De nederlaag bij de Provinciale Statenverkiezingen is snoeihard aangekomen bij het CDA. Hoe nu verder voor de partij, die bijna de helft van haar zetels in de Eerste Kamer verliest? 5 vragen aan politiek commentator Joost Vullings.
'Hoe nu verder' zal ook centraal staan tijdens het crisisberaad dat het CDA vandaag houdt. Niet alleen de toekomst van de partij, maar ook die van partijleider Wopke Hoekstra zal daar tegen het licht worden gehouden.
1. Welke weg gaat de partij inslaan?
"Het punt is dat ze bij het CDA zeggen dat het niet aan het verhaal ligt. Er is de laatste 2 jaar hard aan het vernieuwen van de standpunten gewerkt. Die zijn aangepast aan de uitdagingen van deze tijd, vinden ze."
"Bij de partij zetten ze nu in op een ander stikstofbeleid. De deadline van 50 procent minder stikstof uitstoot in 2030 moet van tafel. Meer tijd om de doelen te halen is namelijk een grote wens van de achterban. En wie weet legt het CDA na het crisisberaad nog meer eisen op tafel."
Bekijk ook
2. Is de positie van Wopke Hoekstra nog houdbaar?
"Er zijn maar weinig CDA'ers die geloven dat hij de partij weer fors kan laten groeien. Waar Caroline van der Plas gewone mensentaal spreekt en kiezers daarmee in hun hart weet te raken, heeft Hoekstra dat talent niet. En er is nauwelijks geloof binnen het CDA dat hij zich kan verbeteren. Hoekstra wordt vaak toch gezien als een ingewikkeld sprekende consultant die slecht past bij wat het CDA wil uitstralen."
"Daarbij is het onhandig dat hij minister van Buitenlandse Zaken is. De keuze voor die ministerpost is lang niet bij iedereen goed gevallen binnen het CDA. Hij is daardoor logischerwijs veel met Oekraïne bezig en veel te weinig met de zorgen van CDA-kiezers in de regio. Binnen het CDA proef ik overigens weinig boosheid op Hoekstra. Praktisch iedereen vindt hem een geschikte en hardwerkende minister, maar geen partijleider en lijsttrekker."
"Toch is het de vraag of hij de komende weken wordt weggestuurd. Dan is er een nieuwe leider nodig en voor die zware post is niet direct een favoriet aan te wijzen. Ook is CDA-partijvoorzitter Hans Huibers pal achter Hoekstra gaan staan. Het lijkt erop dat hij nog even door mag, maar hij is wel een gewaarschuwd man."
3. Hoe hard is de verkiezingsnederlaag aangekomen bij het CDA?
"Snoeihard, om meerdere redenen. Bij het CDA zien ze dat het verhaal waar de BBB mee won, heel erg lijkt op het CDA-verhaal. Normen en waarden, het gemeenschapsdenken en het opnemen voor de regio, dat is het dna van de partij. Zelfs op die cruciale punten, waar het CDA altijd leidend in was, scoort nu de BBB beter. Omdat ze de boodschap beter weten over te brengen en niet gebonden zijn aan een regeerakkoord."
"Er is een sterke inhoudelijke concurrent bijgekomen waar veel kiezers naartoe trekken. Bovendien helpt het niet dat ook actieve CDA-leden overstappen over naar de BBB. Kiezers weg, actieve leden weg. Zie dat nog maar eens om te draaien. Want BBB wordt gezien als veel stabielere en beter georganiseerde partij als Forum voor Democratie. Het CDA is dus in een overlevingsstrijd beland."
Bekijk ook
4. Hoe kijken de andere partijen in het kabinet naar de onrust bij het CDA?
"Het mag duidelijk zijn dat het CDA het stikstofdossier opnieuw tegen het licht houdt. Maar de partij zit in een coalitie met D66, die in de formatie heeft geëist dat de stikstofdoelen in 2030 worden gehaald. Als de liberalen niet meebuigen, wordt het heel lastig."
"Tot nu toe vermijden de coalitiepartijen openlijke mondelinge beschietingen. Maar bij D66 geven ze wel aan dat zij veel waarde hechten aan de gemaakte afspraken in het regeerakkoord. Je voelt de druk oplopen binnen de coalitie."
5. Wat betekent dat voor het kabinet?
"Zowel D66 als CDA hebben redenen om in het stikstofdebat voet bij stuk te houden. Niets wijst erop dat een van de twee gaat buigen. Ook op het terrein van migratie ligt er voor de coalitie nog een hobbel van jewelste op de weg. Maar, bedenk ook: verkiezingen zijn nu voor zowel het CDA als voor D66 bepaald geen aantrekkelijk vooruitzicht."
"Het wordt heel spannend de komende weken. Krijgt het conflict de overhand in de coalitie of sturen ze aan op een compromis? Het is alle hens aan dek voor premier Rutte om zijn coalitie bij elkaar te houden."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
