In de weken na de verkiezingen stijgt de PVV flink door. De partij van Geert Wilders komt op 47 zetels, 10 meer dan bij de verkiezingen. De VVD daalt juist verder en komt op 18 (-6). De helft van de VVD-kiezers heeft vertrouwen in Dilan Yeşilgöz.
Dat blijkt uit de zetelpeiling van EenVandaag en Ipsos. De PVV haalt virtueel bijna een derde van alle Kamerzetels. De laatste keer dat een partij hoger stond was in 2006: in maart dat jaar peilde de PvdA onder Wouter Bos 60 zetels.
Vertrouwen in Yeşilgöz zakt snel
De meeste nieuwe PVV-zetels komen van mensen die een maand geleden niet stemden, en van de VVD. Die partij verliest in enkele weken 6 zetels ten opzichte van de verkiezingsuitslag. Ook het vertrouwen in Dilan Yeşilgöz krijgt een knauw. Nog maar de helft (53 procent) van de mensen die op de VVD stemden, heeft vertrouwen in haar als partijleider. Een week geleden was dat met 64 procent al relatief laag. Het vertrouwen in alle andere partijleiders was toen ongeveer 90 procent.
Veel VVD-kiezers zijn ontevreden over de opstelling van hun voorvrouw. Al langer blijkt dat de meeste VVD'ers meer zien in regeren in een rechts kabinet met de PVV, dan in de gedoogconstructie die Yeşilgöz voor ogen heeft. VVD-stemmers noemen haar opstelling in de formatie 'teleurstellend' en 'politiek gekonkel'.
Motie spreidingswet
Ook over haar opstelling rond de spreidingswet vorige week klinkt ontevredenheid uit de VVD-achterban. Een grote minderheid (39 procent) is daar negatief over. Namens de VVD, PVV, BBB en NSC diende Yeşilgöz een motie in waarin het kabinet en de Eerste Kamer werden opgeroepen de behandeling van de wet op te schorten zolang de formatie loopt. Een dag later zwakten de partijen de motie af. Nu spreken ze alleen nog de wens uit dat de spreidingswet er voorlopig niet komt, maar doen ze verder geen oproep.
Vooral de eerste motie riep weerstand op, omdat de wet in de Tweede Kamer al is aangenomen en binnenkort op de agenda van de Eerste Kamer staat. Bovendien is Yeşilgöz naast VVD-leider ook minister in het demissionaire kabinet, dat voorstander is van de spreidingswet.
'Domme zet'
Kiezers noemen de motie 'een domme zet' en vragen zich af 'wat de VVD eigenlijk wil'. "Ze zegt steeds andere dingen, nu weet niemand meer wat de koers is van de VVD", zegt een kiezer. De spreidingswet is bovendien niet 'de echte oplossing', volgens kiezers. Zij vinden dat de VVD zich vooral moet richten op het verlagen van de asielinstroom. En om dat te bereiken, zo lichten ze toe, moeten er zo snel mogelijk afspraken over worden gemaakt met PVV, NSC en BBB.
Het zetelaantal van die laatste twee partijen blijft in deze peiling vrijwel gelijk. NSC staat met 19 zetels op ongeveer dezelfde hoogte als de VVD. BBB haalt er nu 8.
Verlies op links
GroenLinks-PvdA, die bij de verkiezingen de tweede partij werd met 25 zetels, levert in deze peiling 3 zetels in. D66 weet daar niet van te profiteren, die partij blijft stabiel op 9. De Partij voor de Dieren krijgt er wel wat bij. Die haalde bij de verkiezingen 3 zetels, in deze peiling staat de partij van Esther Ouwehand op 5.
Ook de SP verliest wat en noteert nu 3 zetels (-2). Het vertrek van Lilian Marijnissen speelt daarbij mogelijk een rol. Onder haar kiezers was ze relatief populair: op het moment dat ze haar vertrek aankondigde, had 86 procent van de mensen die op de SP stemden, vertrouwen in haar als partijleider. Haar opvolger Jimmy Dijk is een stuk onbekender. 62 procent heeft er vertrouwen in dat hij het goed gaat doen als nieuwe voorman, 29 procent weet het niet.
Over dit onderzoek
De zetelverdeling is gebaseerd op onderzoek van Ipsos onder een representatieve steekproef van 1.052 stemgerechtigde Nederlanders. De gegevens zijn verzameld van 15 tot en met 18 december 2023. Het onderzoek is gewogen op leeftijd, geslacht, opleiding, regio, werkzaamheid en stemgedrag bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen. Voor de zetels gelden statistische marges van +/- 1 procent bij de kleine partijen en +/- 2,5 procent bij de grootste partijen.
Het onderzoek onder het Opiniepanel is gehouden op 18 en 19 december 2023. Daar deden 4.175 mensen aan mee die bij de Tweede Kamerverkiezingen op de VVD hebben gestemd.
Kleine partijen gelijk
De rest van de kleinere partijen blijft nagenoeg even groot. Het CDA staat op 4 en ook DENK haalt 4 zetels.
Volt blijft op 2 en JA21 haalt het in dit onderzoek niet.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.