Landelijk applaus of niet, verpleegkundigen zijn bang dat ze na de coronacrisis terug bij af zijn

Vorig jaar voerden verpleegkundigen nog actie voor betere arbeidsvoorwaarden. Inmiddels zijn ze de 'helden' van de coronacrisis. Maar of ze die waardering straks terugzien op hun salarisstrook, is de vraag.

"Gelukkig had ik milde klachten." Ziekenhuisdirecteur Marjolein Tasche is net hersteld van een corona-infectie. Eind 2019 was zij namens de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen betrokken bij de onderhandelingen over een betere cao voor verpleegkundigen. Die onderhandelingen gingen gepaard met grote stakingen.

'We lopen bewust risico'

Terwijl Marjolein en haar collega's het Franciscus Gasthuis & Vlietland in Rotterdam coronaproof maakten, groeide in het hele land de waardering voor verpleegkundigen. In de tweede week van maart applaudisseerde stad en land voor de 'helden' van de zorg. Verpleegkundige Marleen Eikelenboom, een van de gezichten van die stakingen in 2019: "Fijn dat mensen aan ons denken en oog hebben voor wat we doen. We kiezen er bewust voor risico te lopen, kunnen niet altijd anderhalve meter afstand houden."

Dat geldt ook voor collega's in de thuiszorg en ggz, voegt ze eraan toe. Die waren helemaal onbeschermd, maar ook bij ons waren er weinig beschermingsmiddelen." Verpleegkundige Marleen voelde zich ook een beetje bezwaard over het applaus in maart, maar ze vond ze het ook fijn dat premier Rutte, net als veel andere Nederlanders, de zorgmedewerkers steeds bedankte.

'Ik vond het erg spannend'

Het Franciscus Gasthuis & Vlietland, waar Marjolein directeur is, vangt relatief veel coronapatiënten op. "Bij ons is alles totaal omgegooid, we schaalden de gewone zorg af." Er werden afdelingen ingericht voor corona-verdachte en corona-positieve patiënten. En het aantal ic-bedden werd verdubbeld.

Marjolein: "Omdat we niet genoeg ic-verpleegkundigen hebben, kregen verpleegkundigen van andere afdelingen een spoedopleiding. Wij hadden 350 corona-positieve patiënten, heel veel. Ik vond het erg spannend: redden we dit, of moeten we onderscheid maken aan de poort." Inmiddels liggen er in Rotterdam nog vijf tot zes COVID-19-patiënten op de ic en een kleine vijftien op de 'gewone' afdeling."

'Verpleegkundigen betalen de rekening'

De financiële klap van de coronacrisis komt nog, weet Marjolein. Veel reguliere zorg is niet geleverd, er zijn grote investeringen gedaan, en er komt een 'tsunami' van uitgestelde behandelingen aan. Volgens haar kunnen de ziekenhuizen dat niet aan. Ook niet met het voorschot dat zij eind april kregen van de verzekeraars. Daarom is ze nu in overleg met het ministerie over extra geld.

Verpleegkundige Marleen vreest dat, ook al zou er extra geld er komen, verpleegkundigen straks de rekening betalen. "We waren pas twee jaar bezig met het versterken van onze positie. We strijden niet alleen voor een betere betaling, maar ook voor meer mogelijkheden om je te ontwikkelen in je vak en betere begeleiding van stagiaires en leerlingen. Alles om genoeg verpleegkundigen aan het werk te houden en de werkdruk te laten afnemen. Ik ben bang dat we daar straks niet meer aantoe komen. Het applaus tijdens corona vormt geen enkele garantie dat het goed blijft gaan.

Hoe groot zal de klap zijn?

Marjolein vindt het het "in belang van het ziekenhuis om voldoende goed opgeleid en flexibel inzetbare verpleegkundigen te hebben." Zij leerde van de coronacrisis dat verpleegkundigen na bijscholing makkelijk op verschillende afdelingen kunnen werken.

Toch weet ook zij niet wat de ziekenhuizen te wachten staat en hoe groot de economische klap zal zijn. Extra geld van VWS geeft volgens haar meer armslag om de ziekenhuizen na corona goed op gang te brengen. Er is vooralsnog geen sprake van een geoormerkt bedrag dat ten goede komt aan verpleegkundigen.