tv LIVE radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Wiki: PX10

Wiki: PX10

Vanaf de jaren zestig tot 1993 zijn honderdduizenden dienstplichtigen en beroepsmilitairen bij Defensie blootgesteld aan de kankerverwekkende wapenolie PX-10. In het middel, dat gebruikt werd bij het schoonmaken van wapens, zit de kankerverwekkende stof benzeen verwerkt.

De gevaren van PX-10 waren intern al jaren bekend, toch besloot Defensie in 1984 met het gebruik van het middel door te gaan. Dit blijkt uit een brief van de Defensietop uit 1984 die EenVandaag in handen kreeg via de Wet openbaarheid van bestuur. In de brief staat: “Het produkt PX-10 blijft bij de KM (evenals KL en KLU) gehandhaafd."

Enkele honderden (oud)-Defensiemedewerkers hebben inmiddels kanker gekregen, anderen hebben neurologische aandoeningen. Een groot aantal is overleden. Defensie wijst claims van ziek geworden militairen of nabestaanden af. Het erkent in individuele gevallen de relatie tussen het middel en de ziekte leukemie wel, maar dat moet je dan wel als persoon aanvechten. Defensie weigert een verband tussen het werken met PX-10 en ziekte te erkennen voor de gehele groep.

Het baseert zich daarbij op een onderzoeksrapport van het RIVM uit 2011 dat concludeert dat er geen causaal verband is. Maar dat rapport is omstreden. In oktober 2014 uiten toxicologen in een uitzending van EenVandaag felle kritiek op het onderzoek. Het zou wetenschappelijk incorrect zijn en het RIVM zou een foute rekenmethode gebruikt hebben. Het onderzoek zou verder uitgegaan zijn van verkeerde aannames over de blootstelling aan benzeen. Ook zou er niet gekeken zijn naar individuele gevallen.

De militaire vakbond AFMP en Tweede Kamerleden eisen hierna opheldering van minister Hennis van Defensie en willen dat ze het onderzoek heropent. Dit weigert Hennis. Ondertussen komen er meer meldingen van mensen die gewerkt hebben met de wapenreinigingsolie. Letselschadeadvocaat Jan de Bruin heeft een speciaal meldpunt geopend en hier melden zich honderden militairen. In een enquête van de advocaat zeggen 480 militairen onbeschermd met het middel gewerkt hebben. 162 melden nu ziek te zijn.

In het najaar van 2015 komt er nog meer kritiek op het onderzoek van het RIVM uit 2011. De proeven blijken voor een deel uitgevoerd te zijn met de stof tolueen, in plaats van het kankerverwekkende benzeen. Dit vanwege het risico voor de onderzoekers die het experiment uitvoerden. Volgens het RIVM zouden de stoffen vergelijkbaar zijn, maar toxicologen zeggen dat tolueen tot drie keer sneller verdampt dan benzeen. Ook is er kritiek op het feit dat maar 23 militairen van één eenheid zijn gesproken voor het onderzoek. Verder gaan Defensie en het RIVM uit van lage concentraties schadelijke stoffen in PX-10. Onterecht vinden critici: het is nog onduidelijk hoeveel benzeen er in het middel zat.

Begin 2016 roepen militaire vakbonden AFMP en MARVER en de SP minister Hennis opnieuw op het onderzoek naar PX-10 te heropenen. 

afbeelding px-10 wiki

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Afschaffen financieel gunstige expatregeling is 'slecht idee', waarschuwen bedrijven en experts

Afschaffen financieel gunstige expatregeling is 'slecht idee', waarschuwen bedrijven en experts
Toon van der Wulp van uitzendbureau WFS Pro
Bron: EenVandaag

Werken in Nederland wordt steeds minder aantrekkelijk voor kennismigranten. Het kabinet wil de huidige gunstige regelingen voor hen verder afbouwen. Bedrijven die veel expats in dienst hebben, maken zich zorgen.

"Niet alleen voor mijn bedrijf, maar voor heel Nederland is dat een slecht idee." Dat zegt Toon van der Wulp van uitzendbureau WFS Pro. Hij bemiddelt tussen technische bedrijven en talenten die vanuit de hele wereld komen, zoals in de luchtvaart en scheepvaart.

Beperken belastingvoordelen

Van der Wulp denkt dat door het afbouwen van gunstige regelingen voor expats, Nederland minder aantrekkelijk wordt gemaakt. En dat terwijl we volgens hem die internationale talenten juist zo hard nodig hebben.

Pieter Omtzig van NSC heeft voorgesteld om de belastingvoordelen voor expats verder in te perken. De beperking van voordelen voor expats moet financiële ruimte scheppen voor andere beleidsmaatregelen.

'Afschaffen is slecht idee'

Volgens arbeidsmarkteconoom Paul Muller is het afschaffen van de belastingvoordelen voor expats een slecht idee en vooral bedoeld voor de bühne. "Het idee is dat dit een besparing oplevert, doordat deze groep meer belasting zou betalen als we de regeling versoberen of afschaffen."

"Maar", zegt Muller erachteraan, "als die groep kleiner wordt, verwacht ik niet dat de belastingopbrengsten toenemen. Een kleinere groep migranten betekent per saldo niet per se meer belastinginkomsten."

Bekijk ook

info

De expatregeling

De expatregeling is bedoeld voor buitenlandse werknemers die tijdelijk in Nederland werken en meer dan 46.660 euro per jaar verdienen. Tot eind 2023 konden hoogopgeleide buitenlandse werknemers vijf jaar lang 30 procent van hun jaarsalaris belastingvrij ontvangen.

Vanaf 1 januari 2027 wordt het belastingvrije percentage verlaagd van 30 procent naar 27 procent. Na vijf jaar betalen expats het reguliere belastingtarief. Volgens de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) werden in 2022 ongeveer 33.030 aanvragen voor kennismigranten ingediend. In 2023 daalde dit aantal naar 25.880 aanvragen.

Oorsprong van de maatregel

De regeling werd ooit ingevoerd om tegemoet te komen aan de extra kosten die expats maken bij een verhuizing naar Nederland, zoals huisvesting en scholing van kinderen.

"Tot op zekere hoogte is dat een redelijk uitgangspunt", aldus Muller.

Eerlijke concurrentie?

Omtzigt stelt dat het belastingvoordeel voor expats oneerlijk is. Volgens hem krijgen mensen die hier geboren zijn minder salaris voor hetzelfde werk dan mensen uit het buitenland. Van der Wulp is het daar niet mee eens.

"Expats krijgen misschien meer geld, maar ze leveren ook iets op. Hun aanwezigheid zorgt voor economische groei en een betere arbeidsmarkt, wat meer werkgelegenheid creëert voor veel Nederlanders", legt de arbeidsbemiddelaar uit.

Bekijk ook

Woningmarkt onder druk?

Een veelgehoorde klacht is dat expats in regio's zoals Eindhoven veel huizen kopen, waardoor mensen die al hun hele leven in de regio wonen moeilijker een woning vinden.

"Je kunt niet ontkennen dat expats hier huizen huren of kopen. Maar ze verstoren de woningmarkt niet direct. Het echte probleem is het tekort aan woningen", zegt Van der Wulp.

Europese concurrentie

Volgens Muller blijft een belangrijk argument vaak onderbelicht: de toenemende belastingconcurrentie tussen Europese landen.

"Binnen de EU is het wellicht onwenselijk dat we hoogopgeleide mensen uit andere landen proberen aan te trekken door minder belasting te vragen, omdat andere landen dat ook doen. Steeds meer Europese landen hanteren dergelijke regelingen", ziet de arbeidsmarkteconoom.

Afschaffen financieel gunstige expatregeling is 'slecht idee', waarschuwen bedrijven en experts

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Wie gaat Gaza besturen? Arabische landen komen er (nog) niet uit

Wie gaat Gaza besturen? Arabische landen komen er (nog) niet uit
De wederopbouw van Gaza kan pas van start gaan na fase drie van het bestand tussen Hamas en Israël.
Bron: EPA

De eerste fase van het bestand tussen Israël en Hamas verstrijkt bijna. Op 3 maart moet er een akkoord voor een permanent staakt-het-vuren liggen. Maar wie vervolgens de Gaza-strook moet besturen? Daar denken ongeveer alle betrokken landen anders over.

Vanaf 3 maart gaat fase twee van het bestand tussen Israël en Hamas gelden. In die fase moet Israël zich terugtrekken uit Gaza. Hamas moet, in ruil voor de vrijlating van Palestijnse gevangen, alle overige nog levende gijzelaars vrijlaten. Fase twee moet de bodem leggen voor wederopbouw. Dat betekent ook: het eens worden over wie Gaza gaat besturen.

Wie gaat Gaza besturen?

Het meest opvallende plan is natuurlijk dat van president Trump. Hij wil van de Gazastrook een luxe vakantieoord maken. De Gazanen moeten opgevangen worden in buurlanden Egypte en Jordanië. "Of er daarna ruimte is voor de Gazanen om terug te keren, is onduidelijk", zegt Midden-Oosten expert Leo Kwarten.

De focus van Israël ligt op het verdwijnen van Hamas. "Zij mogen nooit meer aan de macht komen wat Israël betreft. Maar Israël wil ook niet dat de Palestijnse autoriteit de macht overneemt. Wie dan wel, blijft onduidelijk."

Bekijk ook

Arabische landen komen er niet uit

Vrijdag kwamen de leiders van Egypte, Jordanië, Saudi-Arabië, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten bijeen om met een alternatief plan voor dat van Trump te komen. Over twee dingen zijn de landen het in ieder geval eens: "De Gazanen moeten tijdens de wederopbouw in Gaza kunnen blijven en Hamas moet plaatsmaken voor een ander bestuur."

In wiens handen dat bestuur dan wel moet komen, daar denken de verschillende landen anders over. Zo zouden Egypte en Saudi-Arabië graag de Palestijnse Autoriteiten in Gaza zien. "Maar Egypte weet dat Israël daar nooit akkoord mee zou gaan, dus komt het niet ter sprake."

Uitspreken tegen Trump

Qatar vindt dat de bewoners van de Gazastrook zichzelf moeten uitspreken over wie ze aan de macht willen. "Ik verwacht wel dat deze landen er uit komen. Ze moeten wel, om tegenwicht aan Trumps plan te bieden."

Wat als er op drie maart nog geen akkoord ligt? "Ik verwacht dat de onderhandelingen dan gewoon door zullen gaan. Hamas heeft geen belang bij het voortzetten van de oorlog, ze hebben flinke klappen gehad. Israël is afhankelijk van Amerika en Trump wil dat de oorlog stopt", sluit de expert af.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant