Nabestaanden MH17 diep geraakt: 'Er is bewust, echt bewust, op dit vliegtuig geschoten'

Het Openbaar Ministerie gaat vier mensen vervolgen voor het neerhalen van vlucht MH17. Zij worden verdacht van moord. Het proces gaat op 9 maart 2020 van start. "Dit is een mijlpaal voor ons als nabestaanden", vertelt Robbert van Heijningen.

Robbert van Heijningen verloor zijn broer Erik, schoonzus Tina en neefje Zeger bij de ramp. "5 jaar lang leef je, vol spanning, naar deze dag toe. Het bericht dat we nu daadwerkelijk hebben gekregen, is waarop ik hoopte."

Nog geen motief

Van Heijningen hoopte ook te horen wat het motief was. "Dat heb ik helaas niet gehoord. Maar waar ik bijzonder diep door ben geraakt, is de mededeling dat er bewust, echt bewust, op dit vliegtuig is geschoten."

De verdachten die vervolgd gaan worden, zijn drie Russen en een Oekraïner. Het zijn rebellenleider Igor Girkin, zijn rechterhand Sergej Doebinski, zijn assistent Oleg Poelatov en garnizoenscommandant Leonid Chartsjenko. De vier mannen worden gezocht, nu het Joint Investigation Team (JIT) ze wil vervolgen. Dit samenwerkingsverband doet juridisch onderzoek naar het neerhalen van de Boeing van Malaysia Airlines op 17 juli 2014.

Nationaal en internationaal gezocht

De verdachten staan nationaal en internationaal gesignaleerd, maar er is geen verzoek tot uitlevering. Dit omdat zowel Oekraïne als Rusland eigen onderdanen niet uitleveren. Waar de vier verdachten op dit moment verblijven is niet duidelijk, maar het OM heeft het vermoeden dat ze op dit moment in Rusland en Oekraïne zijn.

Voor de nabestaanden is de bekendmaking van de namen een belangrijk moment. "De aanslag krijgt nu een gezicht. Het proces begint een gezicht te krijgen. Er waren altijd al sterke aanwijzingen dat Rusland betrokken is, en dat wordt nu wel bewezen. Dat doet mij heel veel. Ik vind het geweldig om te zien dat het Openbaar Ministerie de daad bij woord voegt. Deze mensen hebben we in het vizier", zegt van Heijningen.

Vorig jaar sprak EenVandaag ook met de familie Van Heijningen, toen zij de laatste beelden van hun dierbaren op Schiphol konden bekijken.

Girkin

Ruslanddeskundige Helga Salemon is niet verrast dat er geen motief is achterhaald voor het neerhalen van de MH17. "Het frustrerende is misschien wel dat er geen motief is. De Russische media gaat er vanuit dat het een fout was." Volgens Salemon hebben de officiële Russische instanties nooit een motief gegeven voor de aanslag, omdat Rusland daarmee schuld zou bekennen.

Een van de mensen die nu genoemd wordt als verdachte is voor haar niet nieuw: Igor Girkin. "Tijdens de aanslag was ik in Moskou. Daar kreeg ik mee dat deze man voor de militaire inlichtingendienst werkte. Hij beweerde kort na de aanslag dat er al op Schiphol verkoolde lijken in het vliegtuig zouden zijn gezet. Inmiddels is hij gepensioneerd, maar hij treedt nog wel eens op in de openbaarheid." Girkin ontkende vandaag alle betrokkenheid.

'Mijn naam is haas', zegt Rusland

Rusland werd vorig jaar mei al aansprakelijk gesteld voor het neerhalen van vlucht MH17 door Nederland en Australië. Dat was bedoeld om Rusland te dwingen mee te werken aan het onderzoek. Dit stond volgens het kabinet los van het strafrechtelijke onderzoek. Helga Salemon denkt niet dat de nieuwe feiten veel zullen veranderen aan de opstelling van Rusland.

"Dat zag je ook in de zaak Skripal. 'Mijn naam is haas', is de reactie van de Russische regering. Naarmate de feiten zich opstapelen, ging Rusland steeds meer in 'standje Koude Oorlog', met een soort Sovjetpropaganda." Morgen houdt president Poetin zijn jaarlijkse toespraak, waarbij Russische burgers mogen inbellen. Salemon is benieuwd of er daar aandacht zal zijn voor MH17. "Rusland wil graag transparant overkomen, dus misschien laten ze een loyale journalist een vraag stellen. Het zal in elk geval geen prominente aandacht krijgen, want morgen is het het Poetin-feestje."