Een hogere hypotheekrente heeft voor- en nadelen: dit zijn de gevolgen voor starters en huiseigenaren

Als je het nieuws een beetje volgt, zal het je de afgelopen tijd niet zijn ontgaan: de stijging van de hypotheekrente. Inmiddels lijkt die voorbij en daalt de rente zelfs iets. Maar volgens hypotheekdeskundigen heeft die lichte daling nog weinig effect.

"Dit heeft nog niet zoveel impact op de maandlasten en de maximale hypotheek. Je betaalt dus maar iets minder per maand", zegt hypotheekdeskundige Marga Lankreijer van Independer.

Minder overbieden

"Op een hypotheek scheelt een hoge hypotheekrente al gauw", vertelt econoom bij de Rabobank Nic Vrieselaar. "Je bent in je maandelijkse betalingen duurder uit. Als de rente 1 procent stijgt ben je 10 procent duurder uit. Dat is flink."

Mensen zullen met een hogere hypotheekrente ook niet zo snel meer 20 procent overbieden, denkt Vrieselaar. "Dus de impact is best groot."

Meeste impact op starters

Voor jonge starters is volgens hypotheekdeskundige Lankreijer de impact het grootst: "Zij hebben de meeste last van de hoge rente. Ze hebben het al moeilijk vanwege de hoge huizenprijzen, moeten daarom al veel eigen geld inbrengen. Het is al lastig voor ze om ertussen te komen en hogere maandlasten maken het voor hen nog lastiger."

Doorstromers voelen minder van de hoge rente: "Die hebben al fors eigen geld omdat ze een hoge overwaarde hebben op hun huis. De doorstromers kunnen zoveel eigen geld in hun nieuwe huis steken dat de hoge rente dan wel meevalt."

Rente vastgezet

Volgens econoom Vrieselaar is er nog een groep die weinig merkt van de schommelingen van de hypotheekrente, namelijk de mensen die hun rente voor een langere tijd hebben vastgezet.

"Veel Nederlanders hebben hun rente vaak 20 jaar of langer vastgezet. Dan weten ze voor een langere tijd waar ze aan toe zijn en daarom zal het wel meevallen hoeveel zij met die schommelingen te maken hebben."

'Mensen schrikken enorm'

Jonge starters zijn dus in het nadeel, maar er zijn ook nadelen voor mensen die bijvoorbeeld in januari bij de hypotheekadviseur zijn geweest en het 3 of 4 maanden later is gelukt een huis te kopen: "Die mensen krijgen nu ineens veel hogere maandlasten op hun dak omdat de rente zo is gestegen. Mensen schrikken daar enorm van", zegt Lankreijer.

"Vanwege die hogere lasten voor kopers kunnen deze mensen vaak ook een lagere maximale hypotheek krijgen", vertelt Lankreijer. "De hypotheek wordt namelijk berekend op basis van de hoogte van de rente, en daardoor moeten mensen veel meer eigen geld inbrengen."

Ook voordelen

Toch zitten er ook kleine voordelen aan de hoge hypotheekrente, volgens Lankreijer: "Als je bijvoorbeeld je hypotheek hebt overgesloten met een lagere rente, krijg je een boete. Maar bij een stijgende rente kan jouw boete verdampen. Dan kun je dus baat hebben bij een stijgende rente."

Daarnaast is volgens de hypotheekadviseur de hogere hypotheekrente de belangrijkste reden dat de huizenmarkt afkoelt: "Veel kopers haken af bij een hogere rente. En verkopers die verhuisplannen hebben, zetten hun huis eerder in de verkoop." Het is volgens haar de reden dat het aantal te koop aangeboden huizen sinds januari bijna is verdubbeld. Daarnaast slinkt het aantal bezichtigen en biedingen per woning, waardoor jonge starters meer kans maken op een huis.

Tussen wal en schip

Dat de rente nu weer een beetje daalt is niet per definitie goed nieuws voor jonge starters, zegt Lankreijer van Independer: "Wanneer de rente weer daalt, komen jonge starters er wel iets makkelijker tussen. Maar met een lage rente gaan de huizenprijzen binnenkort weer ontzettend omhoog."

Jonge starters vallen dus tussen wal en schip, zegt de hypotheekadviseur. De overheid kan volgens Lankreijer niet veel aan de rentes doen, maar ze kunnen starters bijvoorbeeld wel helpen bij nieuwe plannen voor huizen: "Meer huisaanbod zou fijner zijn en daarin zou de overheid starters wel kunnen helpen."

Meer huizen bouwen

Econoom Vrieselaar denkt ook dat meer huizen bouwen een oplossing kan zijn, in plaats van bijvoorbeeld een subsidie voor starters: "Als je mensen meer geld gaat geven, is het alsof je een stoelendans speelt: je gaat meer mensen uitnodigen, maar je zet er niet meer stoelen bij. En dat is op de huizenmarkt hetzelfde." De oplossing zou volgens hem zijn om meer stoelen erbij te zetten en dus het aanbod te vergroten: "En daarbij moet je opletten dat je bepaalde groepen iets meer voorrang geeft, zonder de vraag naar huizen op te blazen."

Wat de hypotheekrente de komende tijd gaat doen, is volgens Lankreijer moeilijk te voorspellen: "Kijk naar de oorlog, de hoge energieprijzen, daarom is het heel lastig om te zeggen wat de toekomst gaat brengen. Voor hetzelfde geld gebeurt er morgen iets waardoor de banken de rente weer omhoog gooien."