Songfestivallied 'Europapa' zet gabbers weer in spotlight: 'We mogen als Nederland trots zijn op deze cultuur'

De gabbercultuur: kale mannen in trainingspakken, die staan te hakken op hardcoremuziek. De meeste Nederlanders zien gabbers als een echte Hollandse subcultuur. Maar ook buiten Nederland heeft de subcultuur veel volgers.

Door de Songfestival-inzending van Joost Klein met het nummer 'Europapa', waarin een ode wordt gegeven aan de Nederlandse subcultuur, gaat alle aandacht nu naar de gabbers. De meningen over het lied verschillen onder de grondleggers van deze subcultuur.

'Soundtrack van gabber'

Het ontstaan van de gabbercultuur gaat terug naar de jaren 90, vertelt de 'eerste gabber' Ilja Reiman. ''Begin jaren 90 kwam house naar Nederland toe vanuit Engeland", zegt hij. "En in 1991 wilden de straatjongens wat hardere muziek. Toen is eigenlijk de vertakking begonnen naar de hardere stijlen, waar gabbers het vaandel dragen.''

''Hardcore house is de soundtrack van de gabber", zegt fotograaf en documentairemaker Boris Postma. De stereotype gabber is te herkennen aan het haar, de kleding en de houding. ''Hardcore house is eigenlijk ontstaan in een Rotterdamse nachtclub, waar in de tweede helft van de nacht de muziek harder en sneller werd. Daar kwamen de voetbalfans op af die wij later zijn gaan herkennen als gabbers.''

Gabbers over hele wereld

Nederland is inmiddels niet meer het enige land met gabbers, weet Reiman. ''Het is hier ontstaan en is gaan reizen, muziek is grenzenloos.'' Allerlei landen hebben hun eigen variant gecreëerd zoals het Japanse J-core, UK hardcore of French core. ''Als wij een groot hardcorefeest geven, dan hebben we mensen van heel Europa en zelfs soms uit Australië, Canada of Amerika.''

Postma is naar Duitsland, Italië en Japan afgereisd om daar de gabbercultuur vast te leggen. ''Wat je ziet is dat de Nederlandse gabber in die internationale context ook gedragen wordt als de blauwdruk. Of ik nou in Japan of in Italië ben, overal zien ze eruit als die Nederlandse gabber met een kale kop en een trainingspak.'' Tijdens zijn eerste gabberevenement in Tokio liep hij de trap af en hoorde een hardcoreremix van 'Gaan met die banaan'.

Eerste hardcore-plaat

Het eerste gabbernummer is volgens beiden zonder twijfel 'We Have Arrived' van dj Mescalinum United uit 1991. ''Dat is een Duitse plaat die eigenlijk wordt beschreven als de eerste hardcoreplaat'', vertelt documentairemaker Postma

'Amsterdam, waar lech dat dan?' van Euromasters wordt volgens over het algemeen gezien als het eerste Nederlandse hardcorenummer. ''Het is een plaat uit 1992. Het leuke is dat dit nummer gereleased en geproduceerd is door Paul Elstak, die nu dus ook aan 'Europapa' van Joost Klein heeft meegewerkt. Daarmee is de cirkel eigenlijk rond."

Gabber als karikatuur?

'Europapa' heeft een klein vleugje hardcore erdoorheen, maar volgens Reiman is het geen gabbernummer. ''Het heeft een klein beetje een 'gabberkick', maar voor de rest heeft het niks met gabber of hardcore te maken.''

De meningen over het nummer zijn verdeeld onder de gabbers, weet Postma. ''Je hebt aan de ene kant mensen die het leuk vinden dat de gabbers weer in de spotlight staan. Maar je ziet ook gabbers die eigenlijk zoiets hebben van: 'We gaan weer richting die happy hardcore en de gabber als karikatuur.'"

'Tof dat het naar Songfestival gaat'

''De hardcore-scene is volwassen geworden. De media pakken het tegenwoordig steeds vaker serieus en volwassen op. Niet meer die flauwe gimmick", ziet Reiman. "En dat is 'Europapa' natuurlijk wel weer", vindt hij.

"Maar dat neemt niet weg dat we als Nederland trots mogen zijn op deze cultuur", zegt de gabber van het eerste uur tot slot. "En dat het ook tof is dat er gabberinvloeden in de track zitten die naar het Eurovisie Songfestival wordt gestuurd.''