Het ijs lonkt voor iedereen die van schaatsen houdt. Maar de meesten van ons zijn ongetraind en natuurijs is onvoorspelbaar. "Zet een helm op en draag polsbeschermers", roept kinderchirurg Roel Bakx van het Amsterdam UMC op.
"Daarmee voorkom je dat je naar de spoedeisende hulp moet komen", zegt kinderchirurg Bakx, die ook verbonden is aan de stichting Spoedeisende Hulp bij Kinderen.
Drukte verwacht
"Wat wij uit het verleden weten, is dat wanneer mensen het natuurijs op gaan, er de kans bestaat dat ze gaan vallen en dat we hier meer mensen op de spoedeisende hulp krijgen. In 2012 hadden we hele straatjes om polsen te repareren. Zo'n toeloop verwachten we nu weer."
De kinderchirurg waarschuwt dat dit nu absoluut niet wenselijk is. "De ziekenhuizen hebben het in deze coronatijd al druk genoeg. Door overbelasting moeten we nu al operaties uitstellen. Als daar nieuwe opnamen door schaatsblessures bijkomen, verliezen we nog meer capaciteit."
Helm bij kinderen kan ontwikkelingsachterstand voorkomen
Mensen vallen op natuurijs sneller dan op de schaatsbaan, omdat je wiebeliger op het ijs staat, zegt Bakx. Het overgrote deel van de mensen valt op de pols. Als je polsbeschermers draagt, die je bijvoorbeeld ook bij het skaten gebruikt, dan vangt dat de klap op en loop je geen blessures op.
Daarnaast ziet hij ook schaatsongelukken met benen en het hoofd. "Het risico als je op je hoofd valt, is dat je tijdelijk bewusteloos raakt door de klap op je schedel. Je kan lang last houden van hersenletsel." Bakx zegt dat wanneer je een helm draagt, de meeste energie niet op je schedel komt maar wordt opgenomen door de helm. "Dat kan hersenletsel voorkomen. Zeker voor jonge kinderen is een helm heel raadzaam. Kinderen kunnen ontwikkelingsachterstand oplopen als ze hersenletsel oplopen."
Waar moet een goede schaatshelm aan voldoen?
Design-ingenieur Diederik van Hol is bekend in de schaats- en skeelerwereld. Volgens hem moet een veilig schaatshelm voldoen aan een aantal punten:
- Licht gewicht: extra gewicht op je hoofd als je voorover gebogen aan het schaatsen bent belast de spieren extra en kan lage rugklachten veroorzaken.
- Geen punt op de achterkant: een schaatshelm volgt de vorm van het hoofd: je kunt namelijk achterover vallen en dan is een puntige helm niet fijn.
- Geen grote ventilatiegaten in de helm: je moet voorkomen dat als je in een valpartij met een andere schaatser terechtkomt, je niet dat schaatsmes tegen je hoofd kan krijgen.
- Niet compleet dicht: je gaat namelijk zweten. Een helm moet dicht genoeg zijn om veilig te blijven en open genoeg om te ventileren.
- Pasvorm: de helm mag niet op je hoofd gaan bewegen. Kies voor een helm die speciaal voor jou is ontworpen.
- Certificering: als je mee doet aan wedstrijden of officiële toertochten, dan moet je helm voldoen aan de ASTM F1849-norm.
Helm dragen als 'het nieuwe normaal'
Het verplicht stellen van het dragen van de helm voor amateurschaatsers op natuurijs is volgens Bakx niet mogelijk. "Want de grote vraag is wie dat zou moeten handhaven."
"Zo'n helm is een kwestie van gewenning, mensen moeten op een gegeven moment de reflex hebben dat als ze gaan schaatsen, ze ook een helm op zetten. Als niemand het doet ben je een buitenbeentje. Het moet het nieuwe normaal worden. Je ziet het ook bij de marathonschaatsers, profwielrenners en de shorttrackers. Die hebben nu allemaal een stoere fancy helm op."
'Een keer serieus gevallen'
Voormalig top-marathonschaatser Jan Maarten Heideman was altijd met snelheid bezig. Maar tegenwoordig gaat bij hem veiligheid boven alles. "Ik ben zelf een keer op mijn hoofd gevallen en had een hersenschudding. Ik moest naar het ziekenhuis. Als ik toen een helm op gehad had ik geen problemen gehad en had ik ook lekker door kunnen schaatsen."
In zijn tijd werd er bij marathonwedstrijden nooit een helm gedragen. Nu is het verplicht. Volgens Jan Maarten is het een goede ontwikkeling dat het dragen van een helm onder recreanten steeds gewoner wordt.
Botte schaatsen
Heideman adviseert ook om snijvaste kleding zoals scheen- en enkelbeschermers te dragen zowel op kunst- als natuurijs. "Het gebeurt vaak dat iemand voor je in een barst trapt en dat schiet die schaats in één keer naar achteren, zo je scheenbeen in." Handschoenen beschermen ook niet alleen maar tegen de kou: bij een val staat de ander zo met zijn schaats op je vingers, waarschuwt hij.
"Let er ook op dat de voorkant van de schaats goed is afgerond en goed scherp is, dan val je niet zo gauw en dan kun je beter sturen en ook echt lekker schaatsen. Laat botte schaatsen slijpen."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.