Vernieuwing pensioenstelsel: 'Nu is niet duidelijk wie wat betaalt'

Jarenlang staat ons pensioenstelsel als een van de beste ter wereld bekend. Maar tijdens de financiële crisis kunnen goudgerande beloftes van pensioenuitkeringen niet meer worden waargemaakt. En met de stijgende levensverwachting en opkomst van ZZP’ers is het stelsel nodig aan vernieuwing toe. Dat vindt ook het kabinet dat de vakbonden en werkgevers vorig jaar de opdracht gaf om met een nieuw akkoord te komen. Na maanden onderhandelen gloort er de hoop dat rond Prinsjesdag een nieuw voorstel het licht zal zien.

Jongeren zullen er minder van wakker liggen, maar voor veel gepensioneerden is het een harde realiteit: hun pensioen valt lager uit dan beloofd. Zo ook bij Gena Winkels (76). Tientallen jaren werkte ze in de metaalsector. Ze berekende dat door de kortingen op haar pensioen ze wel 400 euro per maand mist. “Er zullen best veel mensen zijn die denken: blijf ik het allemaal redden? Want als er steeds wat af moet? Dat vind ik heel erg. Je hebt er voor gewerkt, twintig, dertig, veertig jaar. En nou moet je je afvragen, redden mensen het wel? Dat vind ik echt heel erg.” 

De rente blijft voorlopig laag

Hoewel er op dit moment ruim 1400 miljard op de balans van de pensioenfondsen staat kan het zijn dat er als er niks veranderd er volgend jaar toch gekort wordt op de uitkeringen. “De rente is laag en de voorspelling is dat de komende tijd niet veranderd. Het is daarom zaak dat er schot komt in de besluitvorming omtrent een nieuw stelsel”, aldus Frank Driessen, CEO van onderzoeksbureau Aon Hewitt. “In internationaal opzicht staat Nederland goed op de kaart, kijkend naar hoe wij ons pensioenstelsel hebben opgebouwd, hoeveel pensioenen we gezamenlijk hebben. Maar binnen Nederland kun je zeggen: pensioen dat zijn bepaalde beloftes die er gedaan zijn aan mensen. En daar kraakt het binnen ons stelsel. Het is een stelsel dat al decennialang op deze wijze is ingericht, maar het is wel toe aan herziening.” 

Pieter Gerrits (64) is lid van het team milieupolitie Rotterdam. Hij maakt zich zorgen over hoeveel pensioen er nog voor hem is zometeen: “Je krijgt steeds meer discussies over die dekkingsgraad. Ik ben nog niet met pensioen maar een indexactie zit er nog niet in. Dat is wel triest als je jaren hebt betaald, hebt afgedragen en je pensioen ontvangt en er komt niets bij. En het leven wordt steeds duurder.” Frank Driessen onderkent die angst: “Wat er op dit moment speelt, is dat de pensioenen onvoldoende geïndexeerd worden aan de prijzen. Dat is eigenlijk een uitholling van de hoogte van de pensioenen. Dat hebben nu al een reeks van jaren achter de rug. En als dat de komende jaren door blijft gaan, dan maak ik me heel veel zorgen over het feit dat die pensioenen eigenlijk mooi lijken te zijn, maar in werkelijkheid minder waard zijn dan waar mensen vanuit zijn gegaan.” 

'Nu is niet duidelijk wie wat betaalt'

“Het stelsel moet worden aangepast omdat het niet transparant is”, zegt Martin Visser, journalist bij de Financiële Telegraaf. “Nu is niet duidelijk wie wat betaalt. Jongeren denken dat ze teveel betalen en dat de potten straks leeg zijn. Ouderen hebben het gevoel dat ze te weinig krijgen.” Daarbij past het huidige systeem volgens Visser ook niet meer bij de huidige arbeidsmarkt waar mensen in toenemende mate gaan ZZP’en. Zij zijn daardoor niet aangesloten bij de collectieve pensioenvoorzieningen. Visser heeft ook wel een idee hoe het systeem transparanter kan worden: de persoonlijke pensioenpotjes. “De vakbonden vinden de persoonlijke potjes niet solidair genoeg. Maar ik verwacht dat het wel onderdeel gaat uitmaken van een nieuw akkoord. Met je eigen pensioenpotje wordt veel inzichtelijker hoe je pensioen is opgebouwd en dat is belangrijk voor het kabinet en De Nederlandsche Bank."