Draagvlak voor wolf in Nederland neemt af, afschieten mag van meesten alleen bij ernstige incidenten

Toen de wolf zich in 2019 na 150 jaar weer in Nederland vestigde, vond een meerderheid dat nog positief. 5 jaar later zijn panelleden verdeeld over de vraag of er een plek is voor het roofdier in de Nederlandse natuur.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 13.000 leden van het Opiniepanel. Na twee incidenten in korte tijd riep de provincie Utrecht inwoners op om de Utrechtse Heuvelrug niet te bezoeken met kleine kinderen. Hoewel een afschotvergunning niet zomaar verkregen kan worden, vindt een meerderheid dat wel geoorloofd bij ernstige incidenten.

Meer verdeeldheid over wolf

Waar in 2019 nog ruim de helft (58 procent) positief was over de terugkeer van de wolf, is dat nu nog 41 procent. Veel van hen vinden nog steeds dat de wolf hier van nature thuishoort, maar plaatsen daar wel een kanttekening bij: "Nederland is wel veranderd, het is veel voller dan vroeger. Beheer is een absolute must, anders loopt het uit de hand."

De groep die negatief is over de aanwezigheid van de wolf nam flink toe: van 19 naar 45 procent. Zij zien de aanvallen op kuddes schapen en de recente confrontatie waarbij een kind gebeten werd als bewijs dat er geen plek is voor de wolf. "Mooi dier, maar niet in een overbevolkt land als Nederland. Het arme beest kan geen kant op en zal steeds gevaarlijker worden", vreest een panellid.

'Niet zomaar afschieten'

Ook de provincie Utrecht ziet maatregelen tegen de wolf als noodzakelijk en onderzoekt de mogelijkheden tot een afschotvergunning. Omdat het om een beschermde diersoort gaat, mag de wolf niet zomaar worden verjaagd of gedood.

Voor de meeste panelleden, 54 procent, is een aanvaring met kinderen niet genoeg reden om tot afschieten over te gaan. Wanneer het gaat om het doden van schapen van een boer, of een aanval op een persoon met lichte verwondingen, zijn mensen verdeeld. Pas bij ernstige verwondingen of wanneer er zoveel wolven zijn dat andere diersoorten bedreigd raken, is afschieten voor een meerderheid geoorloofd.

'Eerst andere opties bekijken'

Veel panelleden geven aan het belangrijk te vinden dat er eerst gekeken wordt naar andere opties, waarbij ze het chippen van wolven of vangen en uitzetten in andere natuurgebieden als opties noemen. Ook willen ze dat er gekeken wordt naar de situatie: of de wolf 'atypisch gedrag' vertoonde en er geen sprake was van 'provocatie van de mens'.

Het afschieten geldt voor hen als 'laatste redmiddel', wanneer er geen andere oplossing mogelijk is. "Ik kan me omstandigheden voorstellen waarin alle maatregelen genomen zijn en er nog steeds gevaar is. Bij aantoonbaar agressieve wolven mag het", vindt een panellid.

Schieten in geval van nood

"Beide kinderen zijn er met de schrik vanaf gekomen, maar met het derde kind kan het ook fout aflopen", zegt Harold Zoet, gedeputeerde bij de Provincie Gelderland. Hij maakt zich zorgen over het stijgende aantal wolven in Nederland. "Er zijn nu ruim 100 wolven in Nederland. We zouden volgens onderzoek ruimte hebben voor 450 wolven. Ik kan me in mijn grootste nachtmerrie niet voorstellen dat dat hier ooit zou kunnen gaan gebeuren."

"De recente incidenten moeten we niet willen in Nederland", gaat hij verder. Daarom wil de Provincie Gelderland zich beroepen op de gemeentewet. Als een wolf afwijkend gedrag vertoont, wil de provincie handelingsbevoegdheid krijgen om de wolf af te laten schieten. "Als er zich een calamiteit voordoet in Gelderland, zal ik samen met deskundigen en burgemeesters onze verantwoordelijkheid nemen om te zorgen dat de mensen in onze provincie veilig zijn. We zien dat er ruimte in de wetgeving ligt om in te kunnen grijpen."

Geen sprake van noodsituatie

Erwin Vermeulen van Animal Rights vindt dat je een bedreigde diersoort niet zomaar af kunt schieten met een beroep op de gemeentewet. "Wanneer een wolf afwijkend gedrag vertoont, kun je niet spreken van een noodsituatie en je beroepen op de gemeentewet. Bij een noodsituatie heb je geen tijd voor onderzoek aan de hand van ooggetuigenverslagen. Er is ook geen tijd om een vergunning aan te vragen om het dier af te laten schieten. In een noodsituatie moet een burgemeester meteen ingrijpen."

Dat is de afgelopen keren niet het geval geweest, zegt Vermeulen. "Het bijten in een zij of het omduwen van een kind zijn verdedigende acties. Die zijn niet bedoeld om te doden, maar om bijvoorbeeld hun welpen of territorium te verdedigen. Wanneer een wolf een mens als prooi zou zien, zal hij altijd bij de keel aanvallen."

Geen paniek

Vermeulen benadrukt dat we vooral niet in paniek moeten raken. De wolf is namelijk banger voor ons dan wij voor hem, legt hij uit: "Omdat de wolf en de mens al heel lang naast elkaar leven, hebben ze geleerd ons te vrezen. Wij lopen namelijk op twee achterpoten. Dat schrikt af, omdat ze omhoog moeten kijken. Ook hebben mensen hun ogen aan de voorkant, in plaats van aan de zijkant, wat bij prooidieren het geval is. Daardoor ziet de wolf ons als roofdier, niet als prooidier. Pas als mensen of dieren op de vlucht slaan, zien wolven hen als prooi."

Vermeulen begrijpt wel dat de discussie zo gepolariseerd is geraakt. "Toen de wolf naar Nederland kwam, is de overheid tekortgeschoten in het verstrekken van de juiste informatie, waardoor er veel ruimte was voor desinformatie. En dan krijg je natuurlijk, zeker in een tijd met sociale media, dat er heel polariserend gereageerd wordt en mensen niet van hun standpunt willen afwijken."