Wie krijgt 15 miljoen euro voor renovatie van Rijksmonumenten? Artis vindt zichzelf urgent genoeg

Er komt 15 miljoen euro beschikbaar voor de renovatie van Rijksmonumenten die dat acuut nodig hebben. De lijst met gegadigden is lang, maar wanneer is iets zo urgent? Dat weet de directeur van dierentuin Artis wel.

Op dit moment is de renovatie van het eerste aquarium van Nederland, geopend in 1881, in volle gang. Directeur Rembrandt Sutorius van Artis wijst naar de sierlijst die bovenin de grote zaal, waar vroeger veel verschillende aquaria te zien waren. "Er zaten overal grote scheuren, in het plafond, in het dak. 140 jaar aan zout water heeft zijn impact gehad."

Hoeveel en wanneer?

De Amsterdamse dierentuin moest het aquarium 2 jaar geleden halsoverkop sluiten. "Het werd onveilig", legt Sutorius uit. "Er kwamen letterlijk stukken muur en plafond naar beneden." Dan zal hij toch vast wel blij zijn met de 15 miljoen euro die het kabinet ter beschikking heeft gesteld voor de renovaties van Rijksmonumenten?

Daar antwoordt de directeur weifelend 'ja' op. "Ik ben ontzettend blij dat het belang van acute restauraties wordt gezien, maar ik vraag me vooral af wat dit voor Artis betekent. Hoeveel gaan we krijgen? En vooral: wanneer?"

Dierentuin in 'overtijd'

Sutorius zegt dat de dierentuin al een 'beetje in overtijd' zit: "We leven soort van op de pof." Het totale bedrag dat Artis nodig heeft is 47 miljoen euro. De gemeente Amsterdam heeft 15 miljoen bijgedragen en de provincie Noord-Holland nog eens 3 miljoen. De dierentuin zelf en particuliere schenkingen hebben het bedrag aangevuld, maar het is nog steeds niet genoeg.

De totale kosten zijn twee keer de jaaromzet van de dierentuin en daarmee is het de grootste hersteloperatie in Artis ooit. "We teren nu al in op onze reserves", vertelt Sutorius. De werkzaamheden even stil leggen totdat er weer genoeg geld is, is volgens hem geen optie: "De aannemer gaat dan andere klussen doen en de kosten nemen toe." En dan houdt het op: tijdelijk stoppen is permanent stoppen, vindt hij.

Artis heeft haast

Het geld van het kabinet kan dus niet snel genoeg komen. Een van de voorwaarden is dat de provincie het bedrag één op één bijpast. Maar de pot met geld is voor veel meer projecten dan alleen Artis. Zo heeft kasteel Nyenrode een nieuwe fundering nodig, paleis Soestdijk moet worden opgeknapt en ook de Koloniën van Weldadigheid in Drenthe kunnen rekenen op steun.

Maar Sutorius laat doorschemeren dat volgens hem geen project zo urgent is als zijn historische aquarium. "Artis is heus niet belangrijker dan welke andere monumentenorganisatie dan ook, maar ik hoop dat het geld wordt ingezet voor echt acute gevallen waarvoor je niet nog een regeling kan maken. Dat is voor ons namelijk te laat."

Concurrentie van Blijdorp

Maar de Artis-directeur is niet de enige die geld wil. Ook directer Erik Zevenbergen van de Diergaarde Blijdorp in Rotterdam zou dat graag willen. Net als Artis een grote stadsdierentuin, met monumentale panden. Daar is dringend geld nodig voor de renovatie van de 80 jaar oude Riviera Hall. De kosten: 60 miljoen euro, een bedrag dat de dierentuin niet zelf kan opbrengen.

Net als Artis is Blijdorp een organisatie zonder winstoogmerk, waardoor het 'niet veel vet op de botten heeft'. "Onze jaaromzet is de helft van dat bedrag, dat lukt dus nooit", zegt Zevenbergen. De 18 miljoen euro subsidie van de gemeente Rotterdam was dan ook niet voldoende. Geconfronteerd met het feit dat zijn Rotterdamse collega ook geld wil, zegt Sutorius: "Je moet dus kijken: zijn er nog acute projecten of kan je voor sommige projecten nog een regeling schrijven?"