Niek, Loes Soepnels man, werd 8 jaar geleden vermoord. De dader? Nieks schizofrene zoon. Hij kreeg 3 jaar cel en tbs met dwangverpleging, een maatregel die steeds vaker opgelegd wordt. "Levenslang hoeft niet, maar ik wil wel dat hij behandeld blijft."
Ze waren 20 jaar samen. Loes en Niek, een Eindhovense dierenarts met goedlopende praktijk. Niek had drie zoons uit een eerdere relatie toen Loes bij het gezin kwam. Op dat moment wees nog niets op de geestelijke problemen van de middelste zoon van Niek, wiens naam ze liever niet noemt.
'Gedaan wat we konden'
Het was een leuk joch met streken, vertelt Loes. "Een Pietje Bell, die aan het overdrijven was. Met eerlijkheid nam hij een loopje", vertelt ze. "Hij is vanaf zijn twaalfde gaan ontsporen." Het begon met wat delicten, hij kreeg gevangenisstraf. "Wij hebben wel steeds geprobeerd om hem op het rechte pad te houden. Hij heeft in het buitenland gezeten om af te kicken."
De zoon van Niek werd op justitiële titel opgenomen in een GGZ-instelling in Eindhoven. De familie merkte dat hij er weinig begeleiding kreeg. Er was geen controle op zijn medicijngebruik. Ze sloegen meerdere malen alarm bij de instelling. "Wij hebben echt gedaan wat we konden. Zij vader heeft hem toch te lang geholpen", schetst ze.
Steeds vaker tbs
Sinds de zaak Anne Faber wordt weer meer tbs opgelegd. In 2018 werd 243 keer tbs opgelegd. 58 personen hiervan kregen alleen de tbs maatregel opgelegd en geen celstraf. Het aantal zit sinds enkele jaren weer in de lift. In 2014 kregen 175 personen een tbs maatregel opgelegd, 37 personen kregen geen gevangenisstraf. Het jaar erna waren het er 141 waarvan er 33 niet in de cel kwamen. De maatregel wordt opgelegd aan mensen die tijdens een delict ontoerekeningsvatbaar waren bijvoorbeeld door een stoornis of een psychose.
Later opgepakt
Vlak voor een nieuwe, gedwongen, opname ging het mis. Die donderdag zou hij worden opgepakt, maar de arrestatie blijkt een dag uitgesteld. De familie was hier niet van op de hoogte. Toen de zoon van Niek belde of hij op bezoek mag komen, waren ze dan ook verrast. "We waren heel verbaasd omdat hij een dag ervoor zou worden opgepakt", vertelt Loes. "Niek had zo'n groot hart en vond het ook wel fijn om zijn zoon te zien." Op vrijdag werd Niek vermoord.
Zelf was ze buiten de deur voor een diner met vriendinnen en haar moeder. Bij thuiskomst zag ze Niek nergens. Wel vond ze in de kliko bebloede handdoeken. Niek bleek zeer gewelddadig om het leven te zijn gebracht. Zijn lichaam was verstopt. "Vanaf dat moment zit je in een heel slecht scenario", vertelt Loes.
Schizofrenie heeft gewonnen
"Uiteindelijk heeft de schizofrenie het gewonnen. Het is erger geworden door de verslaving", zegt ze. Nieks zoon bleek het plan te hebben opgevat zijn familie uit te moorden, te beginnen met zijn vader. "De man die hem het meest nastond heeft hij om het leven gebracht", vertelt Loes. "Als we het hadden geweten, hadden wij hem natuurlijk nooit laten komen."
Loes denkt dat als ze wel thuis was geweest, ook zij het niet had kunnen navertellen. "Ik had hem niet aangekund. Niek zei altijd, ik kan hem aan", vertelt ze. "Hij heeft het geprobeerd. Hij heeft geen schijn van kans gehad."
Niet haatdragend
Ruim een jaar na de moord startte de rechtszaak. Nieks zoon werd veroordeeld tot 3 jaar cel en tbs met dwangverpleging. "Uiteindelijk heeft hij 2 jaar in de gevangenis gezeten en daarna is de tbs gestart", vertelt Loes. "De behandeling kon echt goed starten toen hij in de tbs-kliniek kwam."
"Ik ben niet haatdragend. Ik gun hem echt een goed leven. Hij hoeft van mij ook niet levenslang te zitten. Maar ik wil wel dat hij goed behandeld is en blijft", vertelt Loes. "En ook als hij wellicht vrijkomt dat er een constant toezicht is. Daarom is het ook misgegaan, omdat hij zijn medicijnen niet meer gebruikte."
Lees ook
'Hoe weet ik of ik veilig ben?'
Maar dat vertrouwen ontbreekt bij Loes. Ze weet ook niet hoe het nu met hem gaat. Doordat hij zich beroept op zijn privacy, mag de kliniek niets delen met haar. "Als ik niet weet hoe het met hem gaat, hoe weet ik dan of ik veilig ben? En of hij niet weer ideeën in zijn hoofd haalt of stopt met zijn medicatie?" vraagt ze zich af. "Dat er dus een herhaling komt van het verhaal dat we al gehad hebben. Ben ik dan diegene of zijn broers? Dat is doodeng."
"Ik ga naar alle tbs-verlengingszittingen om te weten te komen hoe het met hem gaat", vertelt ze. Ook krijgt ze brieven van justitie wanneer hij nieuwe vrijheden krijgt. Hij heeft nu transmuraal verlof. "Ik word over de invulling niet geïnformeerd omdat hij wil dat ik uit zijn leven blijf. Maar hoe kan ik gerustgesteld zijn als ik dat niet weet?"
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.