De meeste kiezers die op GroenLinks hebben gestemd, willen liever dat hun partij in een regering stapt met alleen de VVD, D66 en het CDA, dan dat de partij in de oppositie blijft. Dat blijkt uit onderzoek onder 22.000 leden van het Opiniepanel.
PvdA-kiezers zijn meer verdeeld, maar ook van hen vindt de grootste groep dat die partij zonder een andere linkse partij mag regeren. De partijen staan in de nieuwste Peiling op 9 (PvdA) en 7 (GroenLinks) zetels.
Zonder andere linkse partij regeren
Bezorgde PvdA- en GroenLinks-leden publiceerden onlangs een manifest waarin ze hun partijen oproepen tot een nauwere samenwerking. Na de teleurstellende verkiezingsuitslag (de PvdA haalde 9 zetels, GroenLinks 8) moeten de partijen elkaar volgens de initiatiefnemers vasthouden in de formatieonderhandelingen.
Eerder spraken partijleiders Lilianne Ploumen en Jesse Klaver zich daar ook over uit, maar voor veel kiezers is dat geen noodzaak. Een meerderheid van de GroenLinks-kiezers (57 procent) ziet hun partij liever zonder andere linkse partijen in een kabinet met de VVD, D66 en het CDA, dan in de oppositie.
Meeste PvdA-kiezers bereid 'alleen' te regeren
PvdA-kiezers zijn meer verdeeld over de kwestie, maar ook van hen ziet de grootste groep (43 procent) hun partij liever regeren zonder GroenLinks of de SP als het alternatief de oppositie is. Veel deelnemers zien het liefst een coalitie met meerdere linkse partijen, maar nog belangrijker vinden ze dat er tenminste één linkse partij deelneemt.
"Als samen met een andere linkse partij echt niet mogelijk is, dan toch liever wel mee regeren omdat de PvdA zo nog enig tegenwicht kan geven en er geen geheel rechtse regering komt", schrijft een PvdA-kiezer. "Bovendien is de inhoud van het regeerakkoord belangrijker dan welke partijen meedoen." Ruim een derde (35 procent) van de GroenLinks-kiezers en vier op de tien (40 procent) van de PvdA-kiezers zien hun partij dan liever in de oppositiebankjes.
'Moment voor fusie'
Volgens de initiatiefnemers van het manifest gaat een fusie tussen de linkse partijen nu te ver. Ook daar denken veel kiezers anders over. Zolang de partijen nog los bestaan, mogen ze ook los van elkaar regeren, maar uiteindelijk ziet 67 procent van de PvdA-kiezers en 64 procent van de GroenLinks-kiezers na de Tweede Kamerverkiezingen een gezamenlijke linkse partij wél zitten.
"Nu de partijen zo klein zijn geworden, moeten ze hun krachten bundelen. Dan kunnen ze veel meer een vuist naar de rechtse partijen maken", zegt een linkse kiezer in het onderzoek.
PvdA-kiezers open voor fusie met SP
De meeste PvdA-kiezers staan ook open voor een samenvoeging met de SP. Zes op de tien (61 procent) sociaaldemocraten zouden een brede linkse partij met zowel GroenLinks als de SP een goed plan vinden en ook een fusie met alleen de SP kan op steun van de helft van de PvdA-kiezers rekenen.
Onder GroenLinks-kiezers is daar minder animo voor: 42 procent vindt een linkse partij met zowel de PvdA als de SP een goed plan en 28 procent zou een fusie van GroenLinks met alleen de SP steunen. Vooral de eurokritische standpunten van de SP zijn voor GroenLinkskiezers een blokkade om vergaand met de socialisten samen te werken. SP-kiezers zelf zien geen enkele fusie in meerderheid zitten.
Over het onderzoek
Het panelonderzoek is gehouden op 19 en 20 april 2021. Aan het onderzoek (pdf) deden 22.241 leden van het Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 70.000 leden.
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.