radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Von der Leyen erkent vaccinproblemen: volgens deze politiek analist moet ze opstappen

Von der Leyen erkent vaccinproblemen: volgens deze politiek analist moet ze opstappen
Europese Commissie-voorzitter Ursula von der Leyen
Bron: EPA

Veel kritiek tijdens het debat vandaag in het Europees Parlement. De voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen moest door het stof en erkent fouten bij het vaccinbeleid.

"We hebben onderschat wat er allemaal komt kijken bij de massale productie van vaccins", zei ze. Maar niet iedereen neemt genoegen met de excuses, zegt politiek analist Pieter Cleppen. "Er was wat ongenoegen te merken", blikt hij terug. "Onder andere Dirk Jan Eppink, een van de meest kritische parlementsleden uit Nederland, was niet tevreden met het feit dat Von der Leyen zo snel weg was."

Excuses

Ook op de inhoud van haar excuses was er volgens Cleppen iets aan te merken. "Ze betreurde dat niet alles goed gelopen was. Op zich was dit een stap vooruit, want enkele weken geleden was er zogezegd nog geen vuiltje aan de hemel. Toch kreeg ik de indruk dat Von der Leyen haar verantwoordelijkheid ontliep."

"Ze zei: "We waren te laat met het goedkeuren van de vaccins", maar dat is geen verantwoordelijkheid van de Europese Commissie, maar van het Europees geneesmiddelen gemeenschap (EMA)", zegt Cleppen.

Contracten met vaccinproducenten

De Europese Commissie is volgens Cleppen wél verantwoordelijk voor de aankoop en de contracten van de vaccins. Ook daar heeft Von der Leyen steken laten vallen.

"Volgens Von der Leyen was de Europese Commissie te optimistisch over de mogelijkheid om massaal te produceren. Misschien hadden we te veel vertrouwen in dat het ook op tijd geleverd zou worden. Daarmee gaf ze onmiddellijk weer een sneer naar de farmabedrijven."

Lees ook

Onderhandelen

Cleppen vraagt zich af of de Europese Commissie überhaupt wel de aangewezen partij is voor het onderhandelen met grote farmaceuten. "Als je kijkt naar het Verenigd Koninkrijk zie je dat ze daar iemand op de onderhandelingen hebben gezet, die zelf gepokt en gemazeld is in de farmawereld."

De politiek analist denkt dat de Europese Commissie de onderhandelingen met de vaccinproducenten 'zeer politiek heeft gespeeld'. "Von der Leyen ontkent wel dat ze de prioriteit heeft gegeven aan een lage prijs, maar als je bijvoorbeeld kijkt naar de prijs die Israël betaalt: die is 2 of 3 keer de prijs voor het Pfizer-vaccin van de Europese Unie. Dan zie je dat Israël toch meer levering krijgt. Ze krijgen bijvoorbeeld 40 procent meer dan Duitsland, ook al hebben zij maar 12 procent van de bevolking van Duitsland."

Traag proces

De vaccinatieachterstand zal volgens Cleppen mogelijk veel geld gaan kosten. Dat is jammer, zegt hij, want volgens hem was er in juni al een principeakkoord voor het AstraZeneca-vaccin.

"In juni was er een zogenaamde vaccin-alliantie tussen Nederland, Duitsland, Frankrijk en Italië. Onder druk van onder meer Angela Merkel heeft men het initiatief aan de Europese Commissie gegeven. De Europese Commissie heeft toen pas in augustus het akkoord met AstraZeneca bezegeld. Dus dat is allemaal zeer traag verlopen."

Lees ook

Ontslag Von der Leyen?

Cleppen vindt het onverantwoord dat Von der Leyen voorzitter van de Europese Commissie blijft. "Als je hier geen ontslag voor neemt, waarvoor zou je dan wel ontslag nemen?", vraagt hij zich af.

"Dit gaat niet alleen over geld, want de vertraging zal ook zeker mensenlevens kosten. Op dit moment wordt haar de hand boven het hoofd gehouden door bondskanselier Merkel, die haar die verantwoordelijkheid heeft gegeven. Als Von der Leyen zou opstappen is dat ook een erkenning van het falen van Merkel. Ik denk dat ze dit nu wel overleeft, maar als de pandemie in maart sterk terugkeert met economische- en gezondheidsschade, dan verwacht ik dat men terugkomt op dit besluit."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom president Donald Trump vrede in Oekraïne wil, zonder Europa erbij te betrekken

De VS wil snel een deal met Poetin om de oorlog in Oekraïne te stoppen. Maar Europa is niet uitgenodigd aan de onderhandelingstafel. Waarom wil Donald Trump dit zo graag? En wat zijn de gevolgen van deze nieuwe koers? "Betekent het einde van de NAVO."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'

Kabinet wil meer bouwen met nieuwe woonwet, maar zorgt dat ook voor betaalbare woningen? 'Minder sociale huur'
Woonminister Mona Keizer wil met nieuwe wet meer betaalbare woningen
Bron: ANP

Nu het woningtekort is opgelopen tot ruim 400.000 woningen, wil het kabinet de bouw van betaalbare huizen afdwingen. Maar volgens de SP is dat bij lange na niet genoeg. De overheid moet de regie volledig terugpakken – desnoods door grond te onteigenen.

De ambitie van het kabinet is torenhoog: 100.000 woningen per jaar erbij. Om meer grip te krijgen op de woningbouw stuurde woonminister Mona Keijzer vandaag het wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting naar de Tweede Kamer.

Versneld woningen bouwen

De aangepaste wet van de minister bepaalt onder meer hoeveel, waar en voor wie er gebouwd gaat worden. Maar het regelt ook kortere procedures en versneld bouwen buiten de bebouwde kom.

Nieuw is dat per regio twee derde van de nieuwbouw betaalbaar moet zijn, waarvan 30 procent sociale huur. Lukt het nu niet om genoeg betaalbare huizen op een locatie te bouwen, dan kun je dat compenseren op een andere plek. Gemeenten met weinig sociale of middenhuur kunnen gedwongen worden meer te bouwen.

Woningnood oplossen

"Het is belangrijk dat mensen met een gemiddeld inkomen in alle gemeenten kans hebben op een betaalbare woning", benadrukt Keijzer. "Iedereen kent wel iemand die al jaren aan het wachten is op een betaalbaar plekje." Volgens de minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening brengt deze wet de regie daarop terug.

"Het gaat bepalen welke betaalbare woningen je waar gaat bouwen en versnelt daarbij procedures, zodat we de woningnood op kunnen lossen met elkaar." Alles bij elkaar moet het volgens Keijzer gaan lukken om uiteindelijk 100.000 woningen per jaar erbij te bouwen. "Als je kijkt naar de cijfers van vorig jaar, dan zitten we al op 82.000 woningen. En als je kijkt wat er in de pijplijn zit, dan gaan we in 2027 honderdduizend woningen realiseren."

Bekijk ook

Flexibel

Projectontwikkelaar Maarten de Gruyter ziet positieve elementen in de wet. Als een project in een buurt met veel sociale huur financieel niet haalbaar is, biedt de nieuwe wet volgens hem meer flexibiliteit.

"Op dat moment kun je zeggen: 'Weet je, we gaan hier wat meer vrije sector en wat meer middenhuur realiseren'", zegt De Gruyter. Sociale huur kan dan op een andere plek in de regio komen.

Meer geld nodig

Maar nog altijd mist de projectontwikkelaar oplossingen voor de financiële haalbaarheid van projecten. Er is volgens De Gruyter meer geld nodig. "Je kunt wel een project sneller tot stand willen brengen, maar op het moment dat een project nog steeds niet haalbaar is, dan heeft dat natuurlijk niet zoveel zin."

De bouw van betaalbare woningen, sociaal en midden, is volgens De Gruyter vaak niet rendabel. Dat bleek eind vorig jaar ook uit cijfers van de gemeente Utrecht. Volgens de gemeente lopen ontwikkelaars bij betaalbare huurwoningen soms tot 46.000 euro verlies per woning.

Bekijk ook

Kritiek van SP

Met de nieuwe woningwet wil het kabinet meer grip krijgen op het bouwen van betaalbare woningen, maar volgens SP-leider Jimmy Dijk kiest de overheid voor een 'woningmarkt' en niet voor 'volkshuisvesting'. "De markt heeft heel erg gefaald in het bouwen van betaalbare woningen voor mensen", zegt hij.

Volgens Dijk leidt de verplichting van 30 procent sociale huur per regio, in plaats van per gemeente en project, juist tot minder sociale huur. Vooral op de plekken waar het volgens de partij echt nodig is. "Het klinkt sociaal, maar het is een versoepeling. Het betekent voor gemeenten waar er meer dan 30 procent sociale huur is, dat ze minder sociale huur moeten gaan bouwen."

Miljoen woningen voor 800 euro

Daarom komt oppositiepartij SP vandaag met een radicaal ander woonplan. De partij denkt dat het haalbaar is 1 miljoen woningen te realiseren met een maximale huur van 800 euro, voor iedereen. SP-leider Dijk zegt dat dit kan door 'speculanten' aan te pakken. Dat zijn mensen die huizen opkopen om ze vervolgens met een zo groot mogelijke winst door te verkopen. Ook pleit hij om leegstand tegen te gaan en te investeren in renovatie en nieuwbouw.

"Grondprijzen bepalen nu 60 procent van de bouwkosten. Daar moeten we echt vanaf. We moeten speculanten aanpakken en keihard belasten", benadrukt Dijk, die in het uiterste geval grond zelfs wil onteigenen. "Een overheid die inderdaad gaat ingrijpen op de grondprijzen. Daar is niks communistisch aan. Er zijn onwijs veel landen in Europa die dat ook doen, en terecht."

Bekijk ook

Onrealistisch en onbetaalbaar

Critici noemen het plan van de SP onrealistisch en vooral onbetaalbaar. Volgens ontwikkelaars zou het plan in de tientallen miljarden kunnen lopen. Maar Dijk wijst op het verleden. "Voor de jaren 90 was dit doodnormaal. Toen lukte het om 100.000 woningen per jaar te bouwen. 70 tot 80 procent van de mensen kon toen een betaalbare huurwoning vinden."

Dijk wil de plannen financieren met een woonfonds van 20 miljard euro. "Als je de staatsschuld met 1,7 procent laat oplopen, kun je dit doen. We hebben de laagste staatsschuld in 50 jaar." Om het woonfonds verder te vullen kijkt Dijk ook naar de hypotheekrenteaftrek. Door dit af te schaffen boven hypotheken van 450.000 euro, zou dit volgens hem 6 miljard euro moeten opleveren.

Minister ziet niets in SP-plan

Hoewel het plan volgens de SP-leider haalbaar is, ziet projectontwikkelaar De Gruyter dat anders. De projectontwikkelaar pleit voor minder regels en lagere kosten om betaalbare woningen te bouwen.

Ook woonminister Keijzer wijst de SP-plannen voor onteigening af. "Dat is wel vrij communistisch. Het eigendomsrecht is een van de pijlers van onze rechtsstaat." Onteigening duurt volgens haar jaren en helpt woningzoekenden niet.

Hoe wil de politiek betaalbare woningen bouwen?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant