Het blijft voor de meeste kiezers nog onacceptabel als Mark Rutte weer premier wordt. GroenLinks-kiezers willen dat hun partij kabinetsdeelname met Rutte nu uitsluit. Veel CDA-, D66- en PvdA-kiezers laten de deur voor samenwerken met Rutte op een kier.
Hoewel er sinds de aanstelling van informateur Tjeenk Willink weer wat vooruit gekeken wordt in het formatieproces, lijken kiezers de perikelen van de afgelopen weken allerminst vergeten. Uit onderzoek van EenVandaag onder 27.000 leden van het Opiniepanel blijkt dat 34 procent het acceptabel te vinden als Rutte premier wordt van het nieuwe kabinet. Na het verkennersdebat was dat nog iets lager (28 procent), maar Rutte blijft voor kiezers duidelijk een flink obstakel om mee te willen doen in een nieuw kabinet.
Alleen VVD-kiezers willen Rutte als premier
In geen enkele achterban, behalve die van de VVD, vindt een meerderheid het te verkroppen als de huidige demissionaire premier opnieuw leider van het land wordt. Ook kiezers van partijen die een coalitie met de premier nog niet uitsluiten, zoals D66, de PvdA en GroenLinks, zijn resoluut. Een meerderheid van hun kiezers zou, net als een week geleden, een kabinet Rutte IV niet verdragen.
Bij CDA-kiezers is de steun daarvoor nog het grootst (44 procent). Opvallend, aangezien Rutte door het stof moest door een opmerking over Pieter Omtzigt, een politicus van hun partij. Volgens CDA-kiezers in het onderzoek levert de grootste partij nu eenmaal de premier en noemen ze Rutte bovendien 'deskundig', 'ervaren' en 'de best mogelijke premier'.
Kiezers D66 en CDA willen formatiegesprekken afwachten
Ook al zijn kiezers hard over een nieuw premierschap van Rutte, de deur tot samenwerking met hem blijft bij sommige kiezersgroepen op een kier. De meeste kiezers van het CDA (73 procent) en D66 (66 procent) willen dat hun partij de formatiegesprekken afwacht of vinden dat zij nu al voor een samenwerking met Rutte moeten zijn. PvdA-kiezers zijn verdeeld: de helft wil dat Ploumen Rutte nu uitsluit (49 procent), de andere helft (49 procent) wil de deur op een kier houden of nu al in een kabinet met Rutte.
GroenLinks-kiezers willen in meerderheid (64 procent) dat hun partij een kabinetsdeelname met Rutte nog voor de formatiegesprekken uitsluit. Dit sentiment gaat in tegen de lijn van partijleider Jesse Klaver, die dat voorlopig niet doet. Dat de ChristenUnie en de SP wel de deur dichtgooiden, kan op goedkeuring van hun kiezers rekenen. In de campagne waren deze partijen nog mogelijke coalitiepartners.
VVD-kiezers: geen betere premier dan Rutte
Voor de partijen die kabinetsdeelname met Rutte uitsluiten, is het de vraag of zij zich hiermee buitenspel zetten in de formatie. Rutte wil niet wijken en zijn partij steunt hem daarin. Vorige week bleek al dat VVD-kiezers hun leider direct na het debat al eensgezind en dat blijkt deze week nog steeds het geval. Niet alleen omdat ze vertrouwen in hem hebben als partijleider en premier, maar ook vanwege het gebrek aan alternatieven binnen de partij. 81 procent van de kiezers die twee weken VVD heeft gestemd, denkt dat er niemand binnen de VVD geschikter is als premier dan Rutte.
Mocht Rutte toch opstappen als VVD-leider, is er volgens VVD-kiezers geen politicus in de huidige fractie geschikt zijn als leider van het land. Wanneer hen een reeks VVD-prominenten binnen en buiten de partij wordt voorgelegd, vinden ze prominenten buiten de partij als Klaas Dijkhoff en Edith Schippers het meest geschikt.
Over dit onderzoek Het onderzoek is gehouden op 7 en 8 april 2021. Aan het onderzoek deden 27.000 leden van het Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 70.000 leden.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.