Na de lockdown beter testbeleid en strenger handhaven: 'We moeten niet dezelfde fouten maken als in de zomer'

De huidige lockdown hebben we volgens deskundigen te danken aan de manier waarop we uit de eerste zijn gekomen. Ze vinden dat er nu al nagedacht moet worden hoe we het na 19 januari doen: "We moeten niet dezelfde fouten maken als in de zomer."

'Gefaald beleid', noemt oud-hoofdinspecteur van Volksgezondheid en lid van het Red Team Wim Schellekens het zelfs dat we nu weer in een lockdown zitten. "De hamer erop is alleen maar nodig als het aantal besmettingen zo hoog is opgelopen, dan moet je wel." Taak is daarom om nu eerst het aantal besmettingen terug te brengen tot onder de 1250 per dag.

Routekaart volgen

Schellekens vindt dat Nederland zich ondertussen in de lockdownperiode maximaal moet voorbereiden om straks na 19 januari, als het aantal besmettingen sterk is gedaald, weer veilig open te kunnen. "Veilig openen betekent: massaal en frequent preventief testen, goed bron- en contactonderzoek doen en een routekaart aanhouden. Ontstaat er een situatie dat ergens landelijk of in een regio de grens van 1250 besmettingen per dag passeert, dan moeten er aanvullende maatregelen komen."

Op dit moment is de kans dat je een besmetting oploopt 'simpelweg veel groter dan tijdens de zomer'. Voor nu is een lockdown daarom noodzakelijk, vindt Schellekens. "Maar zonder een andere aanpak is er een grote kans dat we over 2 à 3 maanden weer in dezelfde situatie zitten."

Sneltesten

Gezondheidseconoom Jochen Mierau van de Rijksuniversiteit Groningen is het ermee eens. "In de zomer zijn de maatregelen snel versoepeld terwijl de testcapaciteit nog niet op orde was." Bovendien vindt hij de maatregelen van voor de huidige lockdown te vrijblijvend. "Ik vind dat je quarantaine moet kunnen verplichten."

Ook Mierau noemt testen en bron- en contactonderzoek essentieel om het virus eronder te houden: "Door grootschalig gebruik van sneltesten kun je veel beter zicht houden op het virus en sneller actie ondernemen. Je kunt ze gebruiken voor scholen, in de horeca, voor evenementen."

QR-code

Horecaondernemer Khalid Oubaha heeft 18 horecazaken in Arnhem en Nijmegen, restaurants, feestcafés en clubs. Hij is er helemaal klaar mee: "Ondernemers gaan kapot, jongeren vervelen zich dood en worden eenzaam. Deze lockdown was helemaal niet nodig geweest!"

Hij wil de sneltesten op grote schaal inzetten om weer veilig open te kunnen. "Na een negatieve test krijg je een QR-code die 48 uur geldig is. Ben je negatief? Dan kun je naar binnen. Het is eigenlijk een beloning voor goed gedrag. Maar door de stroperige overheid komt het niet van de grond."

Testsamenleving

Ook ondernemersvereniging VNO-NCW ziet uitkomst in veelvuldig en massaal testen. Onlangs presenteerden ze een plan voor een 'testsamenleving'. In drie fases zou Nederland zo weer van het slot kunnen. Om te beginnen moet in regio's met veel besmettingen iedereen worden getest. Heb je een positieve uitslag? Dan ga je in quarantaine. Het virus wordt op die manier in één klap al goed uitgedund, staat in het plan.

Daarna kan er al weer veel meer; er kan 'geleefd worden zoals in de zomer van 2020'. We zouden naar kantoor kunnen en ook toegang tot onder meer horeca, evenementen en theaters is mogelijk. Ook reizen en naar je werk mag weer. Wel is het laten zien van een recente, negatieve test te alle tijden nodig.

Isolatie handhaven

Schellekens ziet wel wat in het sneltesten. "Denk aan scholen, denk aan verpleeghuizen, denk aan studentenflats. Als je daar bijvoorbeeld elke week test, kun je deze groepen virusvrij houden." Toegang tot evenementen en pretparken zou op die manier misschien ook mogelijk zijn, mits je na afname van de sneltest een negatieve uitslag aan kunt tonen en geen klachten hebt.

Erg belangrijk is dat iemand die positief is getest of klachten krijgt, meteen in isolatie gaat. "We moeten de quarantaine minder vrijblijvend maken", vindt Schellekens. "Nu gaan te veel mensen niet in quarantaine. Dat valt of staat met onder meer de handhaving." Dat zag hij ook bij het dragen van een mondkapje: droeg eerst 20 procent het, na het dwingende advies met een boete draagt nu 80 procent een mondkapje. "Elke maatregel die voor de samenleving nodig is waar uiteindelijk geen handhaving aan vastzit, die werkt niet."