Al 10 dagen is de 24-jarige Bretly D. voortvluchtig. Hij wordt verdacht van meerdere delicten. Hoe kan het dat hij nog steeds niet opgespoord is door de politie? "Je kunt er vanuit gaan dat zo iemand wordt geholpen door anderen."

Bretly D. wordt gezocht voor de moord op een Rotterdamse psychiater op 13 oktober. En hij wordt ervan verdacht dat hij betrokken was bij een steekincident in Zutphen afgelopen weekend. De laatste dagen werd hij in Duitsland gezocht, nadat een vrachtwagenchauffeur dacht hem gezien te hebben.

Hulp met eerste levensbehoeften

Volgens oud-politiecommissaris Sander Schaepman is de kans erg groot dat iemand als D. hulp krijgt van anderen. "Mensen die de persoon van bijvoorbeeld de meest benodigde levensbehoeften voorzien", vertelt Schaepman.

Het komt vaker voor dat een verdachte een tijdje voortvluchtig is, zegt Schaepman. "Iedereen laat digitale sporen achter, bij gebruik van een bankpas of telefoon bijvoorbeeld. Dan ben je vrij makkelijk te vinden. Maar doe je dat allemaal niet, dan wordt het al een stuk ingewikkelder."

'Iemand vinden kan best even duren'

En als de verdachte dan ook nog geen sociaal netwerk heeft, kan het helemaal ingewikkeld zijn, vertelt Schaepman, die ook bekend is van het televisieprogramma Hunted.

"Als je geen sociaal netwerkt hebt, denk aan familie, vrienden, werk of school, dan wordt het al bijna toeval als je iemand ergens ziet. Of dat mensen iemand ergens zien en dat melden", vertelt Schaepman.

Naar het buitenland

10 dagen voortvluchtig zijn, is ten opzichte van andere gezochte personen in Nederland nog niet zo heel lang. "Als je naar de opsporingslijst met meest gezochte personen kijkt van de Nederlandse overheid, dan zitten er behoorlijk wat mensen tussen die langer weg zijn", volgens Schaepman.

"In veel gevallen betekent dat dat die mensen het land uit zijn." Maar dat hoeft niet. "In Nederland hebben we bijvoorbeeld Dino Soerel, die is toch behoorlijk lang voortvluchtig geweest, maar die bleek gewoon ergens in Amsterdam te verblijven."

Prioriteiten bepalen

Het kan ook langer duren door de prioriteit die de politie eraan geeft. "Het kan een afweging zijn om het maar even zo te laten", zegt Scheapman. "Als het heel arbeidsintensief is, of er bijvoorbeeld een tijdje geen enkel teken van leven of een spoor is, of als er verwacht wordt dat er op een andere manier informatie wordt verkregen."

Maar het hangt wel af van de situatie en over welke verdenkingen het gaat. "Je ziet nu ook dat de persoon die gezocht wordt, Bretly, een gevaar is voor de samenleving. Dus wordt alles op alles gezet om hem zo snel mogelijk naar binnen te halen." De politie beschouwt D. als vuurwapengevaarlijk en zegt 'dat het van het grootste belang is om hem te vinden, om meer incidenten te voorkomen'.

Vroeg of laat

Uiteindelijk loop iemand altijd tegen de lamp, verzekert Schaepman. Want je maakt vroeg of laat óf zelf een fout, óf iemand die je helpt.

"Dat je bijvoorbeeld ineens een tijd boodschappen doet voor twee personen, terwijl je maar in je eentje bent. Of diegene zegt toch een keer tegen iemand anders dat hij iemand helpt", legt Schaepman uit.

Het kabinet kijkt naar de zoutkoepels in het noorden als mogelijke opslagplek voor kernafval. Alleen moesten provincies, gemeenten en burgers daar zelf achter komen. Ze zijn boos en komen nu in actie: "Er wordt gedacht: Groningen? Ja, daar kan het wel."

Nile Gardiner staat ook wel bekend als 'Trump-fluisteraar'. Volgens hem maakt Donald Trump de NAVO alleen maar sterker en zijn Europa en de VS nog altijd bondgenoten. Hij beantwoordt 5 vragen over de koers van de Amerikaanse president.

Nile Gardiner was afgelopen week in Nederland. Hij is politiek strateeg en directeur van het Margaret Thatcher Center for Freedom bij de Heritage Foundation, een van de invloedrijkste conservatieve denktanks in de VS. Vorig jaar produceerde die denktank 'Project 2025', ook wel bekend als de blauwdruk voor de tweede termijn van Donald Trump. Gardiner kent Trump goed. We ontmoetten hem in Den Haag waar hij op uitnodiging van de Atlantische commissie een lezing gaf en spraken hem over wat de koers van Trump voor Europa en de NAVO betekent.

1. Zijn Europa en de Verenigde Staten nog bondgenoten?

"Absoluut", zegt Gardiner overtuigd. "Ik geloof zelfs dat Trump de NAVO sterker zal maken", voegt hij toe. Volgens Gardiner gaat dit tweede termijn van Trump dit transatlantische bondgenootschap alleen maar versterken.

Het is een geluid dat de afgelopen weken weinig te horen is. Veel Europese landen maken zich zorgen over de toekomst van de transatlantische relaties en in het bijzonder over het voortbestaan van de NAVO.

Volgens Gardiner ziet Trump wel degelijk het belang van de NAVO, en hij verwacht dat Trumps 'tough-love'-benadering positief gaat uitpakken voor Europa. "Ik ben eigenlijk heel optimistisch", voegt hij toe.

2. Maar het lijkt alsof Donald Trump nogal kritisch is op Europese landen binnen de NAVO?

"Trump vindt dat veel Europese landen te weinig hebben geïnvesteerd in de versterking van het bondgenootschap", vervolgt Gardiner. Trump wil de NAVO dus niet ondermijnen maar juist ervoor zorgen dat landen hun defensie-uitgaven verhogen, volgens hem.

"Het doel is om ervoor te zorgen dat Europa in staat is zichzelf te verdedigen. Natuurlijk met steun van de VS, maar Europese landen zouden 80 tot 90 procent van die defensieve last op zich moeten nemen", legt Gardiner uit.

En we zien nu al het effect van Trumps harde aanpak: "Als je kijkt naar wat Duitsland doet dan zie je dat de EU 800 miljard dollar gaat investeren. Duitsland, de grootste economie in Europa, is vastberaden om zijn militaire macht weer op te bouwen. Wat de Duitsers doen, zet de toon voor de rest van Europa op het gebied van defensie-uitgaven." Dat is volgens Gardiner iets positiefs.

3. Hoe moeten we Trumps beleid richting zijn bondgenoten opvatten?

"Trump focust zich in eerste instantie altijd op wat belangrijk is voor de Verenigde Staten, op het nationale belang. Het is een 'America First'-beleid en dat is logisch als je president bent van de machtigste natie ter wereld", zegt Gardiner. "Je wordt gekozen om het Amerikaanse volk te vertegenwoordigen."

Volgens Gardiner gebruikt Trump vaak schokkende uitspraken als een tactiek om verandering teweeg te brengen. Het is dus niet zo dat Trump allianties verwerpt, hij wil dat ze effectiever zijn, vervolgt Gardiner. "Wat jullie in Europa als 'pesten' zien, wordt in Amerika juist opgevat als goed leiderschap." Volgens hem zijn alle onderhandelingen van Trump uiteindelijk heel doelgericht.

4. In hoeverre zien we een toenadering tussen de Verenigde Staten en Rusland?

Voor de Verenigde Staten blijft Rusland een grote dreiging. Het is een nucleair bewapende dictatuur, legt Gardiner uit. "Het is een militaire supermacht die zich barbaars gedraagt. Maar - net zoals Roosevelt en Churchill destijds met Stalin moesten samenwerken - moet Trump ook met Poetin kunnen omgaan." Iets wat in het verleden tot de verdeeldheid in West- en Oost-Europa heeft geleid.

Voor Gardiner blijft het een voorbeeld van 'realpolitik': het handelen in de internationale politiek op basis van belangen en machtsverhoudingen. Dat zag je al tijdens Trumps eerste termijn in 2018, vervolgt Gardiner. Toen vielen Russische huurlingen een Amerikaanse basis in Syrië aan. Onder Trumps bevel reageerde het Amerikaanse leger: twee- tot driehonderd Russen kwamen daarbij om. Poetin liet het daarbij omdat hij de macht van de Verenigde Staten niet onderschat. "Trump is in staat om Rusland hard aan te pakken en dat weet Poetin."

Gardiner is ervan overtuigd dat de Verenigde Staten hun bondgenoten zullen blijven steunen, vooral met het oog op de dreiging die uitgaat van Rusland.

5. Zit er een plan achter Trumps buitenlandbeleid?

"Ik denk dat Trump wel degelijk een groot masterplan heeft. Zijn doel is om ervoor te zorgen dat Europa zichzelf kan verdedigen", verklaart Gardiner het huidige beleid. Steun uit Amerika zal er volgens Gardiner altijd blijven, maar het is niet de bedoeling dat Europa afhankelijk blijft van de VS voor de komende 500 jaar.

"Vóór Trump was dat de conventionele wijsheid", vervolgt Gardiner. "Trump wil dat veranderen. En dat is geen afwijzing van Europa, het is juist een boodschap aan Europa dat jullie op eigen benen moeten staan." Volgens hem zou die boodschap met open armen ontvangen moeten worden.

"De EU is als geheel veel rijker dan Rusland, dus er is geen reden waarom ze zichzelf niet zouden kunnen verdedigen", sluit hij af. "Het is echt een kwestie van wilskracht en leiderschap."