'We zijn nog bezig met maatregelen te nemen, met koolstoffilters neer te zetten en allerlei andere dingen te doen. Dat heeft tijd nodig voordat wij dat allemaal ingeregeld hebben.'"

Geen verandering

"We zijn bezig vanaf augustus 2023 en zitten nog steeds in dezelfde stank", zegt Wil ontzet. "Het blijft maar."

En een nieuwe plek zoeken om te wonen, dat zit er volgens de omwonenden ook niet in. Zelfs al zouden ze dat willen. "Je kan geen kant op, want je huis is gewoon veel minder waard."

Langzamer dan gewenst

Gemeente Voorne aan Zee, waar Hellevoetsluis onder valt, vertelt in een schriftelijke reactie dat ze de zorgen van de omwonenden goed begrijpen en dat ze het belangrijk vinden dat de overlast zo snel mogelijk stopt. "De zorg van onze inwoners staat voorop en daar zetten we ons voor in. Wij voelen ons niet verantwoordelijk voor de productie van wiet ten behoeve van het experiment, iets wat we ook meerdere keren aan Den Haag hebben laten weten."

Daarbij laten ze weten dat er voor de overlast een juridische procedure loopt. "Vanwege wet- en regelgeving en de duur van juridische procedures gaat dat langzamer dan gewenst. Dit komt omdat er in eerste aanleg nauwelijks regelgeving was voor juridische handhaving op geuroverlast."

Inspecteurs aanwezig

"We zijn voor de handhaving ten aanzien van geuroverlast niet gebonden aan landelijke regelgeving voor het Wietexperiment", gaat het statement verder. "Er zijn wettelijke eisen en termijnen waar we ons als gemeente aan moeten houden. Zo zijn wij verantwoordelijk voor de handhaving op de milieuwetgeving."

Volgens de gemeente zijn inspecteurs van DCMR Milieudienst Rijnmond regelmatig aanwezig om vast te stellen of sprake is van geuroverlast. "Dit doen zij zowel op basis van meldingen van inwoners als op eigen initiatief. Bij overtredingen wordt hierop gehandhaafd."

Olie- en gasbedrijven Shell en Total trekken zich voorlopig terug uit een project voor CO2-opslag onder de Noordzee. Ze vinden de aanleg van de pijpleidingen die dit mogelijk moeten maken nog te risicovol.