Hoe instorten van Russische economie vooral de 'gewone' Rus treft: 'Prijs van aardappelen 70 procent gestegen'

Het gaat niet goed met de Russische economie. De koers van de roebel zakt, de rente stijgt en dat geldt ook voor de inflatie. "Alles gaat naar de oorlogseconomie. Terwijl de prijzen van levensmiddelen maar blijven stijgen."

"Dat de roebel nu zo laag staat, laat zien hoe belabberd de Russische economie ervoor staat", zegt Ruslandkenner Helga Salemon.

Bommen en granaten

En dat is geen verrassing. "We zagen de problemen al even aankomen. Eind oktober was een teken aan de wand, toen de Centrale Bank van Rusland de rente verhoogde naar 21 procent." Daar had de 'gewone' Rus al flink last van.

Dit heeft alles te maken met de oorlog die Rusland voert in Oekraïne. Salemon: "Alles gaat naar de oorlogseconomie. Bommen en granaten worden volop geproduceerd in Rusland. Dat gaat ten koste van onderwijs, zorg en huisvesting, waar steeds minder geld naartoe gaat."

Aardappelprijs met 70 procent omhoog

Wie in een wapenfabriek werkt, krijgt dus goed betaald. Maar werk je bijvoorbeeld in een boterfabriek, dan heb je op dit moment minder geluk. "Die fabrikant ziet zijn werknemers weglopen. Daardoor wordt het lastiger en duurder om levensmiddelen te produceren", vertelt Salemon.

Levensmiddelen worden daardoor ook voor de consument duurder. "De prijs van aardappelen is met 70 procent gestegen. Zulke prijsstijgingen gelden voor veel groente en fruit."

'Zo lang het nog kan'

Op dit moment is in Rusland sprake van een lichte bankrun, weet Salemon. "Mensen halen het geld van hun rekeningen, omdat hun spaargeld minder waard wordt. Ze leggen het liever onder hun kussen."

Al reageren de Russen over het algemeen gelaten. "Het leven in Rusland is nu tamelijk ellendig. Een Russische vriendin stuurde me een foto van een blikje bier, met de boodschap: zo lang het nog kan. Dat illustreert wel een beetje de sfeer. Russen leven met het idee: we moeten het er nu maar van nemen, want we weten niet hoe we er morgen voor staan. Ze leven alsof het einde der tijden er wellicht aankomt."

Weinig demonstreren

De westerse sancties beginnen te bijten, vertelt Ruslandkenner Salemon. "De helft van de airbusvloot staat aan de grond, omdat die van westerse bedrijven zijn. Auto-onderdelen kunnen niet meer besteld worden. Computers en tablets maakt Rusland niet zelf. Die moet het land nu met een omweg via Kazachstan stiekem importeren."

Waar wij allang op het Malieveld zouden staan om te demonstreren tegen het overheidsbeleid, is dat in Rusland niet het geval. "Dat heeft te maken met de propaganda. Mensen zijn gehersenspoeld en denken dat dit een opoffering is voor de goede zaak", legt Salemon uit. "En tegen wie zich wel uitspreekt, is de repressie steeds harder."

Val van de Sovjet-Unie

Het is overigens niet voor het eerst dat het zo slecht gaat met de Russische economie, vertelt Salemon. De situatie doet Salemon denken aan begin jaren 90, toen de Sovjet-Unie uiteen viel.

"Ik werkte toen op de ambassade in Rusland. Ook toen was er crisis. Mijn Russische collega's zagen al hun spaargeld verdampen."

'Cruciaal jaar'

Kan Poetin de oorlog nog winnen met zo'n beroerde economie? Salemon: "Als het Westen Oekraïne militair blijft steunen, dan gaat Poetin het niet meer trekken. De schatkist heeft een bodem."

"Vooraanstaande Russische economen vragen zich af wanneer de economie in elkaar zakt. Een aantal ziet 2025 als cruciaal jaar. Poetin hoopt dat, voor de economie door z'n hoeven zakt, hij een akkoord kan sluiten over Oekraïne met toekomstig president van de Verenigde Staten Donald Trump."

'Korea-scenario'

Hoe zo'n akkoord eruit moet gaan zien is nog koffiedik kijken, zegt Salemon. "Rusland zal alle gebieden die ze heeft bezet - zo'n 20 procent van Oekraïne - willen behouden. Maar Oekraïne is niet bereid die gebieden af te staan. Alles hangt af van wat Trump wil."

"Poetin hoopt wel op een deal met Trump over Oekraïne. Als er een akkoord komt, kan Poetin in eigen land goede sier maken. En laten zien dat hij de sterke man is."