Patiënten en nabestaanden laten het er niet bij zitten dat oncoloog Radboudumc niet ontslagen mag worden

Nabestaanden van patiënten van een oncoloog willen dat er een tuchtzaak komt tegen de specialist. De arts was door het Radboudumc in Nijmegen op non-actief gezet, omdat er sprake zou zijn van slechte zorg. Maar van de rechter mag ze niet worden ontslagen.

Het gerechtshof sprak vorige week uit dat niet is gebleken dat er sprake is van disfunctioneren of medische missers. Bovendien heeft het ziekenhuis de arts niet de kans gegeven haar werk te verbeteren. Dossieronderzoek van een medisch adviseur van een letselschade-advocaat die twaalf nabestaanden van overleden patiënten bijstaat, laat volgens emeritus hoogleraar Patiëntveiligheid Jan Klein zien dat er wel degelijk 'sprake is van medische missers'.

'Wél medische missers'

Zo blijkt volgens Klein uit verschillende dossiers dat kankertherapie niet op het juiste moment kwam, of dat niet de juiste dosis van het medicijn werd gegeven. "Of de patiënt werd niet geopereerd terwijl dat wel nodig was."

"In één geval was er geen diagnose van het type kanker voordat een behandeling werd ingezet", vervolgt hij. "Dat is niet allemáál veroorzaakt door oncoloog, maar voor een belangrijk deel wél. Alles bij elkaar is hier, zo zou je dat kunnen zeggen, sprake van meerdere medische missers."

Onbegrijpelijk

"De rechter zoekt naar een oorzakelijk verband tussen overlijden en de uitkomst van een behandeling", zegt Klein. "Dat wordt bijna nooit aangetoond, tenzij een arts onder invloed was, of helemaal geen behandeling heeft ingezet. Kanker is levensbedreigend, daar ga je aan dood. Wil je dat voorkomen, dan moet een arts echt alle zeilen bijzetten en moet er topsport bedreven worden door de behandelaar en de rest van het team om op het juiste moment goede dingen te doen. Er is geen oorzakelijk verband, maar naar mijn idee waren die medische missers er wel."

Nabestaanden zijn verbaasd en teleurgesteld over de uitspraak van het hof. Letselschade-advocaat Bram Jansen: "Ze vinden het onbegrijpelijk, ze waren ervan overtuigd dat er veel fouten zijn gemaakt en dan komt de uitspraak: geen sprake van medische missers. Ik denk dat je moet lezen dat het niet is aangetoond door het Radboud dat er sprake was van medische missers, dat is natuurlijk een heel verschil."

Teleurgesteld

Ook Ingrid Oomen was teleurgesteld toen ze via het Radboudumc vernam dat de oncoloog niet mocht worden ontslagen. "Ik snap niet dat de rechter tot die uitspraak is gekomen." Haar 74-jarige moeder overleed drie jaar geleden aan uitgezaaide darmkanker. Ze was in het ziekenhuis behandeld door de oncoloog.

"De chemo was te hoog ingezet, de chemo was bovendien niet geschikt voor haar omdat ze hoge bloeddruk had", vertelt ze. "Scans en mri's zijn verkeerd beoordeeld. De arts ontkende dat darmkanker kon uitzaaien naar de hersenen. Het werd afgedaan met artrose." Oomen heeft een advocaat in de arm genomen. Het dossier van haar moeder ligt nu bij de medisch adviseur ter beoordeling.

Non-actief

De arts werd vorig jaar augustus op non-actief gezet. Er waren klachten binnengekomen van zowel patiënten als artsen. Gesprekken om tot betere zorg te komen, leverden volgens het ziekenhuis niets op. Een interne onderzoekscommissie concludeerde dat er sprake was van disfunctioneren. En het ziekenhuis begon een ontslagprocedure bij de kantonrechter. Die zaak verloor het Radboudumc omdat het onderzoek niet goed was onderbouwd. Het Radboudumc ging in hoger beroep.

Het ziekenhuis onderzocht 290 dossiers van kankerpatiënten die door de specialist waren behandeld. Bij 45 was volgens het Radboud sprake van ernstige fouten en in één geval van een mogelijke calamiteit. De meeste patiënten zijn overleden omdat ze ernstig ziek waren. Ook zaten er duizenden niet gelezen berichten in de mailbox van de arts, voor een deel gingen die ook over laboratoriumuitslagen.

Vechtscheiding

De arts werkte al meer dan 7 jaar in het Radboudumc. In functioneringsgesprekken is nooit over klachten gesproken. Ze gaf in de rechtszaak aan dat ze privéproblemen had, ze zat in een vechtscheiding en had enkele jaren op en neer op het randje van een burn out gezeten.

Ze zei haar "stinkende best" te hebben gedaan om geen onverantwoorde zorg te leveren. Ze hoopte dat ze de kans kreeg zich te verbeteren. Die kans heeft het Radboudumc, stelt het gerechtshof, haar ontnomen en dat wordt het ziekenhuis zwaar aangerekend.

Ook verwijten richting Radboudumc

Volgens emeritus hoogleraar Klein valt niet alles de oncoloog aan te rekenen. "Zij had geen vangnet, dat is redelijk dramatisch. Daardoor kon ze solistisch te werk gaan," zegt Klein. "Ze had ondersteund moeten worden door haar werkgever en collega's in de moeilijke periode waar ze doorheen ging".

Uit het dossieronderzoek van de medisch adviseur blijkt dat andere leden van het oncologisch team en artsen die betrokken waren bij de patiëntenoverleggen ook steken hebben laten vallen. "Patiëntveiligheid is continu hard werken totdat je een situatie bereikt waarbij iedereen denkt en handelt naar het principe: wat moet ik doen om problemen voor de patiënt te voorkomen", zegt Klein.

Meer veiligheid in de zorg

Hij pleit voor een veiligheidsniveau dat voor personeel in de luchtvaart geldt. Daar wordt structureel het functioneren van piloten beoordeeld, op vaardigheden, kennis, attitude, maar ook op fysieke en mentale gezondheid.

"Dat moet ook onderdeel worden van het registratiesysteem van artsen en specialisten. Het zal hele uitdaging zijn. Want wie bepaalt dat jij goed functioneert of te weinig weet? Maar daar moeten wij wel naar toe."

Naar de tuchtrechter

Letselschade-advocaat Jansen is nog niet klaar met de zaak. Hij stuurt de bevindingen van de medisch adviseur naar de Inspectie Volksgezondheid 'met het verzoek om de zaak aanhangig te maken bij de tuchtrechter'.

"Ook moet de Inspectie het functioneren van de afdeling medische oncologie van het Radboudumc onder de loep nemen", zegt hij.

Vervolgstappen

Het Radboudumc wil niet reageren. Het ziekenhuis laat weten te bekijken welke vervolgstappen er moeten worden genomen. Het ziekenhuis is inmiddels door 17 nabestaanden aansprakelijk gesteld. De advocaat van de oncoloog zegt dat de arts blij is met de uitspraak omdat die bevestigt dat het beeld dat het ziekenhuis over haar naar buiten heeft gebracht, niet juist is.