Eigenaar van voetbalclub Chelsea Roman Abramovitsj is op verzoek van Oekraïne aanwezig bij de vredesbesprekingen met Rusland in Belarus. Dat meldt de Jerusalem Post. Abramovitsj treedt op als een soort bemiddelaar. Dat een zakenman bemiddelt, is nieuw.

De Russische oligarch Roman Abramovitsj is de eigenaar van voetbalclub Chelsea, vorige week deed hij een stap terug als eigenaar door het financiële beheer over te dragen aan de foundation van Chelsea. Abramovitsj staat op goede voet met president Poetin. Toch kwam het verzoek om aan te schuiven van Oekraïne.

'Naarstig naar een uitweg gezocht'

Abramovitsj heeft veel contact met joodse gemeenschappen in beide landen. De miljardair heeft zelf niks over de onderhandelingen gezegd, maar een van zijn woordvoerders kan aan de Jerusalem Post wel "bevestigen dat Roman Abramovitsj door de Oekraïners is gecontacteerd om mee te zoeken naar een vreedzame oplossing."

Dat een zakenman nu bemiddelt is uniek, zegt Crump. "Het is heel uitzonderlijk en toont aan dat ze naarstig op zoek zijn naar een uitweg van dit conflict. En ook dat daarbij onconventionele methode voor worden gebruikt. Dat zie je ook aan de delegaties van beide landen- die zijn behoorlijk zwaar en ervaren, zowel van Rusland als van Oekraïne. Dat toont aan dat beide partijen serieuze intenties hebben."

Vaker bemiddelaar aan tafel

Een bemiddelaar tijdens onderhandelingen is niet zo gek. Dat gebeurt vaker, bijvoorbeeld tijdens de Minsk-akkoorden. "Daar waren niet alleen de Russen en de Oekraïners aanwezig, maar ook de Fransen en de Duitsers", vertelt Laurien Crump, universitair hoofddocent van de geschiedenis internationale betrekking aan de Universiteit Utrecht.

"Je zou kunnen zeggen dat Merkel daar een bemiddelende rol had, omdat zij het Russische standpunt begreep. Nu zou dat bijvoorbeeld ook kunnen met Turkije. Zij hebben al een paar keer opgeroepen om te bemiddelen, omdat zij enerzijds een NAVO lidstaat zijn, maar ook nauwe banden hebben met Rusland."

De katholieke kerk als vredesstichter

Komt het vaker voor dat iemand, zonder politieke achtergrond, zo'n positie inneemt? "Ik kan me geen ander voorbeeld bedenken", zegt universitair hoofddocent Crump. "Al zie je wel in het verleden dat de kerk, of het Vaticaan, als bemiddelaar op kan treden."

Daar weet Paul van Geest alles van. Hij is hoogleraar kerkgeschiedenis en lid van de Pauselijke Theologische Academie, een van de belangrijkste adviesorganen van de paus. "Dat gebeurt ontzettend veel. Er is een keer een grensconflict geweest in Chili en Argentinië, en wie bemiddelt daar? Het Vaticaan. En dat is toen ook gelukt." Ook dichterbij huis zijn er voorbeelden te vinden van diplomatie vanuit Rome. Zo sprak de Paus tijdens de Koude Oorlog in het geheim met de toenmalige chef van de Amerikaanse inlichtingendienst, met als doel het communisme ten val te brengen.

Bekijk ook

Stille diplomatie

Hoe gaat dat in z'n werk, als de kerk bemiddelt? "De Paus heeft in 180 landen een ambassadeur. Dat kan, omdat Vaticaanstad een land is. We noemen ze een nuntius, een boodschapper", zegt Van Geest. "Zij werden ingezet in Zuid-Amerika destijds, omdat het twee katholieke landen zijn. Hij was de persoon met het meeste gezag."

Als de katholieke kerk zo vaak bemiddelt, waarom weten we daar dan zo weinig van? "De diplomatie van het Vaticaan is een stille diplomatie", vertelt Paul van Geest. En als je vertelt dat je ergens bij bent, wordt er ook wat verwacht je verwacht- spierballentaal. "Maar ze weten dat niet met wapens kunnen kletteren, want die hebben ze niet. De Paus is geen hard power, de Paus is een soft power. De kracht is achter de schermen, in stilte."

De Vaticaanse Diplomatie is een stille, vertelt hoogleraar kerkgeschiedenis Paul van Geest.

Humaniteit

Een nuntius zit eigenlijk vooral aan tafel om de kerkelijke waarden maatschappelijk te maken. Dus zorgen voor vrede, en voor naasten. "Dat gebeurt nu ook, want de Paus is zelf naar de ambassadeur van Rusland, die geaccrediteerd is bij het Vaticaan, gestapt, voor humanitaire hulp: hij zei dat ze kinderen, moeders en zieken moeten helpen."

Mocht Roman Abramovitsj er niet uit komen, is het dan waarschijnlijk dat ze de Paus gaan bellen? "Nee, dat lijkt me heel onwaarschijnlijk dat een nuntius wordt uitgenodigd als mediator in het conflict. Maar achter de schermen kan hij wel het netwerk van katholieke parochies en het corps-diplomatiek beïnvloeden richting humaniteit."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.