'Ze had een kogel in haar borst maar kreeg geen hulp': zorg in noodopvang asielzoekers nog steeds ver ondermaats

Nog steeds is de zorg in de noodopvang voor asielzoekers ver onder de maat. Dat staat in een nieuw rapport van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd. Dat levert naast problemen voor de asielzoekers ook gevaren op voor de volksgezondheid.

'Forse tekortkomingen' en 'urgente risico's': de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd is hard over de omstandigheden waarin asielzoekers in noodopvanglocaties leven. De inspectie is langsgegaan bij de noodopvang in 9 verschillende plaatsen. De inspectie spreekt van bevlogen medewerkers die hun uiterste best doen, maar toch blijven de omstandigheden slecht.

Basiszorg niet op orde

Vorig jaar augustus kwam de inspectie al tot dezelfde conclusie. Ruim een half jaar later is er nog niets verbeterd. "De opvanglocaties zijn ingericht om in medische nood hulp te verlenen, maar nu mensen er langer verblijven, is het ook nog dat de basisgezondheidszorg op orde komt", zegt Angela van der Putten van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.

De inspectie doet aanbevelingen over wat er verbeterd moet worden. Zo moeten kinderen ingeënt kunnen worden, moeten mensen gescreend wordt op tuberculose (tbc) en moet er betere toegang tot zorg zijn.

Kogel in de borst

Het nieuwe rapport onderstreept wat directeur Jasper Kuipers van Dokters van de Wereld al langer ziet. Zijn organisatie verleent hulp aan asielzoekers in de noodopvang. Zelf kent Kuipers genoeg voorbeelden van slechte of helemaal geen zorg. "Ik vind het mensonterend."

Mensen vragen hem wanneer ze een keer naar de dokter mogen. "Onlangs sprak ik een vrouw uit Afghanistan met een kogel in de borst die niet geholpen werd. Er werd gezegd dat de operatie te ingewikkeld was en dat het niet zeker was of deze mevrouw hier volgende week nog zou zijn", vertelt Kuipers. "En er zijn ook mensen met mentale problemen die samen met anderen in een ruimte slapen, opgehokt wil ik haast zeggen, en die iedereen wakker houden."

'Jarenlang niet goed aangepakt'

Hoe heeft het zover kunnen komen? "Het is schandalig, ik heb er geen andere woorden voor", reageert Tweede Kamerlid Don Ceder van de ChristenUnie. "We zien dat het ons niet lukt. En dat heeft te maken met dat wij weinig opvangcapaciteit hebben gebouwd."

"We hebben dat jarenlang niet goed aangepakt, waardoor je nu tot crisisopvang over moet gaan", zegt Ceder. Hij gaat Kamervragen stellen over de situatie en wil dat meer ministeries zich met de noodopvang gaan bemoeien.

Voorlopig nog geen spreidingswet

Een maand geleden heeft staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) gemeenten gevraagd om de noodopvang langer open te houden dan de voorgenomen datum van 1 april. Uit een rondvraag van EenVandaag vorige maand bleek dat de helft van de gemeenten de opvang voor asielzoekers niet wil verlengen.

"De weg voorwaarts nu is dat wij met een wet komen, de spreidingswet", zegt Kamerlid Ceder. "Waarbij elke gemeente kleinschalige, fatsoenlijke opvang kan bieden. Elke gemeenten hoeft dan maar een handjevol mensen op te vangen. Maar we zien dat die wet vertraging heeft opgelopen." De omstreden spreidingswet gaat pas na de Provinciale Statenverkiezingen naar de Tweede Kamer.

'Is niet voor een weekje'

Het ministerie van Justitie en Veiligheid geeft aan samen met 'onze partners te kijken naar de aanbevelingen die de inspectie doet'. Het belangrijkste is dat de mensen een dak boven hun hoofd hebben, zegt het ministerie.

Kuipers van Dokters van de Wereld kan helemaal niets met deze reactie, laat hij merken. "Het kinkt als: gaat u rustig slapen. Er zitten daar zieke mensen, zieke kinderen die geen hulp krijgen. Iedereen moet gescreend worden, er moeten patientendossiers komen, er moet hulp komen van de minister van Volksgezondheid. Het kabinet moet ophouden te doen alsof de opvang voor een weekje is."