radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

In Duitsland werken boeren en natuurorganisaties samen om vee te beschermen tegen de wolf: 'Mogelijke oplossing tegen polarisatie'

In Duitsland werken boeren en natuurorganisaties samen om vee te beschermen tegen de wolf: 'Mogelijke oplossing tegen polarisatie'
In Nedersaksen helpt een natuurorganisatie boeren bij het beschermen van hun vee tegen wolven
Bron: EenVandaag

Met jaloezie kijkt Mathilde Klaasse naar Duitsland, waar natuurorganisaties boeren helpen met het bouwen van wolfwerende rasters. "Ik vind het echt heel jammer dat wij hier de veehouders zo laten zwemmen. Wij moeten toch ook kunnen wat daar goed werkt."

Klaasse is van de Stichting Wolf Fencing Zuid Nederland, en zag hoe in België en Duitsland boeren geholpen werden toen de wolf daar na een lange afwezigheid weer zijn intrede deed.

'Enorme aanpassing'

"Na 150 jaar kwam de wolf ook terug in Nederland. Je bedrijfsvoering moet enorm aangepast worden om met zo'n roofdier weer samen te kunnen leven", zegt Klaasse. Boeren met grote hoeveelheden dieren en veel hectare grond zitten volgens haar met hun handen in het haar.

"Zet daar maar eens een hek omheen", verzucht ze. "Bij het aanvragen van subsidies raak je verstrikt in een woud aan regels. Daar heb je hulp bij nodig die in Nederland niet voorhanden is. De veehouders worden aan hun lot overgelaten."

Bekijk ook

Duits voorbeeld

Boeren kunnen van de provincie wel subsidie krijgen voor wolfwerende maatregelen, maar de aanleg ervan wordt niet vergoed en er is geen concrete hulp. In de Duitse deelstaat Nedersaksen is dat wel het geval: boeren krijgen daar hulp van natuurorganisatie Naturschutzbund Deutschland bij het bouwen van vaste of mobiele elektrische afrasteringen.

Peter Schutte is projectleider bij die organisatie en is sinds 2017 bezig met zijn project Herdenschutz Niedersachsen. Hij heeft drie betaalde krachten en vijftien vrijwilligers in dienst. In plaats van als natuurorganisatie tegenover de boeren te staan, helpen zij veehouderijen te beschermen tegen de wolf. "Wij bouwen de omheiningen samen met de diereigenaren", legt Schutte uit.

Samenwerken met boeren

"We overleggen met hen, bezoeken hen, en overtuigen hen dat zo'n hek zin heeft. We proberen samen oplossingen te vinden voor de veehouderij. Misschien is die samenwerking de sleutel tot een oplossing voor de bestaande polarisatie rond de wolf", concludeert Schutte.

In Nedersaksen kunnen eigenaren van schapen, geiten en gekooid wild alle materiaalkosten vergoed krijgen van de overheid. Houderijen met rundvee en paarden ontvangen die financiering alleen als ze zelf een bevestigde wolvenaanval hebben gehad of als er binnen een jaar tijd binnen 30 kilometer rond de boerderij drie bevestigde wolvenaanvallen zijn geweest.

Moet de overheid boeren helpen met het bouwen van wolfwerende hekken en rasters?

Geen geld

In andere deelstaten wordt het bouwen van de rasters en de tijd die dat kost niet gesubsidieerd. Daar komt het team van Schutte om de hoek kijken, die boeren gratis helpt. Hij wordt gesponsord door onder andere het Wereld Natuurfonds in Duitsland.

In Nederland ziet Klaasse voor de praktische hulp aan boeren niet zozeer een taak weggelegd voor natuurorganisaties, maar meer voor de overheid. "Bij de natuurorganisaties klotst het geld niet tegen de plinten omhoog", zegt zij.

Subsidies aanvragen

"En dat terwijl er twee miljoen euro aan Europese subsidies klaarligt, waar alleen de overheid aanspraak op kan maken", vervolgt ze. "Laat de overheid daar een goed plan voor schrijven, die subsidie binnenhalen en een organisatie opzetten."

Klaasse ziet een organisatie voor zich zoals die van Schutte in Duitsland. "Met fulltime professionele betaalde krachten en vrijwilligers die de boeren gaan helpen met het aanvragen van subsidies en het plaatsen van deugdelijke hekken."

Bekijk ook

Frustraties bij stichting

Bij haar eigen stichting raken ze gefrustreerd door het gebrek aan financiering en tijd, vertelt ze. "We zijn dit met drie vrijwilligers enthousiast opgestart. We moeten het allemaal naast ons gewone werk- en privéleven doen. Dat red je niet in een paar uur per week."

Het kost veel tijd om een businessplan op te stellen en met provincies te onderhandelen. Bovendien ontbreekt het geld om dingen voor te schieten, legt ze uit. "Het liefst zou ik mijn baan opzeggen en al mijn tijd hierin steken, maar dat kan ik me financieel helaas niet permitteren."

'Angst door onwetendheid'

Een andere reden waarom Klaasse naar de overheid kijkt en niet naar natuurorganisaties, is dat volgens haar aan organisaties als Natuurmonumenten een 'imago van wolvenknuffelaars' kleeft. "In deze gepolariseerde tijd zal het anti-wolfkamp meer aannemen van de overheid, die als neutraal en onafhankelijk wordt beschouwd."

De Nederlandse overheid heeft volgens haar niet goed geanticipeerd op de komst van de wolf. 15 jaar geleden waarschuwden experts al dat de wolf eraan kwam. Toen hadden de agrarische sector en het publiek al voorbereid moeten worden, denkt Klaasse. "Als mensen beter geïnformeerd waren geweest, was er ook minder polarisatie. Onwetendheid veroorzaakt angst. Ook zouden de Nederlandse boeren dan meer waarde hechten aan wolfwerende hekken."

Bekijk ook

Boeren eerst sceptisch

Schutte merkte dat de boeren in Duitsland aanvankelijk ook heel sceptisch stonden tegen de hekken. Maar door mond-tot-mondreclame en het feit dat de hekken bleken te werken schakelden boeren steeds vaker zijn hulp in, vertelt hij.

"Het is bewezen dat de afrastering een zeer goed beschermend effect heeft. Voorwaarde is wel dat het op de juiste manier is gebouwd, dat het goed geëlektrificeerd is, met veel vermogen en het gebruik van de juiste materialen."

Wolvenrasters goed neerzetten

Als de wolf toch nog aanvalt, komt dat volgens hem omdat het hek niet genoeg spanning heeft, de afstanden tussen de draden niet goed zijn of het hek niet vrijgehouden is van begroeiing. Wolvenrasters werken wel degelijk, benadrukt hij, maar alleen als je ze goed neerzet. "Voorkom dat de wolven leren om obstakels te overwinnen door hekken niet deugdelijk te bouwen en slecht te onderhouden."

En kunnen natuurorganisaties ook in Nederland boeren daar niet bij helpen? "Het wolvenbeleid ligt in Nederland bij de provincies, niet bij Staatsbosbeheer", laat de natuurorganisatie in een reactie weten. "Onze taak als terreinbeherende organisatie is natuur beheren en beschermen. De schapen en de grond zijn niet van ons. De boer moet zijn vee beschermen tegen een wolf."

Kan de wolf in Nederland blijven?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de behandeling van de Voorjaarsnota een van de belangrijkste financiële momenten van het jaar is

Waarom de behandeling van de Voorjaarsnota een van de belangrijkste financiële momenten van het jaar is
Folkert Idsinga (NSC) en Nicolien van Vroonhoven (NSC) komen aan bij het ministerie van Financiën, waar de coalitiepartijen beginnen aan de onderhandelingen over de Voorjaarsnota
Bron: ANP

Al sinds het aantreden van kabinet-Schoof kijkt politiek Den Haag met angst en beven uit naar de onderhandelingen over de Voorjaarsnota. Maar wat is deze nota precies en waarom is die zo belangrijk? "Na Prinsjesdag het belangrijkste financiële moment."

Het ministerie van Financiën is vanaf vandaag weer even het middelpunt van politiek Den Haag. Minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) en de fractievoorzitters van coalitiepartijen VVD, PVV, NSC en BBB proberen het daar de komende dagen eens te worden over de Voorjaarsnota.

Begroting van het lopende jaar

De Voorjaarsnota is het document waarin de begroting van het lopende jaar wordt aangepast. Dit gebeurt altijd in het voorjaar. Verder is de Nota ook het document waarin vooruit wordt gekeken naar toekomstige begrotingen.

Dit is elk jaar een spannend moment, maar dit jaar wordt er gesproken over miljarden euro's aan opgespaarde problemen.

Bekijk ook

Politieke 'wenslijstjes'

Daarbovenop komen ook nog de politieke 'wensenlijstjes' - van lagere huren tot extra geld voor gemeenten - die samen tot miljarden én miljarden euro's extra optellen.

En omdat het onderlinge wantrouwen in de coalitie groot is, gonst het in de Haagse wandelgangen daarom al maanden dat het kabinet wel eens hierom zou kunnen vallen.

Pittige gesprekken

"Het worden wel pittige gesprekken, verwacht ik", geeft minister Heinen toe tegenover EenVandaag. "De wensen zijn natuurlijk hoog, maar ik heb nog geen dekking gezien. En daar zit natuurlijk altijd de moeilijkheid in: hoe ga je het betalen?"

"Ik snap heel goed de wens voor extra uitgaven, maar matig want we krijgen het niet altijd uitgegeven en de inflatie is hoog, dat moeten we niet aanwakkeren", zegt de minister van Financiën.

Bekijk ook

'Lopen we op schema?'

"Het is na Prinsjesdag het belangrijkste financiële moment van het jaar," benadrukt Wimar Bolhuis over de Voorjaarsnota. Bolhuis is gespecialiseerd in overheidsfinanciën en als econoom verbonden aan de Universiteit Leiden.

"We hebben met Prinsjesdag een begroting voor 2025 gemaakt. Bij de Voorjaarsnota wordt gekeken: hoe gaat het eigenlijk met de uitgaven en de inkomsten? Loopt dat op schema?"

Alvast vooruitblikken

Een tussentijdse check van het huishoudboekje van de overheid dus, gecoördineerd door de minister van Financiën. Maar volgens econoom Bolhuis is het meer dan dat alleen.

"Het is ook belangrijk omdat je alvast met elkaar vaststelt welke uitgaven je wilt doen in de begroting voor de komende jaren. Dat is belangrijk. Wil je meer uitgeven aan bepaalde onderwerpen? Moet je de komende jaren problemen oplossen?"

Bekijk ook

Begrotingsregels

Al die wensen zijn gebonden aan speciale spelregels, zegt Bolhuis. "De begrotingsregels stellen bijvoorbeeld dat je niet zomaar extra uitgaven mag doen als minister. Daar moet goedkeuring voor zijn. En als je dat wil doen, zou je bijvoorbeeld extra moeten bezuinigen."

Een andere regel waar alle partijen zich aan moeten houden: "Daarnaast is er de regel dat als je meevallers hebt op je begroting, dat je die niet zomaar opnieuw mag uitgeven. Die moeten terug naar het ministerie van Financiën. Zo komt er weer ruimte voor andere ministeries om geld uit te geven."

Politieke wensen

En extra geld willen alle coalitiepartijen maar al te graag uitgeven. Zo gek is dat volgens Bolhuis niet, want zo halverwege het jaar ontstaan er allemaal nieuwe politieke wensen. Denk aan extra geld om de energierekening naar beneden te brengen, de huren en benzineprijzen te verlagen of de kinderopvang goedkoper te maken.

Maar ook de situatie in Oekraïne en de opstelling van de Amerikaanse president Donald Trump dwingen tot extra investeringen in defensie.

Bekijk ook

Nog meer geld nodig

Daarnaast heeft het kabinet ook nog geld nodig om de BTW op cultuur, media en sport te verlagen. Er is verder ook geld nodig om het stroomnet te verzwaren, de problemen met de vermogensbelasting zijn nog altijd niet opgelost, en er is ook extra geld nodig om de WIA-uitkeringen te compenseren.

En dan hebben we het nog niet eens gehad over extra geld voor de stikstofproblemen en om de jeugdzorg in gemeenten te verbeteren.

Bekijk ook

Staatsschuld

PVV en BBB zien de oplossing voor deze problemen in de lage staatsschuld die Nederland heeft. Daardoor zouden we makkelijk miljarden euro's kunnen lenen om al die wensen te betalen. "Nederland heeft een relatief lage staatsschuld, ongeveer 45 procent van het bruto binnenlands product. Dat is internationaal gezien laag," erkent Bolhuis.

De vraag is alleen of het verstandig is de staatsschuld op te laten lopen. "Je zou deze kunnen laten oplopen, maar de belangrijkste vraag is natuurlijk wat ga je met dat geleende geld doen? Ga je met dat geld dan investeringen doen die zich ook terugbetalen?"

Nieuwe planning

De conclusie volgens Bolhuis? "Het is een schaarstediscussie. Je moet kiezen. Dus dat wordt voor het kabinet wel een lastige keuze. Want er zijn gewoon vier partijen met verschillende belangen," zegt Bolhuis.

"Maar uiteindelijk is het de minister van Financiën en de minister-president om een keuze te maken en de nieuwe plannen voor 1 juni naar de Tweede Kamer te sturen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Groot deel asielzoekers die eigenlijk naar ander EU-land moeten om procedure af te wachten, doen dat niet

Groot deel asielzoekers die eigenlijk naar ander EU-land moeten om procedure af te wachten, doen dat niet
Bord van de IND, beeld ter illustratie
Bron: ANP

Slechts één op de vijf asielzoekers in Nederland die volgens de regels naar een ander EU-land moeten terugkeren, wordt daadwerkelijk overgedragen. Dat blijkt uit cijfers die EenVandaag heeft opgevraagd bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).

In 2023 werden 11.440 zogenoemde overdrachtsverzoeken ingediend. Maar slechts 2.420 asielzoekers vertrokken daadwerkelijk naar het land waar ze hun procedure zouden moeten afwachten. Voor 2024 ligt het aantal verzoeken op 8.820, waarvan er tot nu toe maar 1.550 zijn gehonoreerd. Volgens de IND kunnen overdrachten door lange procedures meer dan een jaar duren.

Grote verschillen tussen EU-landen

De bereidheid van EU-landen om asielzoekers terug te nemen, verschilt sterk. Duitsland accepteert bijna de helft van de verzoeken, terwijl Italië vrijwel nooit reageert. In de afgelopen 3 jaar is er geen enkele asielzoeker vanuit Nederland naar Italië teruggestuurd, ondanks ruim 4.000 verzoeken.

Griekenland en Hongarije krijgen vanuit Nederland zelfs helemaal geen verzoeken meer. Deze landen weigeren structureel om asielzoekers terug te nemen, waardoor het aantal succesvolle overdrachten al 5 jaar op nul staat.

Bekijk ook

Nederlandse rechters blokkeren soms overdrachten

Soms voorkomen Nederlandse rechters dat een asielzoeker wordt teruggestuurd. In de afgelopen 2,5 jaar gebeurde dat bijvoorbeeld twee keer bij overdrachten naar België. Dit omdat asielzoekers daar een 'onmenselijke behandeling' te wachten zou staan.

De meeste asielzoekers die volgens de zogeheten Dublinverordening naar een ander EU-land zouden moeten vertrekken, verdwijnen uit het zicht van de autoriteiten. Ze worden als 'met onbekende bestemming vertrokken' geregistreerd, waardoor overdracht niet meer mogelijk is.

Bekijk ook

Veel asielzoekers verdwijnen in de illegaliteit

Volgens migratiedeskundige aan de Universiteit Leiden Mark Klaassen, die ook lid is van de Adviesraad Migratie, is het voor het kabinet geen prioriteit om deze groep te volgen of te dwingen te vertrekken. "Daar is nu geen effectief beleid voor", zegt hij.

"De overheid zou beter haar best moeten doen om mensen in een opvangvoorziening te houden."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant