Hoger beroep állerlaatste kans voor Willem Holleeder in geruchtmakend proces

"Ik heb mij niet schuldig gemaakt aan het opdracht geven tot liquidaties. Bewijs daarvoor is er niet maar ik ben nu toch veroordeeld." Zo reageerde Willem Holleeder op zijn levenslange straf. Vanaf maandag krijgt hij nog een laatste kans in hoger beroep.

In het zwaarbeveiligde Justitieel Complex Schiphol (JCS) houdt het Amsterdamse gerechtshof op 25 mei een inhoudelijke regiezitting in het liquidatieproces tegen Willem Holleeder.

Langdurig proces

"In dit hoger beroep begint alles weer opnieuw, omdat de verdachte alle feiten opnieuw aan de orde wil stellen", vertelt persadvocaat-generaal Jan Hoekman namens het Openbaar Ministerie.

"Dat recht heeft Holleeder uiteraard. Maar dat betekent ook dat er een langdurig proces in het verschiet ligt." Dit hoger beroep is dan ook de laatste kans voor 'De Neus' om zich te verweren tegen de zware aanklacht van Justitie.

'Holleeder volledig ten onrechte veroordeeld'

Volgens de advocaten van Holleeder is hun cliënt 'volledig ten onrechte' veroordeeld. "De rechtbank heeft op geen enkele wijze recht gedaan aan onze uitgebreide en gedetailleerde verweren", zegt Sander Janssen, een van de raadslieden van Holleeder.

"De rechters waren van meet af aan overtuigd van alle beschuldigingen die met name de zussen Astrid en Sonja aan het adres van Holleeder hebben gedaan. Aan deze cruciale getuigen is door de rechtbank bovendien niet een kritische vraag gesteld."

Uitzonderlijke samenwerking met justitie

De zussen en ex-vriendin van Willem Holleeder zijn de geheime troef van Justitie. Het moordbewijs tegen de voormalige Heineken-ontvoerder bestaat uit een bijzondere combinatie van vele getuigen. Zeer belastende verklaringen waarin Holleeder wordt aangewezen als opdrachtgever voor liquidaties. Naast twee belangrijke kroongetuigen en de verklaringen van (doodgeschoten) criminelen, zijn z'n zussen opvallende getuigen uit de 'inner circle' van Holleeder.

In Nederlandse strafprocessen tegen de georganiseerde criminaliteit komt het zelden voor dat familieleden van maffiabazen samenwerken met justitie, zoals in Italië en de VS al langer gebeurt.

Geheime kluisverklaringen Astrid en Sonja

In het diepste geheim leggen Astrid en Sonja Holleeder en Sandra den Hartog in 2013 een aantal kluisverklaringen af over de betrokkenheid van Holleeder bij onderwereldmoorden. Enkele maanden na zijn arrestatie worden de stukken ingebracht als bewijsmateriaal. Voorafgaand geven de vrouwen onthullende interviews aan NRC en de Telegraaf.

Psychische klachten

Vooral Astrid Holleeder, lang werkzaam als strafrechtadvocaat in Amsterdam, gold als een belangrijke vertrouweling en adviseur van haar criminele broer. Advocaat Janssen wil in het hoger beroep nader onderzoek doen naar de betrouwbaarheid van haar verklaringen.

"Astrid heeft zelf verklaard dat zij door alles wat zij in de loop der jaren heeft meegemaakt, psychische klachten heeft opgelopen. Daardoor is het mogelijk dat haar herinneringen aan bepaalde gebeurtenissen die soms meer dan 15 of zelfs 20 jaar geleden hebben plaatsgehad, gekleurd of veranderd zijn. Wij zullen het gerechtshof vragen om daar aanvullend onderzoek naar te doen."

Nieuw onderzoek

Justitie wil nu nog niet op deze kritiek van de verdediging reageren, zo laat persadvocaat-generaal Jan Hoekman weten: "Het OM zal zich pas in de zittingszaal uitlaten over de waarde van de verklaringen van de getuigen, zoals Astrid Holleeder."

In het algemeen staat het OM 'niet onwelwillend tegenover nieuw onderzoek'. "Ons doel is waarheidsvinding. Daar staat tegenover dat niet alles wat bij de rechtbank is gedaan, nog weer dunnetjes moet worden overgedaan. Daartoe zien wij geen reden."

'Mijn zussen nemen de boel in de maling'

Willem Holleeder heeft zelf altijd gezegd dat zijn zussen liegen over zijn rol bij liquidaties. "Mijn zussen nemen de boel in de maling. Hun verhaal is gebaseerd op leugens. Het enige motief van Astrid en Sonja is geld", zo verklaarde De Neus bij de rechtbank.

De kritiek op de twee zussen komt ook uit minder verdachte hoek. Zoals Ad van Hout, de broer van de vermoordde Heineken-ontvoerder Cor van Hout. Cor en Willem zijn jarenlang partners in crime, bloedgabbers en tevens zwagers. Sonja Holleeder is namelijk de levenspartner van Cor: samen hebben ze drie kinderen.

Maar volgens Ad van Hout liegt Sonja over de criminele erfenis van zijn broer Cor: "Het lijkt wel alsof Sonja alleen maar achter het geld aan zit, in plaats van dat het gaat over de liquidatie van mijn broertje."

De slachtoffers: 'Als ik word vermoord, heeft Holleeder het gedaan'

Ook de doodgeschoten criminelen in dit strafdossier spelen postuum een belangrijke sleutelrol in de bewijsvoering tegen Willem Holleeder. Zonder uitzondering hebben Cor van Hout, Willem Endstra, John Mieremet, Thomas van der Bijl en Kees Houtman voor hun gewelddadige dood namelijk verklaard: "Als ik word vermoord, heeft Holleeder het gedaan."

Zij hebben dit niet alleen tegen familie en vrienden gezegd, ook bij de politie liggen tal van verklaringen van deze vermoorde boeven, afgelegd toen zij nog leefden. Het bekendste voorbeeld hiervan zijn de Endstra-tapes, gebaseerd op de geheime gesprekken die de 'bankier van de onderwereld' voerde met CIE-rechercheurs op de achterbank van een dure BMW.

Andere opdrachtgevers?

Maar bij de rechtbank heeft advocaat Sander Janssen uitgebreid betoogd dat in tegenstelling tot wat de getuigen zeggen, ook andere zware criminelen weleens verantwoordelijk kunnen zijn voor de liquidaties waar Holleeder nu voor is veroordeeld.

"Kijk alleen maar eens naar de moorden op Cor van Hout en Willem Endstra", zegt hij. "Wij hebben na langdurig onderzoek heel aannemelijk gemaakt dat ook andere opdrachtgevers daar verantwoordelijk voor kunnen zijn. Maar de rechters hebben amper gekeken naar deze alternatieve scenario's." Janssen zegt ervan uit te gaan dat de raadsheren van het gerechtshof hier een stuk kritischer naar gaan kijken.

Proces tegen Willem Holleeder bij rechtbank

Het proces heeft 1,5 jaar geduurd, met meer dan 60 zittingsdagen, honderden uren aan verhoren en zeer lange pleidooien. De aanklagers eisen levenslang tegen Holleeder voor zijn betrokkenheid als opdrachtgever bij in totaal zes levensdelicten.

Op 4 juli 2019 veroordeelt de Amsterdamse rechtbank Holleeder tot een levenslange gevangenisstraf. Op dat moment is hij net 61 jaar oud. Als Nederlands bekendste crimineel is Holleeder jarenlang een hoofdrolspeler in de strijd om macht, geld en drugs in de Amsterdamse onderwereld.

Criminele trio

In de zomer van 2017 doet het gerechtshof in Amsterdam uitspraak in het grote liquidatieproces 'Passage'. Schutters, moordmakelaars en opdrachtgevers worden veroordeeld. Vier mannen krijgen levenslang. Een van hen is Dino Soerel, die wordt veroordeeld voor betrokkenheid bij de moorden op kroegbaas Thomas van der Bijl en de criminele vastgoedhandelaar Kees Houtman.

In het Passage-arrest van het gerechtshof wordt ook de naam van Willem Holleeder in 2017 al genoemd als lid van dezelfde criminele moordorganisatie. Een andere hoofdrolspeler is topcrimineel Stanley Hillis. Samen met partners in crime Holleeder en Soerel is dit criminele trio volgens justitie verantwoordelijk voor vele liquidaties. Hillis kan niet worden vervolgd. De reden: hij wordt begin 2011 zelf met meerdere kogels om het leven gebracht.

Opnieuw levenslang

Over de strafeis tegen Holleeder in het hoger beroep bestaat bij strafrechtdeskundigen en misdaadjournalisten geen enkele twijfel: met zulke zware beschuldigingen zal er opnieuw levenslang op tafel komen. Ook het OM laat in reactie op vragen van EenVandaag weten dat die kans best groot is. "Als wij vinden dat meerdere van de feiten bewezen kunnen worden verklaard, ligt het wel voor de hand dat er opnieuw levenslang geëist zal worden", zegt persadvocaat-generaal Jan Hoekman.

En Willem Holleeder zelf? Hij zal dit hoger beroep wederom het woord voeren en opnieuw verklaren dat hij geen enkele liquidatie heeft laten uitvoeren. Advocaat Sander Janssen hoopt dat zijn cliënt van het gerechtshof een eerlijke kans krijgt. "Bij de rechtbank leek het uitgangspunt namelijk te zijn dat alles wat Astrid en Sonja verklaarden, volledig en juist was. En alles dat Willem Holleeder daartegenover stelde dus leugenachtig, onjuist of niet relevant."

Stevig ondervragen

Het Openbaar Ministerie heeft het voornemen om Holleeder stevig te ondervragen in dit hoger beroep, zegt persadvocaat-generaal Jan Hoekman: "Elke verdachte heeft het recht verklaringen af te leggen. Ook Willem Holleeder. Bijna elke verklaring roept vragen op, dat zal hier niet anders zijn."

Tijdens de regiezitting van aanstaande maandag zullen vooral de onderzoekswensen van de advocaten van Holleeder worden besproken. In het najaar zal het proces tegen De Neus waarschijnlijk echt gaan beginnen. Het is nog niet bekend wanneer het gerechtshof uitspraak doet.