Twee wolvinnen hebben zich definitief op de Veluwe gevestigd. Ook zou er een mannetje rondzwerven. Veel mensen vinden het een aanwinst, maar er is ook verzet. Zit de Veluwe wel te wachten op de wolf?
In de vroege ochtend, rond zonsopgang, heeft de heide van Kootwijk iets weg van een uitgestrekt Afrikaans landschap. Er is alleen geen wild dier te zien. Toch zou dat wel kunnen, want onlangs is dit deel van de Veluwe vastgesteld als leefgebied van de wolf.
'Uitstekende plek voor de wolf'
Boswachter Leo Linnartz volgt de wolf in Nederland al jaren op de voet. Vanuit organisatie Ark, die zich inzet voor het wegnemen van onnatuurlijke belemmeringen voor de Nederlandse flora en fauna, zet hij zich in voor een vrije doortocht voor de wolf. "Nederland biedt uitstekend plek voor de wolf", zegt Linnartz.
De wolf lijkt inderdaad de weg te hebben gevonden: sporen zoals haar of uitwerpselen zijn op de Veluwe niet langer uniek. Als Gelderse boswachters, bewoners of recreanten sporen vinden, kunnen ze daarmee terecht bij de Universiteit Wageningen (WUR).
Bloedmonsters en uitwerpselen
Op basis van haren, uitwerpselen en bloedmonsters bij karkassen, van bijvoorbeeld edelherten, heeft ecoloog Hugh Jansman van de WUR in opdracht van de provincie vastgesteld hoeveel wolven zich definitief hebben gevestigd. Op 19 maart 2019 werd het leefgebied officieel geregistreerd. Dat gebeurt wanneer er een half jaar lang sporen in een beperkt gebied worden gevonden.
Dit was zo in het gebied rond Kootwijk op de Veluwe. Jansman concludeerde dat twee wolvinnen zich definitief hebben gevestigd. Daarnaast werden ook sporen van een mannetje gevonden.
Liever buiten het raster
Jansman ziet kansen voor de wolf, ook op Nationaal Park de Hoge Veluwe. "Daar schieten we nu 50 procent van de herten en 80 procent van de zwijnen om de stand maatschappelijk acceptabel te houden. Dan denk ik dat de wolf daar heel veel goeds kan doen."
De directeur van het park, Seger Emmanuel baron van Voorst tot Voorst, is het niet met hem eens. Tot nu toe lijkt het Veluwse leefgebied van de wolf zich keurig buiten de wildrastering van het park te houden. Als het aan Van Voorst tot Voorst ligt, blijft dat zo. "Wij werken dagelijks hard om de unieke ecologische balans van het park op orde te houden. De consequenties zijn groot als we de wolf toelaten."
Achter de moeflons aan
Het park vreest vooral voor de moeflon, een wild schaap met opvallende gekrulde hoorns. In het park zal de wolf het op deze grazers gemunt hebben. Dat gaat niet alleen ten koste van het schaap, maar ook van de balans tussen bos en vlakte in het park. Als deze grazers minder hun werk kunnen doen, bestaat de kans dat het bos te ver uitbreidt. De directeur wil dan ook van de beschermde status van de wolf af. Ook wil hij de mogelijkheid krijgen om op de wolf te schieten.
Tot nog toe hield Van Voorst tot Voorst zich buiten 'de wolvendiscussie', maar hij ergert zich aan hoe het debat nu verloopt. Dat wordt volgens hem gedomineerd door partijdige wetenschappers die ecologische diversiteit boven alle andere belangen plaatsen: "Mensen zoals Linnartz en Jansman dragen geen enkele verantwoordelijkheid."
Standpunt Nationaal Park de Hoge Veluwe.
- Het park kent al eeuwenlang een hoge biodiversiteit en een rijke cultuurhistorische gelaagdheid door consistent, actief beheer. Dat is niet alleen van belang voor plant en dier, maar ook voor de 600.000 jaarlijkse bezoekers.
- De moeflon draagt bij aan de balans van de biodiversiteit. Daar waar een wolf verschijnt, verdwijnt de moeflon, is de ervaring. En 'waar de wolf verschijnt, groeit het bos' is een bekende uitspraak in Rusland en Polen.
- Het gedrag van de verschillende wolven in Nederland wijkt sterk af van natuurlijk gedrag. Dat komt omdat de wolf niet bejaagd wordt, in dichtbewoonde gebieden komt en in aanraking komt met (verwilderde) honden.
- Actief beheer, zo niet afschot van overpopulatie, zoals bij andere diersoorten in het Nationaal Park, is noodzakelijk.
Lees ook
Wie hoort hier niet?
Boswachter Leo Linnartz vindt de visie van het Nationaal Park achterhaald. "Van Voorst tot Voorst wil het liefst alles bij het oude houden, maar de wolf is er nu eenmaal en we kunnen beter met elkaar bespreken hoe we mét de wolf samen kunnen leven."
Het feit dat de wolf de ecologische balans van Nationaal Park De Hoge Veluwe zou verstoren, vindt Linnartz flauwekul. "De baron is bang voor zijn moeflons, maar in gebergten in Zuid-Europa weet de moeflon zich prima staande te houden tegen de wolf. Dan zoekt 'ie een rots op. Alleen die zijn er niet op de Hoge Veluwe. Niet de wolf, maar de moeflon hoort hier van oorsprong niet." Linnartz vindt dat de wildrasters bij het park weg moeten, of moeten worden aangepast, zodat de wolf zijn leefgebied kan vergroten.
Drama voor de dierhouder
Toch gaan ook vanuit andere sectoren geluiden op tegen de wolf. Bart Kemp is schapenhouder en één van de initiatiefnemers van No Wolves Benelux, onderdeel van een Europees netwerk dat waarschuwt voor de gevaren van de wolf en af wil van de beschermde status van het dier. "Er wordt nu vooral een beeld neergezet van een schuw beestje dat niet veel kwaad kan", zegt Kemp.
Hij wil laten zien dat de waarheid heel anders ligt. "Vroeg of laat komen ze langs en is het een drama voor de dierhouder. Het is heel gruwelijk. Een wolf maakt zijn prooi meestal niet meteen dood. Er zijn foto's van schapen die nog leven terwijl de organen in de buik al zijn aangevreten."
Roofdiervrije zones
Vorig jaar werden in ons land al 134 schapen gedood door de wolf, zo meldt het het faunafonds. No Wolves Benelux wijst op de situatie in Frankrijk, waar, sinds de komst van de wolf 10 jaar geleden, al vier keer zo veel schapen zijn gedood.
Toch zegt Kemp niet tegen wolven te zijn, maar wel tegen de wolf in dichtbevolkte gebieden. "De wolf is met reden uit Nederland verjaagd. Er zouden roofdiervrije zones moeten komen, waar in Duitsland nu ook over wordt gesproken."
Op de camping vieren
De Veluwe is een populair recreatiegebied: het barst van de campings en vakantieparken, dicht bij de natuur. Ook de recreatiebranche is druk bezig met de wolf. Tim Slager, directeur van Molecaten vakantieparken, ziet nog geen echte angst, maar merkt dat de komst van de wolf wel leeft bij zijn werknemers en vakantiegasten.
"Waar economie en natuur elkaar raken heb je recreatie", zegt Slager. "Ik ben niet tegen de wolf, maar nu het nog kan moeten we nadenken wat we willen met de wolf." Veel van zijn campings op de Veluwe namen een tijd terug al maatregelen tegen de overpopulatie aan wilde zwijnen. Rondom de kampeerplaatsen werd schrikdraad geplaatst. Ook de wolf zou om een specifieke aanpak vragen.
Niet 'alleen maar leuk'
Wat moet Gelderland nu doen met de wolf? Provinciebestuurder Peter Drenth is als provinciebestuurder met alle belanghebbenden in overleg geweest voor het 'Wolvenplan'. Nu duidelijk is waar het leefgebied van de wolf is, ziet Drenth het als zijn taak om een realistisch beeld te schetsen van wat de wolf gaat betekenen in de provincie. "Het is complexer dan 'alleen maar een leuk nieuw dier'."
De wolf moet beschermd worden, maar ook beheerd, zegt de provinciebestuurder. Volgens hem kunnen lessen geleerd worden van de Oostvaardersplassen. "Als een dier geen vijanden heeft, kan het uit de hand lopen. Dat zag je daar met de grote hoefdieren. Als er geen natuurlijke selectie plaatsvindt, krijg je een soort die gaat overheersen." Het Wolvenplan moet de soort in goede banen leiden, en heeft daarvoor duidelijke berekeningen gemaakt. "Een wolf heeft zo'n 20.000 hectare aan leefgebied nodig. In theorie is op de Veluwe dus plek voor vijf wolven."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.