In een halfuurtje op het vliegveld: regionale luchthavens zien kansen nu Schiphol moet krimpen

Voor de meeste vliegreizen vanuit ons land kun je niet om Schiphol heen. Maar deze zomer en in de toekomst wordt daar een stuk minder gevlogen. Het is een kans voor regionale vliegvelden, die de extra reizigers maar al te graag zien komen.

De zomervakantie staat voor de deur en voor zeker tienduizenden vliegreizigers is het nog onduidelijk hoe de vakantie eruit gaat zien. Schiphol maakte enkele weken geleden bekend het aantal reizigers te beperken door het gebrek aan personeel. In de laatste weken van juli betekent dit voor 13.500 passagiers per dag dat ze er niet terecht kunnen.

In het noorden nog veel mogelijk

De regionale luchthavens zien daarin juist een kans, want een deel van de vluchten wordt verplaatst. "We willen graag nog meer helpen als we dat kunnen", zegt directeur Meiltje de Groot van Groningen Airport Eelde. Ze is ook voorzitter van de Vereniging van Luchthavens.

Van personeelsgebrek hebben ze in het noorden geen last, vertelt ze. "In Noord-Nederland hebben we gewoon nog mensen die we aan het werk kunnen helpen. We krijgen nog steeds open sollicitaties." Er worden gesprekken gevoerd om luchtvaartmaatschappijen te verleiden, zoals TUI, Transavia en Corendon. "Alles is altijd heel erg gericht op het westen, maar ze zouden in het westen omhoog moeten kijken. Hier in het noorden is nog veel meer mogelijk."

Luchthaven kan nog groeien

Waar Schiphol tegen de grenzen van de mogelijkheden aan loopt, hebben ze volgens De Groot in Eelde in elk geval tot 2024 de ruimte om te groeien. "We hebben een vergunning waarin nog wel ruimte is. Hoe stiller de vliegtuigen worden, hoe meer we er kunnen ontvangen." Vanaf 1 januari 2025 zal er een nieuw luchtvaartbesluit moeten liggen waarin de grenzen van het vliegveld opnieuw worden vastgelegd.

Eelde zet in op de vergroening van de luchtvaart, waardoor de overlast zou moeten dalen en de omgeving zelfs zou moeten profiteren. "We willen de luchthaven verduurzamen en daar een voortrekkersrol spelen met zonnepanelen en waterstof. In 2030 willen we geen uitstoot meer hebben en zo worden we een energieplek. We willen onze duurzame energie verder uitbreiden en ook bijdragen aan de energiebehoefte van de regio."

Rondleidingen voor omwonenden populair

Het vliegveld doet er ondertussen al veel aan om omwonenden te betrekken en eventuele weerstand te voorkomen of weg te nemen. Zo worden er gesprekken gevoerd met dorpsraden, keukentafelgesprekken met bewoners gehouden en open dagen gehouden.

Daarnaast zijn er maandelijks meerdere rondleidingen voor omwonenden over het vliegveld door vrijwilligers van Stichting Vrienden Groningen Airport Eelde. "Die rondleidingen zitten altijd vol. Het merendeel van de gewone mensen hier is trots op de luchthaven. Als je weet wat hier allemaal gebeurt, zorgt dat dat ook voor draagvlak."

Prestigeproject

Maar niet iedereen is te overtuigen. Jan Wittenberg is voorzitter van de Vereniging Omwonenden Luchthaven Eelde (Vole): "Dit vliegveld is een prestigeproject van de regionale politiek. Het is een schande dat ze durven te beweren dat ze naar één miljoen mensen willen groeien. Het is een flauwekulverhaal. Het is om de indruk te wekken dat het vliegveld een betekenis heeft." Omwonenden ervaren grote overlast van de KLM-vliegtuigschool, vertelt hij.

Volgens Wittenberg worden er keer op keer tientallen miljoenen in het vliegveld geïnvesteerd door de provincie Drenthe en Groningen, maar is dat weggegooid geld. "Dat is een grove schande, maar het sentiment is dat we ook een vliegveld willen in het noorden. Het is een hoog Calimero-gehalte." Begin dit jaar dwong Vole nog via de Raad van State af dat er uiterlijk begin 2025 een nieuw besluit over de vergunningen moet liggen.

'Vliegveld Eelde is overbodig'

Dat de urgente problemen op Schiphol de noordelijke luchthaven in de kaart zouden spelen gelooft hij niet, omdat reisorganisaties hard op zoek zijn naar locaties waarvan ze hun klanten kunnen vervoeren. "Het gezeur dat Eelde vluchten van Schiphol moet overnemen is van alle tijden. Dat proberen ze al 10 jaar. Dit geeft de directie en regionale politici het gevoel dat ze belangrijk zijn."

Wittenberg ziet het, ook nu de nood zo hoog is, niet gebeuren. "Ik verwacht dat er geen vluchten worden overgeplaatst. De mensen zijn niet op Schiphol. Moeten ze dan met bussen hier naar toe of met bussen weer terug? Het is logistiek een drama. Die maatschappijen zijn niet gek. Ze kunnen er hier niets aan verdienen. Daarmee is de overbodigheid van Eelde vastgesteld. Wij wachten wel af tot de stekker eruit gaat. Daar gaan we wel vanuit."

'Verzoek uitbreiding vliegtijden afgewezen'

Als het gaat om het overnemen van vluchten op korte termijn, krijgt Wittenberg voorlopig voor een groot deel gelijk. Volgens luchthavendirecteur De Groot is met diverse reisorganisaties gesproken. Corendon gaat volgens haar extra passagiers naar Eelde brengen en rechtstreekse vluchten vanuit Eelde plannen, in plaats van met een tussenstop. Over het daadwerkelijk verplaatsen van vluchten is vooral met TUI serieus besproken, maar dat is stukgelopen op het feit dat er alleen tussen half 7 's ochtends en 11 uur 's avonds gevlogen mag worden.

Een verzoek bij de minister om een verruiming van de vliegtijden tijdelijk toe te staan, heeft niks opgeleverd. TUI schrijft in een verklaring: "Groningen Eelde Airport was een interessante optie, maar heeft ook beperkingen in openingstijden. Zowel TUI als de directie van Groningen Eelde Airport hebben meermaals en nadrukkelijk het verzoek bij de autoriteiten neergelegd om in deze uitzonderlijke situatie tijdelijk meer ruimte te geven. Helaas is op deze verzoeken geen akkoord gegeven." De reisorganisator wijkt nu uit naar Rotterdam en Luik.

Grote luchthavens in één organisatie

Meiltje de Groot had graag geholpen om de problemen van reizigers op Schiphol op te lossen, maar haar plannen met Eelde gaan veel verder dan dit jaar. Schiphol zal met 60.000 vluchten per jaar moeten krimpen. De Groot lobbyt als voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Luchthavens juist voor een veel grotere rol van de regionale luchthavens. "Het gaat nu om de zomer, maar vanuit de vereniging gaat het om een integraalsysteem van al het vliegverkeer. Je zou slimmer kunnen kijken of je andere luchthavens in kan zetten, maar de overheid doet dat nog te weinig."

De Nederlandse Vereniging van Luchthavens zou de vijf grootste luchthavens van Nederland samen willen laten gaan en onderdeel uit laten maken van één organisatie. "Dat doet Finland ook. Je kan dan vanuit je eigen regio op vakantie gaan. Dat moet je organiseren en dan zou er geld bij moeten vanuit Schiphol. Dat willen we verder bekijken en bespreken. Dat doen we onderling, maar we hebben de overheid voor nodig als aandeelhouder van Schiphol."

Vliegveld belangrijk voor ontwikkeling regio

Luchthavens zouden volgens haar moeten behoren tot de maatschappelijke infrastructuur, net zoals autowegen en treinen. "Je moet wel goed met geld omgaan, maar het gaat om meer dan alleen commercieel vliegen. Ik zou graag zien dat minister van Financiën Sigrid Kaag geld investeert in duurzaamheid, kwaliteit en betrouwbaarheid. "De huidige rendementsdoelstellingen zorgen ervoor dat alles zo goedkoop mogelijk moet."

"Je kan altijd beginnen met het argument van de bodemloze put, maar dat is te simplistisch. Je kijkt ook niet naar de trein in Rodeschool. Daar zitten soms ook weinig mensen, maar dat moet ook worden onthouden. Bereikbaarheid is belangrijk voor de ontwikkeling van een regio."