radio LIVE
meer NPO start

Zo wordt straks in de gaten gehouden welke bijwerkingen het coronavaccin heeft

Zo wordt straks in de gaten gehouden welke bijwerkingen het coronavaccin heeft
In 2009 werd zorgpersoneel ingeënt tegen de Mexicaanse griep.
Bron: ANP

De hele wereld kijkt met spanning uit naar een goed werkend coronavaccin. Maar hoe weet je of zo'n middel veilig is? Bijwerkingencentrum Lareb is nu al bezig met de voorbereidingen van een veiligheidsbewaking voor als er straks gevaccineerd wordt.

Wereldwijd zijn er meer dan 160 coronavaccins in de maak en een aantal gooit al hoge ogen. Normaal gesproken duurt het zo'n 10 jaar voor een vaccin op de markt komt. Dat zal nu sneller gaan.

Uitgebreid testen

Voordat een nieuw vaccin beschikbaar komt, moet het uitgebreid getest zijn. Dat geldt ook voor het toekomstige coronavaccin. Testen gebeurt al tijdens de ontwikkeling, maar dan weet je nog niet alles, vertelt directeur Agnes Kant van Bijwerkingencentrum Lareb.

"In de praktijk wordt het vaccin op een diversere groep gebruikt. Daarom is het zo belangrijk dat we, wanneer het in gebruik genomen wordt, goed monitoren of mensen bijwerkingen krijgen die we nog niet kennen."

Directeur Agnes Kant van Lareb
Bron: EenVandaag
Directeur Agnes Kant van Lareb

Veiligheidsbewaking

Daarom bereidt Lareb zich voor op een zogeheten veiligheidsbewaking. Bij elk nieuw medicijn of vaccin vindt er zo'n veiligheidsbewaking plaats, maar deze is intensiever en grootschaliger, vertelt Kant.

Omdat het coronavaccin is bedoeld voor een hele grote groep mensen, komen er waarschijnlijk ook meer meldingen over bijwerkingen binnen, verwacht ze. "Die meldingen moeten snel worden verwerkt en geanalyseerd, zodat we snel nieuwe kennis verzamelen." Daar maakt Lareb nu de systemen voor in orde.

Lees ook

Testgroep

"Ook vragen we een groep mensen om de bijwerkingen die zij ervaren bij te houden en te delen via online vragenlijsten en een app", vertelt Kant. "Zo zien we hoe vaak een bijwerking voorkomt en wat het verloop ervan is is. Het is de bedoeling dat Nederland een voortrekkersrol vervult in Europa."

Bijwerkingen zijn nooit te voorkomen, benadrukt Kant. "Maar je kunt straks wel voorkomen dat het lang duurt voordat je duidelijkheid hebt over welke bijwerkingen er ontstaan. En ervoor zorgen dat niet elk Europees land voor zich bezig is met het bijhouden van eventuele bijwerkingen."

Meeste bijwerkingen tijdelijk

Hans Rümke werkte jarenlang voor het RIVM als klinisch vaccinoloog. Ook is hij oprichter en oud-directeur van het Universitair Vaccin Centrum Rotterdam. Inmiddels is hij met pensioen, maar hij volgt de ontwikkelingen rond de coronavaccins met veel interesse.

"Vaccins worden altijd uitvoerig getest. Een zeldzame bijwerking die eens op een miljoen keer voorkomt, kun je nooit helemaal uitsluiten", vertelt hij. "Maar net als bij andere vaccins, zullen de meeste bijwerkingen van het coronavaccin van voorbijgaande aard zijn, zoals hoofdpijn en een lichte verhoging."

Oud-klinisch vaccinolog Hans Rümke
Bron: EenVandaag
Oud-klinisch vaccinolog Hans Rümke

Slaapziekte

Toen de Mexicaanse griep in 2009 rondwaarde, werden in Europa zo'n 30 miljoen mensen gevaccineerd. Ongeveer 1.000 van hen kregen de zeldzame slaapziekte narcolepsie. Ook in Nederland werden tientallen meldingen gedaan. Agnes Kant ziet geen aanleiding om nu bang te zijn voor iets soortgelijks.

"Maar risico's zijn er helaas altijd. De groep waarop nu wordt getest, is te klein om hele zeldzame bijwerkingen vast te stellen. Daarom is het ook zo belangrijk om het goed te monitoren."

Irrationele gedachten

Volgens Hans Rümke hebben veel mensen irrationele angstgedachten bij een middel als het coronavaccin, terwijl het goed en uitvoerig wordt getest.

"Ze zijn vaak banger voor wat ze niet kennen dan voor wat naast hen staat, namelijk het coronavirus waarvan wél bekend is wat het met mensen kan doen. Je moet dan de balans opmaken: ben je banger voor het virus of voor het vaccin?"

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Israël wil noodhulp in Gaza zelf gaan regelen: 'Probeert internationale gemeenschap buitenspel te zetten'

De nood is hoog in Gaza: omdat de grenzen al 2 maanden worden dichtgehouden door Israël is er een groot tekort aan voedsel, schoon water en medische hulp. Israël zou nu tóch hulp willen toelaten, maar alleen niet meer via internationale hulporganisaties.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Israël overweegt volledige bezetting van Gaza: 'Palestijnen op kluitje in zuiden, waarschijnlijk bouw van nieuwe nederzettingen'

Israël overweegt volledige bezetting van Gaza: 'Palestijnen op kluitje in zuiden, waarschijnlijk bouw van nieuwe nederzettingen'
Bron: EPA

Israël voert de militaire strijd tegen Hamas op en wil delen van de Gazastrook bezetten, zegt premier Benjamin Netanyahu. Maar experts vragen zich af wat het plan is: "Gaza veroveren is niet zo moeilijk, het gebied daarna behouden is veel ingewikkelder."

Premier Netanyahu kondigde vandaag een intensieve militaire operatie aan met als doel om Hamas te verslaan. Volgens hem zal Israël Gaza niet binnenvallen om zich vervolgens weer terug te trekken: "De bedoeling is het tegenovergestelde daarvan."

'Dagen tot paar weken'

Het Israëlische leger heeft inmiddels tienduizenden reservisten opgeroepen voor het aanstaande offensief in Gaza. Een bezetting van de Gazastrook zou dan ook snel een feit kunnen zijn, denkt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruijf. "Ik denk ook dat het Israël gaat lukken."

Hij verwacht dat Israël de Gazastrook 'binnen een paar dagen of een paar weken' kan veroveren. "Dan heb je heel Gaza wel onder controle. Het probleem is dan alleen: er wonen wel 2,2 miljoen mensen, hoe krijg je die onder controle?", zegt De Kruif. "Land bezetten is iets anders dan land ook daadwerkelijk bezet houden."

Bekijk ook

Situatie van voor 2005

Een nieuw militair offensief zou goed het einde kunnen betekenen van een Palestijns Gaza, denkt Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent: "Je mag concluderen uit de woorden van politici in het Israëlische veiligheidskabinet dat er een herbezetting komt."

Daarmee zouden we teruggaan naar de situatie van voor 2005, toen Israël tientallen jaren ook de hele Gazastrook in handen had, vertelt hij. "En dus zullen er straks ook nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden voor Israëlische Joden in Gaza."

'Terecht op een kluitje'

Netanyahu liet in zijn aankondiging van het nieuwe militaire offensief weten dat de inwoners van Gaza zullen worden 'verplaatst'. Voor hun eigen bescherming, voegde de Israëlische premier daaraan toe. Malcontent verwacht dat de Palestijnen zullen worden verdreven naar het zuiden. "Die komen daar dan terecht op een kluitje."

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu zijn volgens de Midden-Oosten-expert extreem nationalistisch. "Die hebben deze plannen al veel langer", weet hij. "Eigenlijk kon je op je vingers natellen dat dit zou gaan gebeuren."

Al weken geen hulp

Het Israëlische leger heeft op dit moment al zo'n 70 procent van de Gazastrook onder controle. Volgens persbureau AP zou een totale verovering betekenen dat honderdduizenden Palestijnen hun verblijfplaats kwijtraken.

Daar komt bij dat de mensen in Gaza al weken zonder voedsel, schoon water, medicijnen en medische hulp zitten. Israël houdt de grenzen met Gaza sinds 2 maart dicht voor humanitaire hulp. Internationale hulporganisaties waarschuwden vorige week dat de laatste voorraden inmiddels zijn uitgedeeld.

Bekijk ook

'Moet proportioneel zijn'

De Kruif zet dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied. "Ik heb beelden gezien van 7 oktober, die zijn vreselijk", zegt hij over de aanslag van Hamas op Israël. "Maar is dat nou een reden om 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond te gaan concentreren?"

De maatregelen die Israël neemt in reactie op de aanslag van 7 oktober 2023 moeten wel proportioneel zijn, zegt hij. "Dus die moeten in verhouding zijn met het gevaar dat er uitgaat van de extremisten van Hamas."

Ander soort oorlog

Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog met Hamas, legt de oud-commandant uit. "Wij noemen dat een asymmetrische of een irreguliere oorlog." Dat betekent volgens hem dat er straks bijvoorbeeld meer aanslagen zullen worden gepleegd.

De bestrijding hiervan en het handhaven van de status quo is een kwestie van een lange adem die veel inspanning kost, benadrukt De Kruif. "En als er één ding is wat Israel niet heeft, dan zijn het de vele militairen die daarvoor nodig zijn."

Israël overweegt volledige bezetting van Gaza: wat zijn de gevolgen?

Terughalen van gijzelaars

Los van de strijd met Hamas is bovendien de grote vraag of het andere doel van Netanyahu wel bereikt kan worden: het terughalen van de Israëlische gijzelaars in Gaza. "Bij een totale bezetting is de kans juist groter dat de gijzelaars dood gaan", zegt Malcontent. "Een intensivering van de strijd in Gaza heeft dus gevolgen."

Toch is de verwachting van beide deskundigen dat Israël doorzet. "Ze hebben ook het militaire vermogen", vertelt De Kruijf. "Hamas is relatief verzwakt. Maar vooral heeft Israël - waarschijnlijk - de steun van de president van de Verenigde Staten om dit te kunnen doen."

Internationale steun

Tegelijkertijd denkt de oud-commandant dat internationaal de steun voor Israël sterk zal afnemen bij een nieuw offensief in Gaza. "Israël zou zich dat meer moeten afvragen", zegt hij.

Wat is zo'n kortetermijnsucces om een bufferstrook te creëren je waard als je op lange termijn steun verliest in heel de wereld", legt De Kruif uit. "Terwijl je die steun hard nodig kan hebben. Want de echte vijand van Israël is Iran en die wordt gesteund door Rusland. Dus het conflict is nog lang niet ten einde."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant