Meer preventief testen moet nieuwe ellende in verpleeghuizen voorkomen: 'Ouderen en personeel herkennen zelf coronaklachten niet'

Bij een corona-uitbraak in een verpleeghuis moeten bewoners en personeel wekelijks worden getest, ook als ze geen klachten hebben. Dat is het advies van een groep wetenschappers van het Amsterdam UMC aan het ministerie van VWS.

"We willen geen herhaling van wat zich heeft voorgedaan bij de eerste golf", zegt Cees Hertogh, hoogleraar ouderengeneeskunde aan Amsterdam UMC en lid van het Outbreak Management Team (OMT). Samen met hoogleraar acute ouderenzorg Bianca Buurman deed hij onderzoek naar de verspreiding van corona in de verpleeghuizen. Dit voorjaar raakten bijna 10.000 ouderen er besmet.

Symptomen corona niet herkend

"Er is een probleem van niet goed herkennen, hebben we ontdekt. Zowel bij bewoners als bij medewerkers", vertelt Hertogh. Zo'n 70 procent van de verpleeghuisbewoners is dement, waardoor klachten moeilijk worden opgemerkt.

Maar het blijken niet alleen de bewoners bij wie de symptomen niet worden opgemerkt. "We zien in ons onderzoek dat medewerkers soms ook niet bij zichzelf herkennen dat ze coronaklachten hebben. Daarom werken ze door."

Code rood

Juist in een omgeving als het verpleeghuis is het zeer risicovol wanneer klachten niet worden herkend en mensen blijven werken. Daarom wil Hertogh dat er meer wordt getest. Daarvoor schetsen de onderzoekers drie scenario's: code groen, oranje en rood. In het geval van code oranje nemen de besmettingen in de omgeving van het verpleeghuis toe. Dat is volgens hen het moment waarop je moet beginnen met preventief testen.

"Als daarbij besmettingen worden geconstateerd, gaat het verpleeghuis over op code rood. Op dat moment moeten mensen wekelijks op corona worden getest, ook als ze negatief zijn en geen klachten hebben."

'Voorkom dat we achteraan staan'

De onderzoekers van Amsterdam UMC hebben hun bevindingen en advies gepresenteerd aan het ministerie van VWS en bekrachtigd door het OMT. Hoe het preventief testen er precies uit moet gaat zien, wordt nog verder onderzocht. Zo kan worden gedacht aan bijvoorbeeld een steekproef. Ook zal nader worden ingevuld wanneer er sprake is van code oranje.

Meer dan 40 procent van de verpleeghuizen kreeg het afgelopen voorjaar te maken met coronabesmettingen. "Niemand wil dit nog een keer meemaken", zegt Hertogh. "We willen nadrukkelijk voorkomen dat de langdurige zorg weer achteraan belandt als het gaat om beschikbaarheid van testen en beschermende middelen."