Zorgmedewerkers willen aanpassing 'onwerkbare' Wet zorg en dwang: 'Voelt bijna als een motie van wantrouwen'

3 jaar geleden werd de Wet zorg en dwang (Wzd) ingevoerd. Die moest voorkomen dat zorgmedewerkers nog dwang konden gebruiken bij het verzorgen van cliënten. Maar vooral in de wijkzorg pakt de wet vaak extreem bureaucratisch en onwerkbaar uit.

"De Wet zorg en dwang is bedacht door mensen die nooit zelf in de thuiszorg hebben gewerkt", verzucht Nathalie Meijerhof van Volantis in Zorg, een wijkzorg-organisatie in Groningen. Horendol worden zij en haar collega's van de Wzd in zijn huidige vorm. "Als je vijf verpleegkundigen bij elkaar had gezet, hadden zij in een week iets werkbaarders bedacht."

Onwerkbaar

Meijerhof is niet alleen bestuursvoorzitter van Volantis, maar ook zelf verpleegkundige. Ze maakt nog dagelijks rondjes langs cliënten die wijkzorg nodig hebben. "Ik kom bij veel verschillende mensen over de vloer. We doen van alles: chronisch zieken helpen, wondverzorging, revalidatie, maar ook gewoon steunkousen aandoen."

"Veel van onze cliënten zijn ggz-patiënten of ouderen met beginnende dementie. En bij veel van deze klanten krijgen we om de haverklap te maken met de onwerkbaarheid van de Wet zorg en dwang."

'Betere bescherming was nodig'

Meijerhof benadrukt dat ook zij vindt dat een wijziging van de oude wetgeving nodig was. "Het was een goede zaak om na te denken over betere bescherming van de rechten en wensen van patiënten. De eerdere wetgeving was niet duidelijk hierin, met als gevolg dat er nog regelmatig dwang werd toegepast in de verzorging. Dat moest echt anders."

Maar de nieuwe wet is wat haar betreft veel te ver doorgeschoten. "Het voelt bijna als een motie van wantrouwen jegens de wijkverpleegkundige, ons werk wordt er regelmatig onmogelijk door gemaakt."

Bekijk ook

• 

  Bejaarde Nico en Nel raken inwonende mantelzorger kwijt door verwarrend beleid en klikkende buren

  • 09-02-2023

'Even de koelkast checken mag niet meer'

Als voorbeeld geeft Meijerhof het simpele openen van de koelkast. "Soms zie je dat een dementerende cliënt niet lekker is, en vermoed je dat diegene bedorven voedsel heeft gegeten."

"Dan wil je als verpleegkundige even de koelkast checken, of er misschien eten in ligt dat over het houdbaarheidsdatum heen is. Volgens de nieuwe wet moet je dan eerst de cliënt om toestemming vragen voordat je de koelkastdeur opent", zegt ze.

Kost veel tijd

Simpel zat zou je denken, maar wat als een dementerende cliënt nee zegt? "Dan treedt de hele Wzd-molen in werking. Ik moet dan eerst met de huisarts contact opnemen, dan met de specialist ouderengeneeskunde of een andere Wzd-functionaris, zoals dat heet. Maar deze mensen zijn vaak razend druk, die krijg ik niet zomaar te pakken."

Meijerhof vervolgt: "En ook met de mantelzorger, als die er is, moet worden gesproken. Zo kan het dagen duren voordat ik daadwerkelijk in de koelkast mag kijken. Dat is absurd, kost ongelofelijk veel tijd en is zeker niet in het belang van de cliënt."

'Doorgeschoten regelgeving'

Zo zijn er talloze voorbeelden in de wijkzorg waar medewerkers met de doorgeschoten regelgeving van de Wzd te maken krijgen, zegt Hans Buijing van brancheorganisatie Zorgthuisnl. "Naast dat dit allemaal enorm tijdrovend is, zorgt het ook voor veel stress bij de thuiszorgmedewerkers: 'Mag ik wel of niet de huisdeur op slot doen, mag ik een bedhek gebruiken?'."

"Ook voor een kleine beslissing die je snel wilt nemen, moet vaak het hele Wzd-traject opgestart worden. Mensen verlaten de sector omdat ze zo niet kunnen en willen werken. Terwijl we iedereen juist heel hard nodig hebben."

Bekijk ook

• 

  'Zelfredzamere patiënten zou een deel van de werkdruk oplossen', denkt deze huisarts

  • 27-06-2022

Vernietigende evaluatie

Afgelopen jaar werd de Wet zorg en dwang geëvalueerd door ZonMw, de Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie. "De evaluatie was vernietigend", vertelt Buijing. "Op tientallen punten werden aanbevelingen en verbetersuggesties gedaan. Er is nooit goede voorbereiding geweest op de nieuwe wetgeving, geen scholing van personeel en geen sturing. Het is betreurenswaardig dat wij als zorgverlener hier na 3 jaar nog steeds mee zitten opgezadeld."

Intramuraal, dus in verpleeg- en verzorgingshuizen gaat het inmiddels wel wat beter met de Wzd, vertelt Buijing: "Maar daar loopt bijna altijd een specialist ouderengeneeskunde rond of een huisarts. In de wijk daarentegen zijn deze toetsingspersonen vaak helemaal niet bereikbaar. Het wordt onze mensen zo onmogelijk gemaakt om hun werk goed te doen."

Kabinetsreactie

Het kabinet komt binnenkort met een reactie op de evaluatie van de Wet zorg en dwang. Medewerkers in de wijkzorg hopen dat minister Helder voor Langdurige Zorg de wet zo snel mogelijk werkbaarder gaat maken.

"Leg meer regie in handen van de wijkverpleegkundigen", luidt het dringende advies van Nathalie Meijerhof. "We kunnen echt inschatten wat iemand nodig heeft, daar zijn we voor opgeleid. Geef ons iets meer vertrouwen."